Οι σημερινοί 70άρηδες έχουμε δει πολλά. Ορισμένοι ακόμη διατηρούμε τη διαύγεια πνεύματος που μας επιτρέπει να μοιραστούμε την εμπειρία μας. Κινδυνεύουμε από την αμετροέπεια της νιότης που πάντα έχει το «προνόμιο της αλήθειας», αλλά το πρόβλημα δεν είναι δικό μας. Εμείς ξέρουμε αυτό που ζήσαμε. Οι (πολύ) νεότεροι δεν έχουν ακόμη ζήσει αρκετά, ώστε να κατέχουν πρόσβαση στην αλήθεια. Γιατί η πρόσβαση αυτή αποκτάται με την εμπειρία και αυτή με την ηλικία.
Η νεότερη γενιά έχει το πλεονέκτημα της δύναμης και της αντοχής. Και τα δύο είναι χρήσιμα και αν αξιοποιηθούν σωστά θα επιτρέψουν την απόκτηση πολύτιμης γνώσης και, τελικά, εμπειρίας. Ταυτόχρονα, θα δημιουργήσουν τις δικές τους «αλήθειες». Οι δικές μας οδήγησαν τον κόσμο στη σημερινή πραγματικότητα, στον κόσμο του σήμερα. Και εμείς ελπίζουμε οι νεότεροι να φτιάξουν έναν καλύτερο κόσμο.
Ο κόσμος του σήμερα είναι πολύ αλλιώτικος από τον κόσμο της δεκαετίας του ’40 όταν εμείς είμαστε (πολύ) νέοι. Οι τρεις γενιές που πέρασαν από τότε έφτιαξαν τη σημερινή πραγματικότητα. Είναι πολύ σημαντικό να συμφωνήσουμε εμείς οι 70άρηδες σε μία απάντηση στο ερώτημα: «Τί προσφέραμε εμείς; κάναμε τον κόσμο καλύτερο ή χειρότερο;». Μπορώ να προσφέρω μόνο τη δική μου απάντηση.
Ο κόσμος του 1940 πρόσφερε τη φρίκη του Πολέμου και του Ολοκληρωτισμού σε βαθμό υπερθετικό. Ποτέ άλλοτε δεν πέθαναν και δεν σκλαβώθηκαν τόσα, αμέτρητα, εκατομμύρια ανθρώπων και για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Στη φρίκη του Πολέμου προστέθηκε η σκλαβιά του Παραπετάσματος στη μισή Ευρώπη για 50 χρόνια. Η Ελλάδα πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα για να γλυτώσει τη δεύτερη μάστιγα, αλλά δεν θεραπεύτηκε τελείως. Μείνανε αρκετά μικρόβια για να αναζωπυρωθεί η αρρώστια του κομμουνισμού που ζούμε τώρα.
Η δική μας γενιά στην Ελλάδα είναι η πιο αποτυχημένη από ότι σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Η καλοσύνη των ξένων μας επέτρεψε να αποφύγουμε τον κομμουνισμό στην πρωτότυπη μορφή του, αλλά χτίσαμε μία μετακομουνιστή δημοκρατία όπου το Κράτος και το Κόμμα έπαιζε το ρόλο που έπαιζε και στις Σοβιετικές «δημοκρατίες» με μία σχετικά ασήμαντη διαφορά. Είχαμε πολλά κόμματα και εκλέγαμε το Πολιτμπυρό σε Εκλογές. Το αποτέλεσμα ήταν πάντα το ίδιο.
Στο ίδιο διάστημα, ο «ελεύθερος κόσμος» πέρναγε τις δικές του «φάσεις» που αντιγράφαμε και εμείς σε κάποιο βαθμό. Ο οικονομικός φιλελευθερισμός που τον χαρακτήριζε συμπληρώθηκε με τον κοινωνικό φιλελευθερισμό. Και οι δύο μορφές έχουν το μεγάλο πλεονέκτημα της μεγιστοποίησης της ελευθερίας του ατόμου στη διαχείριση του εαυτού του και της ζωής του.
