Επανέρχεται από πολλές πλευρές η συζήτηση για το κέντρο. Σε ένα βαθμό αφορά - πολύ λογικά γιατί βρισκόμαστε σε παρατεταμένη προσυνεδριακή περίοδο - και τον ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία. Για κάποιους αφετηρία της αναζήτησης τους είναι η αποδοχή του αξιώματος ότι η διαιρετική τομή ανάμεσα στην Αριστερά και την Δεξιά είναι παρωχημένη.

Ότι η θαυματουργή  συνταγή είναι το whatever works. Ή σε άλλη εκδοχή τσιμπολογάμε ιδέες  λίγο από αριστερά , λίγο από  δεξιά και φτιάχνουμε ένα πανίσχυρο κέντρο. Για κάποιους βέβαια αυτή η κατασκευή αποτελεί άλλοθι και ταυτοχρόνως διαβατήριο για την μετάβαση τους στην δεξιά. Είναι οι του ακραίου κέντρου που τους έχει φοβηθεί το μάτι ακόμα και των ακραιφνών δεξιών. Άλλοι όμως ειλικρινά το πιστεύουν.

Η εκλογή Μακρόν όπως παλιότερα η επιτυχία του Μπαϊρού στην Γαλλία είχαν τροφοδοτήσει με ελπίδες πολλούς για την συγκρότηση ισχυρού κεντρώου κόμματος .

Ακολούθησε το σύνηθες ξεφούσκωμα. Το κόμμα των Φιλελευθέρων στην Γερμανία για χρόνια έπαιζε επιτυχημένα τον ρόλο του μπαλαντέρ ανάμεσα στους Σοσιαλδημοκράτες και τους Χριστιανοδημοκράτες. Σήμερα φυτοζωεί.

Κατά καιρούς σε κάποια Ευρωπαϊκή χώρα ξεπετάγεται ένα κεντρώο κόμμα , συνήθως μιας χρήσεως. Τα περισσότερα ή σβήνουν ή περιορίζονται σε συμπληρωματικό ρόλο . Σε κάθε , δε, περίπτωση στον Νότο της Ευρώπης - Ισπανία , Πορτογαλία, Ελλάδα- η κυρίαρχη αντίθεση μεταξύ Αριστεράς και Δεξιάς καλά κρατεί, αν δεν ενισχύεται.

Οφείλεται αυτό στην παράδοση, στις εντεινόμενες κοινωνικές ανισότητες, στην απουσία της προτεσταντικής αντίληψης για την εργασία και την δημοκρατία; Πιθανώς σε όλα αυτά και ακόμα περισσότερα. Σε κάθε περίπτωση η προσπάθεια μεσούσης της κρίσης για δημιουργία κεντρώου κόμματος από τους Ciudadanos ( Πολίτες) στην Ισπανία και το Ποτάμι στην Ελλάδα , έσβησε μετά μια μετεωρική πορεία. Για παρόμοιους λόγους δεν ευδοκίμησαν και οι απόπειρες για πράσινα κόμματα.

Παρά ταύτα η συζήτηση για το κέντρο, επίσης καλά κρατεί. Γιατί ισχύει ο κανόνας ότι οι εκλογές κερδίζονται μεν στο κέντρο, όχι όμως από το κέντρο. Ενώ λίγοι πολίτες ενδιαφέρονται - όπως αποδεικνύεται εκ του αποτελέσματος- για την μακροημέρευση ενός κεντρώου κόμματος, πάρα πολλοί αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι, κεντροαριστεροί ή σοσιαλδημοκράτες. Το ανομοιογενές, με ποικίλες διαστρωματώσεις και συμπεριφορές κοινωνικό κέντρο είναι σε κάθε εκλογές το διεκδικούμενο κομμάτι.

Πρακτικά χωρίς αυτό ούτε το ΠΑΣΟΚ για είκοσι χρόνια, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ για τεσσεράμισυ θα κυβερνούσαν την χώρα εφαρμόζοντας προοδευτική πολιτική. Όποιος θεωρεί ότι οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ με τα συν και τα πλην τους δεν είχαν τελικά προοδευτικό πρόσημο και ότι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν ήταν κυβέρνηση με αριστερό προσανατολισμό  ή ότι κακώς έκανε την στροφή το καλοκαίρι του 2015, δεν έχει λόγο να συνεχίσει την ανάγνωση του άρθρου μου. Σε αυτές τις τρεις παραδοχές εδράζεται η συλλογιστική για τα μέλλοντα.

