Το σπινθηροβόλημα της ιστορίας μέσα από τις γνώσεις μας, το αινιγματικό της φτερούγισμα πάνω από τα συμπεράσματά μας και κυρίως η αναπαράσταση της που γίνεται δια μέσου της τέχνης, μας αποκαλύπτει ότι από εποχή σε εποχή τίποτα δεν αλλάζει κι όμως τα πάντα είναι διαφορετικά.
Η σειρά «Ο Πύργος του Downton 2: Μια Νέα Εποχή», που συνοδεύεται απ’ αυτόν τον συλλογισμό, ξεκίνησε το 2010 και έριξε τίτλους τέλους το 2015, στο τιμόνι της δημιουργίας και της σειράς και των ταινιών ο Τζούλιαν Φέλοους (Έγκλημα στο Γκόσφορντ Παρκ). Το 1912 έχουμε τα πρώτα γεγονότα της σειράς, θα επιπλεύσουν του ναυαγίου του «αβύθιστου πλοίου» του Τιτανικού και αφού διασχίσουν τις λασπωμένες πεδιάδες του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και τις χαράδρες της Ισπανικής γρίπης, θα φτάσουμε στα 1926. Τα γεγονότα αγγίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τους χαρακτήρες της σειράς αλλά συνεχώς τροφοδοτούν και με μια δόση αληθοφάνειας και πιστότητας του χρόνου και του χώρου που αναπτύσσονται τα πράγματα και οι καταστάσεις. Η αριστοκρατική οικογένεια Crawley ζει στο περιθώριο του μεσοπόλεμου, μαζί ή μάλλον στηριγμένο στο υπηρετικό προσωπικό της και στην άδολη, μέχρι προκλήσεως, αφοσίωσή του.
Εμείς πίσω από τις κλειδαρότρυπες του μεγάλου Πύργου, ανάμεσα στις μισάνοιχτες πόρτες και τα μισόκλειστα παντζούρια, ενδεδυμένοι την απαραίτητη αταξική αφέλεια και την αρμόζουσα ευήθεια απολαμβάνουμε τα σκέρτσα, τις αβρότητες και την κοσμική κακία της οικογένειας, με ένα μικρό χαμόγελο στην άκρη των χειλέων και μια βαθιά συγκατάβαση στα τεκταινόμενα και την ανιστόρητη κατάβαση στο παρελθόν. Την Ιστορία την βλέπουμε που και που στον ορίζοντα καθώς διασχίζουμε τους διαδρόμους του Πύργου, ανάμεσα στα πάθη, στις μικρότητες και στα καπρίτσια των ηρώων και κυρίως των ηρωίδων χωρίς να μας πολυενδιαφέρει. Την βλέπουμε σαν αναγκαίο φόντο, σαν απαραίτητη πυξίδα, να μην χαθούμε στο α-χρονικό και στο παντελώς εκτός τόπου και χρόνου. Τον Πύργο πάντως δεν τον αγγίζει ποτέ και για κανένα λόγο, παρ’ όλες τις κοσμοϊστορικές αλλαγές που συμβαίνουν εκεί έξω.
Αυτό είναι το περιβάλλον της σειράς και της πρώτης ταινίας που προβλήθηκε το 2019 «Ο Πύργος του Downton» σε σκηνοθεσία του Michael Engler με τους ίδιους ηθοποιούς στους ρόλους, με την υπογραφή του Φέλοους. Η πρώτη ταινία πιάνει τα γεγονότα από το 1927, έναν χρόνο αργότερα από τη στιγμή που «αφήσαμε» τους πρωταγωνιστές μας στη σειρά. Ξαναμπαίνουμε πίσω από τα μισάνοιχτα φορέματα της ιστορίας και συνεχίζουμε σαν καλοί ηδονοβλεψίες να παρακολουθούμε τον βίο της οικογένειας, ο οποίος διανθίζεται από την επίσκεψη της βασιλικής οικογένειας στον Πύργο ενώ παράλληλα καραδοκεί κι ένας δολοφόνος, ο οποίος θέλει να σκοτώσει τον μονάρχη, «Χριστός Νικά κι όλα τα κακά σκορπά».
