Ας μη μείνουμε στις λεπτομέρειες μιας προδιαγεγραμμένης κατάληξης. Σε κάθε αποχαιρετιστήριο ανασχηματισμό υπάρχουν άλλωστε αυτοί που φεύγουν ηρωικά και πένθιμα, αυτοί που μένουν ηρωικά – πολλοί τους λένε και «κότες της πολιτικής» – αυτοί που ξαναμπαίνουν για να κρυφτούν στους προθαλάμους της εξόδου, αυτοί που συνεχίζουν απτόητοι το μεγαλομανιακό τους όνειρο, αυτοί που διατηρούν την ελπίδα – την αυταπάτη ίσως – ότι μπορούν να σώσουν κάποια έπιπλα από το σπίτι που καίγεται, αυτοί που βλέπουν τις φιλότιμες παρακλητικές τους προσπάθειες να πηγαίνουν χαμένες…

Αυτό που ενδιαφέρει κυρίως είναι η ουσία του ανασχηματισμού. Ο Νίκος Φίλης δεν δικαιούται να έχει παράπονο. Αν είχε αποφασίσει να τηρήσει μια αξιοπρεπή στάση θα έπρεπε να το έχει κάνει αρκετά νωρίτερα. Τότε που εκλήθη στο Μαξίμου με τους «γονείς» του, τον Καμμένο και τον Ιερώνυμο και συνεμορφώθη αμέσως προς τας υποδείξεις, υποχωρώντας άτακτα στις απόψεις που είχε εκφράσει για το μάθημα των θρησκευτικών. Όταν κάνεις την πρώτη υποχώρηση, πρέπει να ξέρεις ότι ο αντίπαλος σε θεωρεί «προβληματικό» και είναι αποφασισμένος να σε τελειώσει, ιδιαίτερα αν είναι τόσο σκληρός και αδίστακτος όσο ο σημερινός προκαθήμενος της εκκλησίας. Εκτός αν είχε την – καθόλου αξιοπρεπή – αυταπάτη ότι δείχνοντας διαγωγή «κοσμιοτάτη» θα διατηρούσε το υπουργείο του.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, την εποχή που έδινε την μάχη για τις ταυτότητες, ο Κώστας Σημίτης είχε πει: «Νομίζετε ότι το πραγματικό πρόβλημα είναι η αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες; Το πραγματικό πρόβλημα που τίθεται είναι ποιος κυβερνάει αυτό τον τόπο».

Το ίδιο ακριβώς πρόβλημα τίθεται και σήμερα, κρυμμένο πίσω από το περιεχόμενο του μαθήματος των θρησκευτικών αυτή τη φορά. Η εκκλησία και ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος αρνούνται να αποδεχθούν ότι τη χώρα μας μπορεί να την κυβερνάει μόνη της η εκλεγμένη κυβέρνηση του ελληνικού λαού. Διατυμπανίζει μάλιστα με περηφάνια ότι μπορεί να ρίξει την κυβέρνηση, μέσω Καμμένου, ό,τι ώρα θέλει.

Σε αντίθεση με τον Χριστόδουλο, ο Ιερώνυμος αποδεικνύεται πολύ τυχερός αφού αντί για έναν πρωθυπουργό με πίστη στις αρχές κι εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του έχει ν’ αντιμετωπίσει έναν πρωθυπουργό έτοιμο, όπως αποδείχτηκε ήδη επί δύο σχεδόν χρόνια, να θυσιάσει τα πάντα για την παράταση της παραμονής του στην εξουσία.

Όπως ακριβώς θυσίασε και τον κυβερνητικό ανασχηματισμό στο βωμό της συγκυβέρνησής του με την εκκλησία.