Την Τετάρτη 1/8 πληροφορηθήκαμε ότι η κυβέρνηση μάλλον θα προχωρήσει σε έκδοση εντόκων ομολόγων (βραχυπρόθεσμος δανεισμός) ύψους €6 δισ. μέσα στον Αύγουστο για να καλύψει τις ανάγκες της. Την προηγουμένη ο κ. Σταϊκούρας είχε ενημερώσει το πανελλήνιο ότι τα διαθέσιμα τελειώνουν. Μαθαίνουμε επίσης ότι για την έκδοση των εντόκων το συζητάει με τους εταίρους.
Το πρώτο ερώτημα είναι «γιατί χρειάζεται να διαβουλευθεί η κυβέρνηση με την τρόικα για να δανειστεί από τις ελληνικές τράπεζες;». Για δύο πολύ απλούς λόγους: (α) η όποια ρευστότητα υπάρχει στις ελληνικές τράπεζες προέρχεται από την προσωρινή παροχή εποπτικών κεφαλαίων €18 δισ. έναντι της επανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών και δεν προορίζεται για κρατικό δανεισμό και (β) πρέπει να υπολογιστούν οι δημοσιονομικές επιπτώσεις. Στην κυβέρνηση ελπίζουν ότι οι «χαμηλού επιπέδου τεχνοκράτες» της τρόικας θα κάνουν τα στραβά μάτια σχετικά με το πρώτο. Ας μιλήσουμε για το δεύτερο λοιπόν.
Οι τροϊκανικές εκταμιεύσεις που έπρεπε να είχαν γίνει από τον Μάρτιο, προέβλεπαν ένα ποσόν €2 δισ. για εξόφληση εντόκων γραμματίων, χωρίς να αναχρηματοδοτηθούν. Δηλαδή, ισόποσος βραχυπρόθεσμος δανεισμός με επιτόκιο 4,6% θα μετατρεπόταν σε μακροχρόνιο με επιτόκιο 1,8%. Αντ’ αυτού, λόγω της τρίμηνης ανυπαρξίας λόγω εκλογών και των καθυστερήσεων, το ελληνικό Δημόσιο έχει ήδη εκδώσει έντοκα γραμμάτια €4 δισ. Σε αυτά θα προστεθούν και τα προγραμματιζόμενα €6 δισ. του Αυγούστου. Μέρος των εντόκων γραμματίων του Αυγούστου θα καλύψουν την αναχρηματοδότηση του ομολόγου λήξης 20/8 που βρίσκεται στα χέρια της ΕΚΤ και κεντρικών τραπεζών (€3,2 δισ.). Το ποσόν αυτό επρόκειτο να καλυφθεί από τις τροϊκανικές δόσεις που δεν ήλθαν.
Συνοπτικά η κατάσταση έχει ως εξής:
1. Το επάρατο Μνημόνιο προέβλεπε να εξαναγκαστούμε σε δανεισμό από τους βησιγότθους τοκογλύφους ύψους €5.2 δισ., με το ληστρικό, βησιγοτθικό, τοκογλυφικό επιτόκιο του 1,8%, χωρίς να αυξηθεί το χρέος (αναχρηματοδότηση υφισταμένου χρέους). Επειδή το μέσο επιτόκιο των ομολόγων και των εντόκων γραμματίων είναι περίπου 4,6%, ο εξαναγκασμός αυτός θα οδηγούσε στη δυσβάσταχτη μείωση των τόκων που πληρώνουμε κατά €146 εκατομμύρια σε ετήσια βάση.
2. Επειδή δεν θέλουμε ως κοινωνία και πολιτικό σύστημα να εξαρτώμεθα από τους βησιγότθους τοκογλύφους, αλλά θέλουμε να απαγκιστρωθούμε από τους επαχθείς όρους του Μνημονίου, συζητάμε με αυτούς, αντί του εξαναγκασμού σε δανεισμό από την τρόικα, να δανειστούμε ιδία πρωτοβουλία συνολικά €10 δισ. (€4 δισ. έχουμε δανειστεί ήδη και άλλα €6 δισ. τον Αύγουστο) με το φυσιολογικό επιτόκιο της ελληνικής αγοράς του 4,6%. Με παρεπόμενη αύξηση του χρέους κατά μόλις €6,8 δισ. (η εξόφληση του ομολόγου της ΕΚΤ με δανεικά δεν αυξάνει το χρέος).
Τα παραπάνω σημαίνουν το εξής πολύ απλό:
Η τετράμηνη απραξία λόγω των εκλογών που έγιναν μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουν την απαίτηση των κ.κ. Σαμαρά, Τσίπρα, Κουβέλη για «νομιμοποίηση» της κυβέρνησης, πέραν της καθυστέρησης ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, πέραν της αναβολής εξόφλησης οφειλών του Δημοσίου προς ιδιώτες (τα γνωστά €7 δισ. που αισίως ξεπέρασαν τα €9 δισ.), πέραν της καθυστέρησης στην κάλυψη πρωτογενών ελλειμμάτων, φορτώνει με νέο χρέος τους πολίτες αυτής της χώρας αλλά και περίπου €460 εκατομμύρια πρόσθετων τόκων σε ετήσια βάση. Ολο και κάποια μέτρα θα χρειαστούν για να καλυφθεί αυτή η τρυπούλα.
Μήπως κάποιος πρέπει να πει στους τρεις πολιτικούς αρχηγούς ότι κατά τις συναντήσεις τους πρέπει να συζητούν και για τα μέτρα, για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αποκατασταθούν αμέσως οι εκταμιεύσεις του μηχανισμού στήριξης; Οχι τίποτε άλλο, αυτά τα ψιλά, αυτά τα €460 εκατομμύρια, είναι δυόμισι φορές οι περικοπές στα ειδικά μισθολόγια που είναι αποφασισμένοι να αποτρέψουν, ή 23.000 δάνεια κεφαλαίου κίνησης των €20.000 σε ισάριθμες μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες είναι έτοιμες να βάλουν λουκέτο, ή 120.000 ετήσια επιδόματα ανεργίας.
Κάποιος πρέπει να πει στους πολιτικούς αρχηγούς πως κάθε μέρα που περνάει, κοστίζει. Κοστίζει σε λουκέτα μικρομεσαίων, σε θέσεις εργασίας, σε περικοπές, σε κατάρρευση του κοινωνικού κράτους. Με τους ρυθμούς που προχωράει η τρικομματική κυβέρνηση και με τα ιδεολογήματα της αναγκαστικής (για τους άλλους) άμεσης συνολικής λύσης, είναι αμφίβολο εάν θα έχει μείνει κάτι να απολαύσει τους καρπούς της πολιτικής της – ακόμη και εάν τελικά επιτύχει. Εν τω μεταξύ, λύσεις θα βρίσκονται, όπως ο βραχυπρόθεσμος πανάκριβος δανεισμός.
Ο Γιώργος Προκοπάκης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων,
πρώην καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια