Οι ανεύρετες μεταρρυθμίσεις

Κώστας Καρακώτιας 19 Μαϊ 2016

Επτά   και  πλέον  χρόνια  μετά  την  ωμή  εκδήλωση  της  κρίσης  και    την  δοκιμή  πλείστων  όσων   , μέτρων , περικοπών , μεταρρυθμίσεων  ,  “ νεοφιλελεύθερων”   και   “ αριστερών ” , τελευταίως , μνημονίων , το  βασικό  ερώτημα   εάν  αλλάζει  η  Ελλάδα  παραμένει  υπαρκτό  και  ακόμα  αναπάντητο. Το  ερώτημα  αυτό  διάλεξε  ως  τίτλο  για  το  νέο  του  βιβλίο  ο  πολιτικός  επιστήμονας  και οικονομολόγος  Δημήτρης  Σκάλκος  και  προστίθεται  σ’ εκείνους , τους  όχι  πολλούς   είναι  η  αλήθεια , που  επέλεξαν  την  νηφαλιότητα  και  τον  ορθό  λόγο  προκειμένου  να  κατανοήσουν  την  ελληνική  κρίση  και  να  διερευνήσουν  την  αποτυχία  της  εξόδου  από  αυτήν.

Ο συγγραφέας στην  μελέτη  του  “ Αλλάζει  η  Ελλάδα ; ”  , ( εκδ. Επίκεντρο ) , επικεντρώνεται  κυρίως  στην  αναγκαιότητα  και  τις  προϋποθέσεις  των  μεταρρυθμίσεων  στις  κοινωνίες  σε  κρίση  και  γι’ αυτό  και  ο  υπότιτλος “  Η  πολιτική  οικονομία  των  μεταρρυθμίσεων”. Χρησιμοποιεί  τις  σχετικές  θεωρητικές  αναλύσεις   και  τις  συσχετίζει  με  την  επαλήθευση   τους  η  όχι  σε κοινωνίες  και  κράτη  όπου  υπήρξε  η  εμπειρία  αναγκαίων  μεταρρυθμιστικών  εφαρμογών. Σταθερά  όμως  επιστρέφει  στο  κρίσιμο  εγχώριο  ζήτημα  και  διερευνά  την  αδυναμία  της  πρόσληψης  των  μεταρρυθμίσεων  από  την  κοινωνία  αλλά  και  από  την πολιτική  ελίτ. Αφού  δέχεται ως  μεταρρύθμιση  κάθε  αλλαγή  πολιτικής  με  στόχο  τη  βελτίωση  του  συνολικού  επιπέδου  της    ευημερίας , ορίζει  την  Ελλάδα  ως  “ μπλοκαρισμένη  κοινωνία ” , δηλαδή  ως  εκείνου  του  τύπου  κοινωνίας  που  αναγνωρίζει  τα  δομικά  της προβλήματα  αλλά ταυτόχρονα  αδυνατεί  να  τα υπερβεί.

Για  το  μπλοκάρισμα   αυτό ο  Σκάλκος   εκθέτει  και  αναλύει   πολλά αίτια. Η  δύναμη  της  αδράνειας  και  της  απάθειας , η  “ αποχώρηση ”  των  πολιτών  από  τους  θεσμούς  και  όχι  η  αλλαγή  τους , η  προσοδοθηρική  σχέση  ομάδων  συμφερόντων  με  το  κράτος , οι  κυρίαρχες  ιδέες  και  κυρίως  ο  επιθετικός  λαϊκισμός, η  ανεπάρκεια  του  πολιτικού  προσωπικού που   εμφάνισε  τα  προγράμματα  διάσωσης  ως  εκβιαστικά , η  άδικη  και  άνιση  κατανομή των  βαρών  της  κρίσης  και  του  κόστους  των  μεταρρυθμίσεων , η  έλλειψη  συγκροτημένης  μεταρρυθμιστικής  στρατηγικής , είναι  μερικά από  αυτά. Το  ξεπέρασμα    των  αιτιών  αυτών  και  των  δυσμενών  συνεπειών  τους , καταλήγει  ο  συγγραφέας,  προϋποθέτει  την  κινητοποίηση  των  πνευματικών  δυνάμεων  του  τόπου  και  την  διαμόρφωση  ενός  νέου  συλλογικού  οράματος  με  άξονες  την κριτική  σκέψη , τον  ευρωπαϊκό  προσανατολισμό  και  την κοινωνική  αλληλεγγύη.

Ο  Σκάλκος  με  τον  τρόπο  της  γραφής  και  του  ύφους  του  συνδιαλέγεται  και  με  το  ακαδημαϊκό  κοινό  αλλά  και με  τους  πολίτες  εκείνους  που  χρόνια  τώρα  σε  πείσμα  των  σειρήνων  του  εθνολαϊκισμού  και  της  ανορθολογικής  συνωμοσιολογίας  αντιπαλεύουν  το  κυρίαρχο  ιδεολόγημα   ότι  η  κρίση  έφερε  τα  μνημόνια  και  όχι  το  αντίθετο  και  αναζητούν  επίμονα  την  έξοδο  από  την  πολλαπλή  εγχώρια κρίση.