Η βιομηχανία των αγωγών κατά του Τύπου, που στέλνει εφημερίδες και δημοσιογράφους στο εδώλιο για δυσφήμηση πολιτικών και άλλων δημόσιων προσώπων, κρατάει δεκαετίες. Περιέργως, οι «θιγόμενοι» δεν ενδιαφέρονται να αποκαταστήσουν την υπόληψή τους το συντομότερο δυνατόν, ασκώντας μήνυση. Προτιμούν τις αγωγές, ζητώντας τεράστια ποσά ως αποζημίωση, σε δίκες που διαρκούν 5-6 χρόνια, ώσπου να αποκατασταθεί η «αλήθεια», που δεν φαίνεται να τους επείγει. Αυτή είναι μια από τις πολλές στρεβλώσεις του αποκαλούμενου «τυποκτόνου» νόμου 1178/81. Με τις υπέρογκες αποζημιώσεις που τους επιδικάζονται, εφημερίδες και περιοδικά κινδυνεύουν με κλείσιμο και οι δημοσιογράφοι υποχρεώνονται να δρουν σε συνθήκες απειλούμενου εκβιασμού και ασφυκτικής αυτολογοκρισίας.
Η κυβερνητική εφημερίδα ΑΥΓΗ θυμάται, ελπίζω, την καταδίκη της στις 5/6/2008 για «συκοφαντική δυσφήμηση», ύστερα από αγωγή τού τότε βουλευτή Κυριάκου Βελόπουλου, που τον είχε χαρακτηρίσει «εθνικοπαράφρονα». Θυμάται και τη δικαίωσή της από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ). Το ΕΔΑΔ δέχθηκε ότι η καταδίκη της ΑΥΓΗΣ παραβίασε την ελευθερία της έκφρασης, η οποία προστατεύεται από το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Είχε ήδη προηγηθεί η δικαίωση του αείμνηστου Νικήτα Λιοναράκη και άλλες. Σε όλες τις περιπτώσεις, το ΕΔΑΔ υπενθυμίζει ότι τα όρια ανοχής της κριτικής ενός πολιτικού προσώπου είναι ευρύτερα απ’ ό,τι ενός απλού ιδιώτη. Ο πολιτικός έχει πολύ περισσότερες δυνατότητες να αντικρούσει και την πιο οξεία κριτική, απ’ οποιοδήποτε βήμα θελήσει, και συνεπώς περιττεύει η στέρηση της ελευθερίας έκφρασης του Τύπου για την αποκατάσταση της υπόληψής του.
Μια τέτοια περίπτωση δικάζεται αύριο, σε δεύτερο βαθμό. Η αγωγή του ανέκαθεν προβεβλημένου πολιτικού και σημερινού υπουργού Εξωτερικών Νίκου Κοτζιά, με δικηγόρο τον κ. Φαήλο Κρανιδιώτη, εναντίον της Athens Review of Books. Ισχυρίζεται ότι δυσφημίστηκε από επιστολή που τον χαρακτήριζε φανατικό προπαγανδιστή του σταλινισμού. Ωστόσο, ο ίδιος παραδέχθηκε πρόσφατα ότι είχε γράψει δεκάδες προπαγανδιστικά βιβλία και μπροσούρες ως ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, προβάλλοντας τη δικαιολογία: «Εγραψα κατ’ εντολήν του κόμματός μου πράγματα τα οποία ήσαν ανοησίες»! Αρκετοί σχολιαστές παρατήρησαν: γιατί τότε συνεχίζει τη δίωξη του περιοδικού, που απλά του θύμισε το κομματικό του παρελθόν; Το «Ποτάμι» αναρωτιέται «πώς μετά την ομολογία του μπορεί να συνεχίζει τη δίωξη κατά ενός εντύπου που τιμά τα γράμματα και την ελεύθερη σκέψη;». Το ίδιο και η ΕΣΗΕΑ, ομοφώνως. Το θέμα δεν αφορά μόνον το δικαίωμα της Athens Review of Books στον κριτικό λόγο. Αφορά και την αξιοπρέπεια της χώρας μας, που είναι «πρωταθλήτρια» σε τέτοιες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι «Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα» την τοποθέτησαν φέτος στην 91η θέση ελευθερίας έκφρασης, πίσω από την Αλβανία και το Κουβέιτ. Κύριε υπουργέ, προστατέψτε την αξιοπρέπεια της χώρας που εκπροσωπείτε. Αποσύρατε αύριο την αγωγή.