στην τίμια ανάμνηση του πατέρα μου, στο Γιώργο και Δημήτρη, που δεν είναι πια μαζί μας
Πάλι θα ακούσουμε γνωστά, τετριμμένα, υπό όρους αληθινά, δεν αντιβάλλω. Η Κρήτη: οι νικητές της εθνοκάθαρσης του 1895-1911, γενναία, λυσσαλέα, ένοπλα έγραψαν ιστορία το 1941, όπως και τα νιάτα Αυστραλίας, Νέας Ζηλανδίας, Βρετανίας. Τιμημένοι!
Σαν της «ιστορίης» τον πατέρα εντούτοις θα παραξενίσω το κοινό μαζεύοντας τα προφορικά σχόλια και τις αναμνήσεις τής εν Κρήτη Κατοχής. Δε βρέθηκα εκεί αλλά μου τα είπαν. Κι εγώ τα μεταφέρω: «μη ακλεά γένηται».
Υπήρξαν άνθρωποι ατιμασμένοι, του κρητικού περιθωρίου, «πρόσφυγγες», «παλιομπουντρούμια» με κομμένα δάκτυλα από τα κρυοπαγήματα, πεζή που επέστρεψαν από το αλβανικό μέτωπο. Οι Κρητικοί στην Κρήτη τούς υποδέχθηκαν όπως από εικοσαετίας με καχυποψία, όπως τους είχαν εκμεταλλευθεί, αναγκάσει να εγκαταλείψουν την ειδική ταυτότητά τους, να γραπωθούν τον κοινό ελληνισμό, των υπολοίπων, υπήκοων του μεγιστοποιημένου κράτους των βενιζελικών κατακτήσεων.
Δεν τους γράφουν στις υπερήφανες ιστορίες. Αναλόγως δεν ταιριάζει και η αναφορά στη μοίρα των Εβραίων της Κρήτης, το χαμό της βύθισης του «Τάναϊς» (αν ταίριαζε πριν από χρόνια ο «αριστερός» νομάρχης Χανίων ίσως θα άφηνε σιωπηρό τον αντισημιτισμό του). Θα μιλήσω εγώ για τους άλλους της Κρήτης, αφού η νεότερη κρητική ιστοριογραφία, αυτούς και τα δίκια τους μάλλον αποσιωπά.
Το πρώτο γκέτο στην Κρήτη ήταν της Ν. Αλικαρνασσού. Οι ερασιτεχνικές επιθέσεις με δυναμίτες στο αεροδρόμιο Ηρακλείου έκαναν τους ναζί να εκκενώσουν τις προσφυγικές παράγκες, με τον πληθυσμό να ωθείται στις σπηλιές. Όμως τα σαμποτάζ δε σταμάτησαν. Κι όταν οργανώθηκε από Κάιρο αποστολή καταστροφής του αεροδρομίου Ηρακλείου, οι συναυτουργοί που επελέγησαν (επειδή αυτοπροσφέρθηκαν) ήταν οι πρόσφυγες!
Και το πλήρωσαν στο μπλόκο του Ξηροπόταμου: τόσοι Αλικαρνασσιώτες, Ποριανοί, Κατσαμπαδιανοί και Καμινιώτες εκτελέστηκαν εκτός τειχών, δεύτερης κατηγορίας Κρητικοί, χωρίς επιγραφή, Τρισάγια, τελετές.
Και τα μέλη τού ΠΑΣΑ Ηρόδοτου, πυρήνα της αστικής αντίστασης, μαζί με Αλατσατιανούς και Ατσαλενιώτες/Βρυουλιώτες, που δεν τους γέννησε η μάνα Κρήτη, βρέθηκαν εκεί άοπλοι, πρόθυμοι, ευάλωτοι. Και το μοναδικά πρώτο στη νήσο επί τετραετία παράνομο τυπογραφείο αυτοί το λειτούργησαν.
Και στα Χανιά, στη Ν. Ιωνία πράξεις αξιοπρέπειας, αντιναζισμού: Στη σιωπή στη λήθη, καθώς φαίνεται οι γενναίοι της Κατοχής καθορίζονται για κάποιους από την κοινότητα αίματος και όχι της απελπισμένης, της μαχόμενης ανθρωπιάς.
Ο μεγάλος ήρωας της εγχώριας Ελλάδας (1) (γιατί του ελληνισμού υπήρξε αδιαμφισβήτητα ο έγκλειστος στο Αουσβιτς Λαρισσαίος Αλέκος/ Αλμπέρτος/Μιχαϊλίδης Ερρέρα) ο Ναπολέων Σουκατζίδης, μη εν Κρήτη γεννημένος, πρόσφυ(γ)γας, στη μεγαλόνησο, εκτός Αρκαλοχωρίου, πρωτοτιμήθηκε με μια ψωροοδό, κι αυτή στη Ν. Αλικαρνασσό.
Σάμπως θυμούνται τα οδοφράγματα του ?67, οι υποδέκτες των Πατακών, σάμπως έχουν θέση στην τοπική ιστορία οι πετρουμιανοί πυρπολισμοί του χουντικού Φοίνικος.
Τα λέω εγώ ένας «κακοήθης» όπως το μίασμα του Πλουτάρχου, «μη ακλεά γένηται». Τα άκουσα, «αποδεχθέντα», πρέπει να τα μεταφέρω!!! «Ου φροντίς, τωι…»;
(1) Περίμενα, αλήθεια, κάποιο φούσκωμα. ΄Όταν κάποτε ρώτησα για εκείνον το συγκρατούμενό του, τον Εμμ. Κριαρά κατάλαβα πόσο η ιστορία τού Ναπ. Σ. υπολείπεται της αλήθειας, όχι το αντίστροφο.