Θυμίζοντας τη λαϊκή παροιμία που λέει: “πολύ λάδι στο τηγάνι αλλά από τηγανίτα τίποτα”, νισάφι πια με τη συζήτηση για την αναγκαιότητα συγκρότησης του λεγόμενου “τρίτου πόλου”, της Σοσιαλδημοκρατικής Κεντροαριστεράς ή όπως αλλιώς θα ονομάζεται. Αρκετά ακούσαμε. Είναι καιρός να μπούμε στο “ψητό”. Πώς θα συγκροτηθεί αυτός ο “τρίτος πόλος” και πρωτίστως ,τι συγκεκριμένα θα πει στην ελληνική κοινωνία. Ποιά πολιτική πρόταση για το μέλλον της χώρας θα παρουσιάσει. Το στοίχημα είναι να συγκροτηθεί ένα κυβερνητικό πολιτικό σχέδιο με μεταρρυθμιστικό περιεχόμενο ουσίας και όχι με επίφαση “μεταρρυθμισμού”, να προσδιορισθεί ποια Ελλάδα θέλουμε και για ποια Ευρώπη νοιαζόμαστε, ποιες θεσμικές τομές πρέπει να γίνουν στο κράτος, στον τρόπο διακυβέρνησης, ποιο μοντέλο ανάπτυξης χρειάζεται η χώρα, τι είδους Παιδεία, κ.ο.κ…
.
Ας αφήσουμε λοιπόν τις βαθιές αναλύσεις και την περισπούδαστη επιχειρηματολογία, αρκετές ακούσαμε και διαβάσαμε. Είναι καιρός να περιοριστεί αισθητά ο βολονταρισμός όλων, κομμάτων, κινήσεων, παραγόντων και προσωπικοτήτων που ενδιαφέρονται για το εγχείρημα, καθώς χτύπησε κόκκινο. Ας μιλήσουμε για το “δια ταύτα”.
.
Πληθαίνουν λοιπόν οι ενδείξεις ότι από την πολυλογία, περνάμε επιτέλους σε πράξεις. Κι εδώ χρειάζονται σαφή και ειλικρινή λόγια για τον τρόπο και το περιεχόμενο αυτής της προσπάθειας. Ως προς τον τρόπο, θα θυμίσω ότι το 1971, στη Γαλλία, όπου το πολιτικό σύστημα και η γεωγραφία του προσομοιάζει με το δικό μας, το γαλλικό σοσιαλιστικό κόμμα είχε τα χάλια του. Είχε πέσει κοντά στο 5% και όλη η ιστορική του ηγεσία (Ζαν Ζορές , Λέον Μπλούμ), έβλεπαν με ανησυχία το μέλλον του. Κι όμως, έκαναν κάτι απλό και δημοκρατικό. Συγκάλεσαν στο Επινέ, λίγο έξω από το Παρίσι, ένα συνέδριο, απευθύνοντας ανοιχτή πρόσκληση σε όσους -κινήσεις, κόμματα, ομίλους προβληματισμού και προσωπικότητες που είχαν ξεπηδήσει από τον Μάη του ’68- ήθελαν να πάρουν μέρος, θέτοντας μόνο έναν προαπαιτούμενο όρο. Θα συζητούντο τα “πάντα όλα”, χωρίς προϋποθέσεις και οι αποφάσεις θα λαμβάνονταν απολύτως δημοκρατικά, με πλειοψηφίες και μειοψηφίες. Όποιος στο τέλος δεν τις αποδεχόταν, δεν θα συμμετείχε στην επόμενη μέρα. Έτσι συμφώνησαν σε μια πολιτική πρόταση για το μέλλον της Γαλλίας, την απηύθυναν στο ισχυρό τότε γαλλικό κομμουνιστικό κόμμα, συμμάχησαν και κέρδισαν τη γαλλική προεδρία το 1981, με τον Μιτεράν.
.
Τηρουμένων των αναλογιών, κάτι αντίστοιχο θα πρέπει να γίνει τις επόμενες εβδομάδες κι εδώ. Ο Γιάννης Βούλγαρης, μάλιστα, λίγες μόλις μέρες μετά την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, πρότεινε, με άρθρο του στα ΝΕΑ, σε όσους πιστεύουν στον “τρίτο πόλο” να το “κάνουν όπως ο… ΣΥΡΙΖΑ.” Μη βιαστεί κανείς να μιλήσει για συνιστώσες και συνισταμένες, γιατί εννοεί προφανώς τη μορφή της σύμπραξης, της Συμπαράταξης. Το πρότεινε και ο Φώτης Κουβέλης, στον Επενδυτή, στις αρχές Αυγούστου, με πρώτο στόχο, όπως είπε, τη συγκρότηση και στήριξη ενός κοινού Ευρωψηφοδελτίου. Για το εγχείρημα λοιπόν του “τρίτου πόλου”, δεν είναι δυνατόν -και είναι σαφές το γιατί- να διαλυθούν πάραυτα η ΔΗΜΑΡ, το ΠΑΣΟΚ, η Συμφωνία για τη νέα Ελλάδα του Ανδρέα Λοβέρδου, η κίνηση του Ηλία Μόσιαλου και όσες άλλες κινήσεις κινούνται στο χώρο του δημοκρατικού σοσιαλισμού και της σοσιαλδημοκρατίας, ή αισθάνονται ότι εκεί ακουμπούν, και να δημιουργήσουν ένα νέο κόμμα, όπως ζητούν ορισμένοι, θέτοντάς το (;) ως προαπαιτούμενο. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο μπορεί να είναι η ολοκλήρωση της συμπόρευσης και όχι η αρχή. Πολύ περισσότερο όταν η υπόθεση αυτής της συνεργασίας έχει βιασθεί στο παρελθόν πολλάκις από προσωπικές στρατηγικές, κομματικές επιδιώξεις και οπορτουνισμούς κάθε είδους. Η σημερινή κρίση και η ακολουθούμενη διακυβέρνηση, τα ξεπερνούν όλα αυτά. Δεν χρειάζονται λογικές “το ΠΑΣΟΚ κι άλλες δημοκρατικές δυνάμεις”, ούτε “εμείς οι μόνοι συνεπείς”. Όσοι σκέφτονται ή επιθυμούν να κινηθούν με τέτοιον τρόπο, δείχνουν ηγεμονισμό και μικρότητα.
.
Αυτό όμως δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι απόψεις, στάσεις, συμπεριφορές και πράξεις, σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία, δεν θα ληφθούν υπόψη. Και αυτοκριτική χρειάζεται και γενναιότητα για την αναγνώριση λαθών και υπερβάσεις από ιδεολογικές και πολιτικές αγκυλώσεις. Ασφαλώς και θα μπουν κριτήρια . Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Αν, σκοπός του τρίτου πόλου είναι να συνευρεθούν όλοι όσοι ενδιαφέρονται, για να δείξουν μονάχα ότι είναι μαζί, τότε “?άντε γεια”. Αντιθέτως, στις πολυάριθμες απόψεις εκφράζεται η επιθυμία για μια διαφορετική πορεία της χώρας. Θαρρώ πώς όσοι έχουν εκφραστεί υπέρ αυτής της προοπτικής, μπορούν να βρουν κοινό τόπο. Κι αν το επιτύχουν, μπορούν μετά να πουν στον οποιονδήποτε “Αν το δέχεσαι, συμπαρατάξου μαζί μας. Αν όχι, ακολούθα το δρόμο σου”. Η ζωή θα κρίνει τους πάντες. Και κυρίως, οι έλληνες πολίτες.