Και οι δύο μορφές ακραίας φιλελευθεροποίησης, η οικονομική και η κοινωνική έχουν παρενέργειες, ή «οξείες γωνίες» που απομένει να τύχουν … «επεξεργασίας». Η Παγκοσμιοποίηση της Οικονομίας αποκαλύπτει το «άσχημο πρόσωπό της» με τη μορφή του Ντόναλτ Τράμπ και του Φασισμού, ξανά. Η ακραία οικονομική ανισότητα αποδεικνύεται πως, αφ’ ενός μπορεί να «αγοράσει» κυβερνήσεις, ενώ, ταυτόχρονα, δημιουργεί στρατιές «χαμένων» που «δημοκρατικά» αναθέτουν σε πρόθυμους Τράμπ ή Λεπέν, τη δίωξη του «διαφορετικού», συνήθως μεταναστών, αλλά όχι μόνο.
Ο κόσμος που παραδίδουμε σήμερα εμείς οι 70άρηδες είναι λιγότερο ασφαλής από ότι όταν τον παραλάβαμε. Η τεχνολογική πρόοδος αύξησε τις δυνατότητες μας να ζήσουμε καλύτερα, αλλά και να αλληλοκαταστραφούμε. Τα εισοδήματα αυξήθηκαν αλλά όχι για όλους. Η οικονομική ανισότητα είναι μεγαλύτερη σήμερα από ότι το 1970, παρόλο που δισεκατομμύρια βγήκαν από την «απόλυτη φτώχεια». Η κλιματική αλλαγή ίσως αποδειχθεί πιο αποτελεσματική από τους Παγκόσμιους Πολέμους, το Φασισμό και τον Κομμουνισμό. Είναι πλησιέστερα στην «Τελική Λύση» που άλλοι είχαν οραματισθεί για «επί μέρους» ζητήματα. Ο ηλεκτρονικός κόσμος και η επανάσταση του Διαδικτύου μας φέρνουν κοντύτερα τον έναν στον άλλο, αλλά και μας αποξενώνουν από την υπόλοιπη κοινωνία. Τέλος, η «τυραννία της πολιτικής ορθότητας» πλησιάζει την κόλαση του Αλντους Χάξλεϋ και του Τζωρτζ Οργουελ. Είμαστε «όπως μιλάμε» όχι όπως νοιώθουμε ή σκεφτόμαστε.
Στον κατά Φρόιντ άνθρωπο συνυπάρχουν το Καλό και το Κακό. Η ανθρωπότητα είχε άπειρες ευκαιρίες ως τώρα να επιστρατεύσει ιδεολογικά, πολιτικά και θρησκευτικά εργαλεία για να κινηθεί και προς τις δύο, δυστυχώς, κατευθύνσεις. Οι φρικαλεότητες του Χριστιανισμού και του Μωαμεθανισμού, με διαφορά φάσεων, ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Η Δημοκρατία, το υπέρτατο πολιτικό επίτευγμα του ανθρώπου, αποδεικνύεται ιδιαίτερα εύθραυστο πολίτευμα όταν έρχεται αντιμέτωπο με το θρησκευτικό φονταμενταλισμό, το φόβο και την αμάθεια που συνοδεύουν το Φασισμό κάθε είδους.
Η επικράτηση Τράμπ στην Αμερική θα έπρεπε να αντηχήσει σαν «χίλιες καμπάνες» στον ελεύθερο κόσμο ή ότι απέμεινε από αυτόν. Αντίθετα, οι αντιδράσεις είναι φοβικές, δειλές και συγκεχυμένες. Ο κόσμος δεν φαίνεται να αντιλαμβάνεται την πραγματική σημασία της επικράτησης του φθόνου και του φόβου σε έναν κόσμο όπου «Η Φάρμα των Ζώων» θα αποδειχθεί η πραγματική μας κατάληξη. Το προφητικό έργο του Οργουελ το 1945 θα είναι, ίσως, η κατάληξη του κόσμου των σημερινών 70άρηδων. Απαισιόδοξο; Ίσως, αλλά αν είναι αληθινό;;;