Οι χαμένες ψευδαισθήσεις

Γιώργος Σιακαντάρης 14 Ιουν 2012

Το να επιχειρεί κανείς να προειδοποιήσει για τις τραγικές συνέπειες μιας καταγγελίας της δανειακής σύμβασης, όπως είναι και το κεντρικό αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ, για το οποίο άλλωστε και ψηφίστηκε από το 17% των πολιτών και το οποίο μπορεί σ’ αυτές τις εκλογές να τον φέρει στην πρώτη θέση, χαρακτηρίζεται κινδυνολογία. Ενώ την ίδια στιγμή χαρακτηρίζεται εθνικός μειοδότης ή πουλημένος, όποιος υποστηρίζει πως  η παραμονή της χώρας στο ευρώ, προϋποθέτει και την υποχρέωση τήρησης κάποιων δεσμεύσεων, οι οποίες εξάλλου αφορούν εξίσου όλα τα έθνη- κράτη που αποτελούν την ευρωζώνη.

.

Ο Αλέξης Τσίπρας ρώτησε τη Γερμανίδα Καγκελάριο κ. Μέρκελ, να δηλώσει «ποιο άρθρο των Ευρωπαϊκών Συνθηκών θέτει ως προϋπόθεση τη συμμετοχή στην Ευρωζώνη, τα Μνημόνια λιτότητας». Ο κ. Τσίπρας έκανε λόγο για «εκτόξευση προεκλογικής κορώνας της κυρίας Μέρκελ» και διερωτήθηκε «πού ακούστηκε ότι η εξόντωση ενός λαού και η διάλυση μιας χώρας, είναι όρος για τη συμμετοχή της στο ευρώ;». Στη διακαναλιακή δε συνέντευξή του, ανέφερε πως ναι μεν έχει σχέδιο, αλλά δεν μπορεί να το παρουσιάσει γιατί δεν μπορεί, εν μέσω διαπραγμάτευσης, να γνωρίζει ο «αντίπαλος» όλες τις κινήσεις και τα σχέδια από πριν. Σε κάθε ομιλία του, αποκαλύπτει μια σκέψη που τίποτα δεν έχει κατανοήσει από τον χαρακτήρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ενός διεθνούς οργανισμού, πυρήνας του οποίου είναι η δέσμευση όλων, πάνω σ’ ένα ελάχιστο πλαίσιο υποχρεώσεων;

.

Τώρα, αν πει κανείς πως το περίφημο κοινωνικό συμβόλαιο είναι αυτή ακριβώς η παραχώρηση στο κοινωνικό σύνολο μέρους των συμφερόντων του καθενός ατόμου, με σκοπό τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής και ειρήνης… Το να αναφέρει κανείς πως αυτή η διαδικασία αποτελεί τη βάση του δυτικού πολιτισμού, θα τού προσάψουν την κατηγορία πως αυτά είναι ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις στον «ταξικό εχθρό» και για να το λέει αυτό, μένει στην Εκάλη ή στην Πολιτεία, ενώ αυτοί στην Κυψέλη και στη Νέα Ιωνία.

.

Σήμερα, το ευρύτερο διακύβευμα, το οποίο πάει πολύ πέρα από τις εκλογές, δεν είναι απλώς η παραμονή της χώρας στο ευρώ, η οποία θα αποτρέψει την ολοσχερή κατάρρευση των όποιων κατακτήσεων αυτού του λαού, αλλά η κινητοποίηση όλων εκείνων των πνευματικών και πολιτισμικών αποθεμάτων, τα οποία θα «διαδώσουν» και σ’ αυτή τη χώρα το πνεύμα τού προαναφερθέντος διαφωτιστικού προτάγματος: «παραχωρώ μέρος του συνόλου των ιδιαίτερων συμφερόντων μου, για να διατηρήσω την ολότητα του δημόσιου συμφέροντος».

.

Πλέον γίνεται εμφανές πως στη χώρα μας, μετά τις εκλογές, αν επικρατήσει ο ΣΥΡΙΖΑ, όχι μόνο η χώρα θα αναγκασθεί να εγκαταλείψει την ευρωζώνη, αλλά  θα εξαφανισθούν και οι τελευταίοι μύθοι για τη συγκρότηση αυτού του έθνους.

.

Η πιθανή πολιτική επικράτηση του ΣΥΡΙΖΑ, θα οδηγήσει στην κατάρρευση εκείνων των πολιτισμικών προτύπων που κάνουν σήμερα κυρίαρχο αυτό το κόμμα, αλλά και τα οποία τόσα χρόνια αποτέλεσαν τον κρίκο συνοχής του δικομματισμού, ως συνασπισμού εξουσίας πάνω στις αρχές του λαϊκισμού, του κρατισμού και των πελατειακών σχέσεων.

