“I did it my way” τραγούδησε με σιγουριά ο Φρανκ Σινάτρα. Οι Ευρωπαίοι εκθειάζουμε αντίστοιχα τον τρόπο ζωής μας; Τον υπερασπιζόμαστε ή είμαστε εγκλωβισμένοι από το μαρτύριο της μεταμέλειας (Πασκάλ Μπρυκνέρ) σε ένα αδιέξοδο αυτο-απέχθειας (Σώτη Τριανταφύλλου);
Υπάρχει ένας πυρήνας κοινών πολιτισμικών χαρακτηριστικών που συναντώνται από το Ταλίν και το Βίλνιους μέχρι την Σόφια και την Αθήνα, από την Κρακοβία και την Μπρατισλάβα μέχρι την Ρώμη και την Βαρκελώνη, από την Ρίγα και την Βιέννη μέχρι το Στρασβούργο και το Άμστερνταμ, από την Σεβίλλη και την Λισαβώνα μέχρι το Παρίσι και την Κοπεγχάγη, από την Στοκχόλμη και το Ελσίνκι μέχρι την Πράγα και το Μόναχο, από το Βερολίνο και την Βουδαπέστη μέχρι το Ζάγκρεμπ και την Λιουμπλιάνα. Στην μεγάλη πλειονότητά του, αυτό το μισό δισεκατομμύριο ανθρώπων ενστερνίζεται κοινές αξίες και, μέσα σε διαφορετικές αλλά εξελισσόμενες κοινωνίες, κτίζει ένα πολιτισμό ατομικών ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Δεν υιοθετούν οι ευρωπαϊκές περιφέρειες τις ίδιες αξίες εξίσου. Είναι όμως μια ήπειρος με ευρύτατα αποδεκτή την δημοκρατία, την ελευθερία ακόμα και την ελευθεριότητα, την ελεύθερη έκφραση και την ελεύθερη οικονομία, την ισότητα όλων των φύλων, φυλών και μειονοτήτων έναντι των νόμων, την ανεξάρτητη δικαιοσύνη σε κράτος δικαίου, την διάκριση των εξουσιών, την πρόνοια για τους αδύναμους, την ανεκτικότητα στην διαφορά, την προστασία του περιβάλλοντος, την επιστήμη ως βάση εξήγησης και προόδου του κόσμου, την απόρριψη της συλλογικής ευθύνης, την απαγόρευση της θανατικής ποινής κ.λπ.
Η μεγάλη πλειονότητα των Ευρωπαίων δεν ενοχλείται από την όποια θρησκεία ή αθεϊα, το όποιο χρώμα, είδος φαγητού, χορού ή τραγουδιού των ανθρώπων. Απεχθάνεται δηλώσεις μίσους κατά της διαφορετικότητας. Θέλει κοινωνία ανοικτή και κοσμική. Καταδικάζει κουλτούρες αντίθετες με τα ατομικά δικαιώματα, όπως ο ενδο-οικογενειακός αυταρχισμός προς γυναίκες και παιδιά, η μεταχείριση των γυναικών ως κατώτερα όντα κλεισμένα στο σπίτι ή μέσα σε ασφυκτικές ενδυμασίες, οι γάμοι άγουρων εφήβων κ.λπ. Από την Ευρώπη εμπνέονται σε όλο τον κόσμο εκατομμύρια άνθρωποι κάθε φυλής, γλώσσας και θρησκείας, που ονειρεύονται ένα τόπο με ευκαιρίες για τους ικανούς και χωρίς θεοκρατία, μιλιταρισμό, βία, δεισιδαιμονίες ή κάστες.
Ωστόσο, οι Ευρωπαίοι για να έχουν πρέπει να προσέχουν. Η διαφύλαξη όσων συνιστούν τις αξίες της είναι ο σπουδαιότερος λόγος ύπαρξης της Ενωμένης Ευρώπης. Οι λαϊκισμοί τύπου Λεπέν, Σαλβίνι ή Όρμπαν προτείνουν λάθος λύσεις, τρέφονται όμως από υπαρκτούς φόβους απώλειας του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής. Οι κάτοικοι της ηπείρου θέλουν να διασφαλίσουν ό,τι έχουν επιτύχει με μακρόχρονες προσπάθειες και η νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή οφείλει να το προστατεύει και να το προωθεί. Έτσι θα επωφεληθούν όλοι, συμπεριλαμβανομένων των πιο ευάλωτων αλλοδαπών και ημεδαπών. Αντίθετα, η αντίληψη ότι οι μετανάστες πρώτης ή και δεύτερης γενιάς δεν δεσμεύονται στους κανόνες επειδή ασπάζονται άλλη κουλτούρα ή η επίκληση της ευρωπαϊκής υπογεννητικότητας για να δικαιολογείται η απώλεια του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής είναι επικίνδυνες επιπολαιότητες.