Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ανακοίνωσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις αλλαγές που θα γίνουν σύντομα στις πλατφόρμες του, ξεκινώντας μέσα σε λιγότερα από μια ώρα σε USA και επεκτείνοντας την κατάργηση όλων των ανθρώπινων ελέγχων ποιότητας μέσα στο έτος παγκοσμίως. Ένα άμεσα φορτωμένο με νέες αρμοδιότητες 2025 για τον ιδρυτή του Facebook, ο οποίος πριν από λίγες ώρες ανακοίνωσε το νέο διοικητικό συμβούλιο, στο οποίο συμμετέχει και ο Τζον Έλκαν.
Ο σκοπός των καινοτομιών της Meta, σύμφωνα με τον Ζούκερμπεργκ; «Να δώσουμε στους ανθρώπους μια φωνή στις πλατφόρμες μας».
Πώς; 'Είναι καιρός να επιστρέψουμε στις ρίζες της ελευθερίας της έκφρασης', εξηγεί ο επιχειρηματίας από το προσωπικό του προφίλ. Ξεκινά με τους ελεγκτές γεγονότων, fact checker, καταργώντας τους! Κατά το πρότυπο του X, τα κοινωνικά μέσα της Meta θα υιοθετήσουν επίσης το σύστημα Community Notes. Η αρχή θα γίνεται, φυσικά, στις Ηνωμένες Πολιτείες του Trump από αμέσως.
Στην ανάρτηση στο blog, η Meta σχολιάζει ότι ο ρόλος των ανεξάρτητων fact-checkers δεν πήγε όπως είχε σχεδιαστεί: «Η πρόθεση του προγράμματος ήταν αυτοί οι ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες να δώσουν στους ανθρώπους περισσότερες πληροφορίες για τα πράγματα που βλέπουν στο διαδίκτυο, ιδίως για τις viral hoaxes, ώστε να μπορούν να κρίνουν οι ίδιοι τι βλέπουν και τι διαβάζουν. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν έτσι, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εμπειρογνώμονες, όπως όλοι οι άλλοι άνθρωποι, έχουν τις δικές τους προκαταλήψεις και προοπτικές». Και έτσι συνεχίζει στις κοινοτικές σημειώσεις: «Έχουμε δει αυτή την προσέγγιση να λειτουργεί στο Χ, όπου εξουσιοδοτούν την κοινότητά τους να αποφασίζει πότε οι αναρτήσεις είναι δυνητικά παραπλανητικές και χρειάζονται περισσότερο πλαίσιο και άνθρωποι με ευρύ φάσμα προοπτικών αποφασίζουν τι είδους πλαίσιο είναι χρήσιμο να δουν οι άλλοι χρήστες». Το πρόγραμμα θα εισαχθεί αρχικά στις ΗΠΑ «μέσα στους επόμενους δύο μήνες».
Κριτικό σχόλιό μου για την απόφαση της Meta να καταργήσει τους ελεγκτές γεγονότων και να βασιστεί στις σημειώσεις της κοινότητας
Η απόφαση της Meta να καταργήσει τον έλεγχο των γεγονότων και αντ' αυτού να βασιστεί στις σημειώσεις της κοινότητας εγείρει μια σειρά από σημαντικές ανησυχίες και θέτει ερωτήματα σχετικά με το ρόλο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο δημόσιο διάλογο.
Τα κυριότερα κρίσιμα σημεία είναι τα εξής:
Ουδετερότητα και αντικειμενικότητα: Οι ανεξάρτητοι ελεγκτές γεγονότων, αν και όχι τέλειοι, προσέφεραν εγγύηση ουδετερότητας και αντικειμενικότητας στην αξιολόγηση της αλήθειας των πληροφοριών. Οι κοινοτικές σημειώσεις, αν και περιλαμβάνουν ένα ευρύ κοινό, κινδυνεύουν να επηρεαστούν από προκατάληψη, παραπληροφόρηση και πόλωση, θέτοντας σε κίνδυνο την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου.