.

Δεν εννοώ φυσικά πως η ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών από τον ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγήσει στην κατάρρευση των πολιτισμικών μας συμπεριφορών. Εννοώ πως μέχρι τώρα ζούσαμε με ένα κεντρικό ιδεολογικό και πολιτισμικό πρόταγμα, αυτό αφορούσε την αντίληψη πως είμαστε ο περιούσιος λαός, ο λαός που του χρωστάνε και δεν χρωστάει, πως ότι και να γίνει εμείς θα επιβιώνουμε, γιατί έτσι πρέπει ή γιατί είμαστε ωραίοι ως Έλληνες, πως δεν χρειάζεται να κάνουμε καμία υποχώρηση και συμβιβασμό. Κουτσά-στραβά, αυτή η αντίληψη κατόρθωνε να επιβιώνει μέχρι σήμερα. Τώρα όμως τα πράγματα έχουν φθάσει στο όριό τους. Η πιθανή ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών από τον ΣΥΡΙΖΑ, θα οδηγήσει σε κατάρρευση αυτόν τον σύγχρονο ελληνικό μύθο, πως ότι και να γίνει εμείς δεν πρέπει να κάνουμε τίποτα για να αλλάξουμε, γιατί οι άλλοι, είτε επειδή  μας το χρωστούν, είτε επειδή φοβούνται το ντόμινο που θα ξεκινήσει από εδώ, είτε… είτε… πάντα θα μας στηρίζουν. Κανείς όμως δεν θα στηρίξει μια χώρα στην οποία η κυβέρνησή της λέει ναι στο σκληρό νόμισμα, αλλά αρνείται να εκπληρώσει τις προϋποθέσεις για την ύπαρξη αυτού του νομίσματος.

.

Όποιος, επομένως, στέκεται από την πλευρά του ορθού λόγου και του κοινωνικού συμβολαίου, αναγκαστικά θα πρέπει να είναι διχασμένος μπροστά στις επερχόμενες εξελίξεις. Η οικονομική κατάρρευση της χώρας θα συνοδευτεί και με κατάρρευση αυτού του πολιτισμικού προτύπου που μας οδήγησε ως εδώ. Το πρώτο θα έχει τραγικές συνέπειες, το δεύτερο μπορεί πολύ μακροπρόθεσμα να αποτελέσει και την αφετηρία της αλλαγής μας ως έθνους.

.

Τα έθνη καταρρέουν, όταν καταρρέουν οι κεντρικοί ιδεολογικοί και πολιτισμικοί τους μύθοι και όχι όταν καταρρέουν τα οικονομικά  τους μοντέλα. Ας διαβάσουμε το υπέροχο έργο του Μοντεσκιέ «Εκτιμήσεις για τα αίτια του μεγαλείου και της παρακμής των Ρωμαίων»- στα ελληνικά κυκλοφορεί σε μετάφραση του Θωμά Σκάσση από τις εκδόσεις Πόλις- και θα καταλάβουμε τι σημαίνει κατάρρευση των κυρίαρχων ψευδαισθήσεων και μύθων.

.

Στην Ελλάδα, σήμερα, καταρρέουν εκείνες οι ψευδαισθήσεις που υποστήριζαν πως μπορεί να ανήκει κανείς στον αναπτυγμένο κόσμο, χωρίς να καταβάλλει και το αντίστοιχο τίμημα. Ας ελπίζουμε πως μέχρι να αντικατασταθεί αυτός ο κόσμος των χαμένων ψευδαισθήσεων, δεν θα έχει χαθεί και η όποια ανθρωπιά μας. Και να είμαστε σίγουροι πως οι πρώτοι που θα χρειαστούν αυτή την ανθρωπιά και το πνεύμα της φιλελεύθερης δημοκρατίας, θα είναι εκείνοι που θα καταγγείλουν τη δανειακή σύμβαση και αυτοί οι οποίοι σήμερα απαξιώνουν το πνεύμα του φιλελευθερισμού. Πολύ φοβάμαι πως σύντομα θα αναγκαστούμε να φωνάζουμε, για να σώσουμε τον τόπο από πραγματικές ακρότητες, ότι είμαστε όλοι Τσίπρες. Η σωτηρία εκείνων που θα καταγγείλουν το μνημόνιο, θα είναι ένας από τους στόχους των πραγματικών μετριοπαθών δυνάμεων. Δεν περιμένω φυσικά να κάνουν το ίδιο και όσοι σήμερα στηρίζουν τον Τσίπρα και τον Σκουρλέτη.

.

* Ο Γιώργος Σιακαντάρης είναι συγγραφέας, αρθρογράφος.