Με δεδομένη εδώ και χρόνια και πριν το καθοριστικό 1989 την απάντηση στο δίλλημα επανάσταση ή μεταρρύθμιση, η συζήτηση διεξάγεται αποκλειστικά γύρω από τον χαρακτήρα των μεταρρυθμίσεων. Πιο συγκεκριμένα την δοσολογία ριζοσπαστισμού και ρεαλισμού απέναντι στις προκλήσεις και τα προβλήματα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και όσων επιπλέον θα μας κληροδοτήσει η πανδημία. 

Σε ένα κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και στον οποίο οι κυρίαρχες οικονομικά δυνάμεις θα επιδιώξουν  να αξιοποιήσουν τις τεχνολογικές δυνατότητες για τους λίγους και ισχυρούς , η προοδευτική παράταξη πρέπει αντιθέτως να αξιοποιήσει την ευκαιρία υπέρ των πολλών. Για να γίνει αυτό χρειάζεται η συγκρότηση ενός πολιτικά αξιόπιστου και εκλογικά νικηφόρου μετώπου κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων.

Εδώ υπεισέρχεται η συζήτηση για το κέντρο. Στον βαθμό που η Αριστερά και ευρύτερα η προοδευτική παράταξη θα πείσουν με ένα σύγχρονο προγραμματικό λόγο ότι δεν  δίνουν  μάχες οπισθοφυλακών αλλά αντιμετωπίζουν  με πνεύμα νεωτερικότητας , οικολογικής ευαισθησίας και κοινωνικής δικαιοσύνης τις προκλήσεις ενός ραγδαία μεταβαλλόμενου παρόντος , τότε οι πολίτες που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι, κεντροαριστεροί, σοσιαλδημοκράτες ή πράσινοι θα γείρουν και την εκλογική πλάστιγγα προς την πλευρά τους.

Άρα μια θεολογικού χαρακτήρα συζήτηση για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία θα πρέπει να επιστρέψει στις ριζοσπαστικές του ρίζες ή να αναζητήσει την ασφάλεια των σοσιαλδημοκρατικών συνταγών είναι άνευ αντικειμένου. Ούτε το ένα ούτε το άλλο αποτελούν απάντηση στα σύγχρονα προβλήματα αλλά μάλλον πηγή αχρείαστων εσωκομματικών εντάσεων. Η απάντηση παραμένει ζητούμενο, όχι μόνο εδώ αλλά διεθνώς.

Επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία είναι ένα κόμμα εν κινήσει, επειδή  η πολιτική δεν γίνεται σε συνθήκες εργαστηρίου και επειδή πλέον έχει πίσω του κυβερνητική θητεία,  θα επανέλθει στον βαθμό που θα πείσει για την αποτελεσματικότητα και την  σωστή  αναλογία ρεαλισμού και ριζοσπαστισμού στον προγραμματικό του λόγο. Θα κατοχυρώσει δηλαδή την αξιοπιστία του. Δεν υπάρχει πλέον χώρος και χρόνος για αυταπάτες ή ανέξοδες υποσχέσεις χωρίς αντίκρυσμα.

Όσο και αν υπό το πρίσμα των σημερινών εξελίξεων πολλές πλευρές της κριτικής που άσκησε τότε ο ΣΥΡΙΖΑ στον τρόπο που επέλεξαν οι κυρίαρχες δυνάμεις να αντιμετωπιζόσουν την κρίση του 2008 τώρα δικαιώνονται, η συνολική εναλλακτική πρόταση δεν λειτούργησε  και λογικά ακολούθησε η στροφή του καλοκαιριού του 2015. Έκτοτε ο ΣΥΡΙΖΑ αναπροσάρμοσε την πολιτική του και πέτυχε σπουδαία πράγματα με κορυφαία την έξοδο από τα μνημόνια και την συνθήκη των Πρεσπών. Η ήττα το 2019 με το αξιοσημείωτο 31,5% τον καθιέρωσε ως την κεντρική δύναμη στον προοδευτικό πόλο και τον επιφόρτισε με μια διπλή υποχρέωση . Να  συνεγείρει και να συσπειρώσει δυνάμεις κυρίως αλλά όχι μόνο της νεολαίας που δυσπιστούν και απέχουν της πολιτικής και της κάλπης.

