«Η επικράτηση του ολοκληρωτισμού έχει το σπέρμα της αυτοκαταστροφής του. Το πρόβλημα είναι αν θα του δοθεί χρόνος να καταστρέψει και τον κόσμο που ζούμε»

Χάνα Αρεντ

Η Χάνα Αρεντ υπήρξε μια μορφή της φιλοσοφίας που στον Μεσοπόλεμο σφράγισε με τη σκέψη της την προσπάθεια για κατανόηση του ναζισμού. Εγινε γνωστή με τα φιλοσοφικά βιβλία της και διάσημη με το βιβλίο «Οι ρίζες του ολοκληρωτισμού», όπου πραγματεύεται τη σχέση των ολοκληρωτικών καθεστώτων με τις μάζες. Μεταπολεμικά, έγραψε για τη δίκη του Αϊχμαν και η θέση της για τη δίκη του εγκληματία τής προκάλεσε προβλήματα στην εβραϊκή κοινότητα.

Λίγο πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ δημοσιεύτηκε  ένα άρθρο της Ινγκριντ Μπάρινγκτον, η οποία μετέφερε τη σκέψη της Αρεντ στην προεκλογική αντιπαράθεση μεταξύ των δυο υποψηφίων, αλλά και στους κινδύνους για τη δημοκρατία που προέρχονται από το εκλογικό κοινό του Τραμπ, ακόμη και στην περίπτωση που χάσει ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος. Θα μου επιτρέψετε να αναφέρω μερικά από τα χαρακτηριστικά των οπαδών του Τραμπ, που ήδη συναντώνται και στην Ευρώπη, με τη διαρκή άνοδο του λαϊκισμού.

Μια από τις προϋποθέσεις είναι η δημόσια παραδοχή ότι το σύστημα είναι ασταθές. Κάτι που σταδιακά το βλέπουμε σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο και έχει να κάνει με την παγκοσμιοποίηση, τους συνεχείς πολέμους και την κλιματική αλλαγή. Αυτή η εκ των έσω «μυστική» διάβρωση του κατεστημένου πολιτικού συστήματος βρήκε έκφραση στον χυδαίο και χωρίς βάθος δήθεν πολιτικό λόγο των λαϊκιστών τύπου Τραμπ. Η αποδοχή των τσαρλατάνων της πολιτικής οφείλεται στην άρνηση των ανθρώπων να βιώσουν μια πραγματικότητα που τους δημιουργεί ανασφάλεια. Σε τέτοιο περιβάλλον οι προπαγανδιστές του ολοκληρωτισμού έχουν εύκολη δουλειά. Η προπαγάνδα, εξωφρενικά προσβλητική για την κοινή λογική, ριζώνει όταν η κοινή λογική χάνει το κύρος της.

Η λογική του ολοκληρωτισμού αποκτά ακροατήριο όταν μεγάλος αριθμός απολίτικων, αδιάφορων ανθρώπων – που σπάνια ψηφίζουν ή ανήκουν σε κάποιο κόμμα – αποφασίσουν ότι θέλουν για διάφορους λόγους να ενταχθούν κάπου οργανωτικά.

Σε έναν ακατανόητο για πολλούς κόσμο, πολλοί φτάνουν στο σημείο να μην πιστεύουν τίποτε και ταυτόχρονα να πιστεύουν τα πάντα. Τότε οι προπαγανδιστές έχουν τη δυνατότητα να στηριχτούν σε ψέματα, σε φαντασιώσεις. Οι μάζες τότε είναι ώριμες να δεχτούν τα ψεύδη, τη χυδαία γλώσσα και τις προσβολές.

Δεν συνεχίζω λόγω χώρου, αλλά φαίνεται ότι αυτές οι εκλογές στις ΗΠΑ ξύπνησαν ένα φάντασμα που μέχρι σήμερα δεν είχε υπάρξει στην ιστορία τους. Και που, δυστυχώς, δεν θα εξαφανιστεί σε περίπτωση ήττας του Τραμπ. Στην Ευρώπη, το φάντασμα του ολοκληρωτισμού έχει ήδη ενσαρκωθεί σε πολιτικούς όπως η Λεπέν, ο Βίλντερς κ.ά. Αλλά και στα μέρη μας ζει και βασιλεύει. Και όχι μόνο στη Χρυσή Αυγή.