Χειραγώγηση των πληροφοριών: Η αποκλειστική στήριξη στις κοινοτικές σημειώσεις θα μπορούσε να διευκολύνει τη διάδοση της παραπληροφόρησης και των ψευδών ειδήσεων, καθώς ο καθένας θα μπορούσε να συμβάλει στη δημιουργία και διάδοση ψευδών ή διαστρεβλωμένων αφηγήσεων.
Ισχύς των πλατφορμών: Αυτό δίνει στις πλατφόρμες ακόμη μεγαλύτερη ισχύ στον αυτόματο έλεγχο μέσω αλγορίθμων της ροής των πληροφοριών και στη διαμόρφωση του δημόσιου διαλόγου. Η Meta, ειδικότερα, έχει αποδείξει στο παρελθόν και εξακολουθεί να δυσκολεύεται και σήμερα να διαχειριστεί τη διάδοση επιβλαβούς και μισητού περιεχομένου.
Κοινωνική ευθύνη: Οι κοινωνικές πλατφόρμες έχουν κοινωνική ευθύνη να αντιμετωπίζουν την παραπληροφόρηση και να προωθούν τον υγιή και ενημερωμένο δημόσιο διάλογο. Με την εξάλειψη των ελεγκτών γεγονότων, η Meta φαίνεται να απομακρύνεται από αυτή τη δέσμευση.
Διαφάνεια: Το σύστημα σημειώσεων της κοινότητας μπορεί να στερείται διαφάνειας, καθιστώντας δύσκολη την κατανόηση του τρόπου επιλογής των πληροφοριών και του τρόπου χειρισμού των διαφορών.
Συμπερασματικά, η απόφαση της Meta αποτελεί ένα βήμα προς τα πίσω στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης και θα μπορούσε να έχει αρνητικές συνέπειες για τον δημόσιο διάλογο. Είναι ζωτικής σημασίας οι κοινωνικές πλατφόρμες να λαμβάνουν αποτελεσματικά μέτρα για να διασφαλίζουν την ποιότητα των πληροφοριών και να προστατεύουν τους χρήστες από τη χειραγώγηση.
Εναλλακτικές λύσεις και προτάσεις:
Υβριδικότητα: Διατήρηση ενός συστήματος ελέγχου των γεγονότων παράλληλα με τις κοινοτικές σημειώσεις, ώστε να διασφαλίζεται η ισορροπία μεταξύ της αυθεντίας των εμπειρογνωμόνων και της συμμετοχής των χρηστών.
Διαφάνεια: Δημοσιοποίηση των κριτηρίων επιλογής των κοινοτικών σημειώσεων και των μηχανισμών χειρισμού των διαφορών.
Ενημερωτική εκπαίδευση: Επενδύστε σε προγράμματα ενημερωτικής εκπαίδευσης για να βοηθήσετε τους χρήστες να διακρίνουν τις πραγματικές από τις ψεύτικες ειδήσεις.
Ρύθμιση: Προώθηση αυστηρότερης ρύθμισης των κοινωνικών πλατφορμών ώστε να διασφαλιστεί η υπεύθυνη και ηθική χρήση.
Τελικά, η απόφαση της Meta εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον των κοινωνικών μέσων και την ικανότητά τους να προωθούν υγιή και ενημερωμένο δημόσιο διάλογο. Χρειάζεται μια ανοιχτή και εποικοδομητική συζήτηση για το θέμα αυτό, με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων, φορέων χάραξης πολιτικής και της κοινωνίας των πολιτών.
Δεν πρόκειται για χαλάρωση ελέγχων, όπως διατείνεται ο μονοπωλιακός ιδιοκτήτης, αλλά απελευθέρωση του ηλίθιου αλγόριθμου να λογοκρίνει εντελώς αυθαίρετα τον δημόσιο διάλογο, καταργώντας τη μοναδική δικλείδα επανελέγχου αλγοριθμικού σφάλματος από ανθρώπινο παράγοντα, τους έμπειρους, καταρτισμένους και εξειδικευμένους fact checker. Πρόκειται δηλαδή για διπλό χτύπημα: εξοικονόμηση 600 εκατ. δολαρίων ετησίως από τη μια και εξαγρίωση του ελέγχου της εταιρείας στον παγκόσμιο ιστό από την άλλη.