Και ταυτοχρόνως να επαναπατρίσει δυνάμεις του κοινωνικού και πολιτικού  κέντρου και της μεσαίας τάξης που για διάφορους λόγους επέλεξαν την ΝΔ και τώρα βλέπουν να διαψεύδονται οι ελπίδες τους, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να εμπιστεύονται τον ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία. Πρόκειται για διπλή στόχευση απολύτως απαραίτητη   για την συγκρότηση πλειοψηφικού ρεύματος νικηφόρου αλλά και ανθεκτικού όταν έρθει στην κυβέρνηση.

Θυμίζει τετραγωνισμό του κύκλου αλλά αυτή ακριβώς είναι η τέχνη της πολιτικής. Μια μονοδιάστατη απεύθυνση  και συνακόλουθα διεύρυνση  είτε προς τα αριστερά στο όνομα ενός αφηρημένου λεκτικού ριζοσπαστισμού είτε προς το « κέντρο» εγκαταλείποντας αριστερές, δοκιμασμένες και ανθεκτικές χειρολαβές της πολιτικής και της φυσιογνωμίας  μας δεν θα αποβεί αποδοτική. Στην απόρριψη μονομερών κατευθύνσεων συνηγορεί τόσο η κρίση των παραδοσιακών ευρωπαϊκών κεντροαριστερών - σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων όσο και η - ακόμα μεγαλύτερη- των κομμάτων της ριζοσπαστικής αριστεράς. Δεν υπάρχει στην πολιτική αγορά επιτυχημένη και δωρεάν συνταγή να την κατεβάσουμε έτοιμη προς εφαρμογή. Πρέπει να βρούμε τον δρόμο μας καθ? οδόν.

Με αυτή ακριβώς την λογική συνηγόρησα στην στάση και την ψήφο του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία τόσο στην περίπτωση της επένδυσης του Χρυσού στην Χαλκιδική , όσο και σε αυτήν στο Ελληνικό . Η πρώτη είναι εξόφθαλμα προβληματική τόσο αναπτυξιακά όσο και περιβαλλοντικά . Η δεύτερη παρά τα επι μέρους προβλήματα, είναι μια επένδυση που η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ την βρήκε, την διόρθωσε και την « έτρεξε». Με  την στάση του από την θέση της αντιπολίτευσης ενίσχυσε την αξιοπιστία του.

Στην χώρα μας έχουμε και ένα επί  πλέον εμπόδιο στην συγκρότηση προοδευτικού μετώπου και  στην αμφίπλευρη διεύρυνση.  Έχει διαμορφωθεί το αντιΣΥΡΙΖΑ μέτωπο , το οποίο παρά τις εμφανείς ρωγμές ακόμα  αντέχει. Το υλικό με το οποίο οικοδομήθηκε προέρχεται κυρίως  από τους ακραίους του ΚΙΝΑΛ - είναι χαρακτηριστική η απροκάλυπτη πριμοδότηση τους από τον Κυριάκο  Μητσοτάκη- από τον ναρκισσισμό του Βαρουφάκη και τον σεχταρισμό του ΚΚΕ.  Τροφοδοτείται όμως ενίοτε και από συμπεριφορές εκπορευόμενες από το εσωτερικό ή την περιφέρεια  του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.

Ο μεσαίος χώρος, οι πολίτες που αναγνωρίζουν τον εαυτό τους  στο κέντρο δεν προσδιορίζονται μόνο από την οικονομικοκοινωνικό τους status αλλά και από πολιτισμικά στοιχεία που έχουν αναφορά στο εποικοδόμημα. Το ίδιο και ο κόσμος της ανανεωτικής αριστεράς και οι απλοί λαϊκοί άνθρωποι της ευρύτερης αριστεράς που μεγάλωσαν με την κουλτούρα του χώρου τους, διαβάζοντας τους συγγραφείς τους, μαθαίνοντας από τους ιστορικούς τους, ακούγοντας τους ποιητές και τους άλλους δημιουργούς τους. Αυτοί όλοι δεν θεωρούν το ύφος και το ήθος στην πολιτική παρωνυχίδες ή καθωσπρεπισμό μιας ελίτ αλλά οργανικά  στοιχεία  της αριστερής τους ταυτότητας.

Πηγή: tvxs.gr