Μετά από όλα αυτά προσαράζουμε στο «Ο Πύργος του Downton 2: Μια Νέα Εποχή». 1928, όσο ανιστόρητο είναι ένα έργο τέχνης τόσο επιμένει στην χρονολογική ακρίβεια, είτε από ενοχές είτε από την ανάγκη δημιουργίας ενός περιτυλίγματος ιστορικής ακρίβειας, αναγκαίο για την παρακολούθηση του. 1928 λοιπόν, στον γάμο του Τομ Μπράνσον με την Λούσι Σμίθ έχουμε ένα αναπάντεχο νέο όσο κι αν γνωρίζουμε «ότι τα λεφτά πηγαίνουν πάντα στα λεφτά» το χαρμόσυνο νέο είναι για την Κόμισσα του Grantham, Βάιολετ Κρόουλι, η οποία αποκτά μια βίλα στη Νότια Γαλλία που θα φέρει ανατροπές στη διαθήκη της και τον εύθραυστο κοινωνικό κυνισμό μας. Παράλληλα, καταφθάνει στο Downton ένα κινηματογραφικό συνεργείο για να γυρίσει τη βωβή ταινία «Ο Τζογαδόρος» και το υπηρετικό προσωπικό τους υποδέχεται ενθουσιασμένο γιατί ο λαός εκτός από «άρτον και θεάματα» έχει ανάγκη από λίγη χρυσόσκονη αιθέριας αναστάτωσης, μια στάλα καθαρόαιμη δημοσιότητα και λίγα γραμμάρια αναπάντεχης προβολής. Άσε που η ενοικίαση του πύργου στην παραγωγή της βωβής ταινίας γίνεται έναντι γερού αντιτίμου, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα να επιδιορθωθεί η "ταλαιπωρημένη" στέγη του αρχοντικού. Γιατί μπάζει η στέγη, μπάζει και η κοινωνική διάρθρωση του Πύργου, μπάζει η Βρετανική Αυτοκρατορία, μπάζει μέχρι πλημμυρίδας και η αποικιοκρατία και πρέπει να γίνουν τα απαραίτητα μερεμέτια. Οι επιδιορθώσεις αυτές, όπως ξέρουμε, δεν βοήθησαν και πολύ, δεν έσωσαν τίποτα στο διάβα της Ιστορίας και προέκυψε κι ένα εξάνθημα, το Brexit, να έχουν οι Άγγλοι να πορεύονται και οι υπόλοιποι Βρετανοί να τους περιγελούν και να τους γκρινιάζουν.
Όποιος έχει βρεθεί στον χαμό ενός γυρίσματος και μάλιστα στο σπίτι του, θα καταλάβει γιατί η οικογένεια την «κάνει» με αφορμή την αναπάντεχη κληρονομημένη βίλα για τη Νότια Γαλλία. Έτσι αποκτούμε αναπάντεχα, δυο σεναριακούς κόσμους να παίζουν με τους ενδόμυχους πόθους και τις βαθιές επιθυμίες τους. Η μεν μισή οικογένεια απολαμβάνει τη Ριβιέρα των ονείρων της διακοπτόμενη από αποκαλύψεις και ερωτήματα που ακόμα κι αυτή δεν μπορεί εύκολα και «αναίμακτα» να αντιμετωπίσει. Ο δε άλλος «κόσμος», με την υπόλοιπη οικογένεια μένει στον Πύργο για να χαρεί τον πανζουρλισμό του κινηματογραφικού γυρίσματος. Η ταινία είναι τι άλλο; Βωβή. Ο σεναριογράφος κλείνει το μάτι της ιστορικής ακρίβειας στον θεατή και παράλληλα βρίσκει τρόπο να κάνει τον «αγνό λαό» που απέμεινε στο Downton Abbey συμμέτοχο στην ιστορική ανατροπή που φτάνει λαχανιασμένη και λέγεται «ομιλών κινηματογράφος». Το υπηρετικό προσωπικό και το υπόλοιπο κομμάτι της οικογένειας θα χαρεί, θα στέρξει την προσπάθεια του συνεργείου και παράλληλα θα ανακαλύψει τα κρυφά ταλέντα της στην προσπάθεια να βοηθήσει στην παραγωγή της ταινίας και μαζί θα μας προσφέρει το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ταινίας. Το μεταίχμιο μεταξύ βωβού και ομιλούντος κινηματογράφου από αφορμή για σχολιασμό, γίνεται το επίκεντρο των τεκταινομένων στον Πύργο. Λίγο ακόμα και θα έσκαγε ριάλιτι ανάμεσα στα σελιλόιντ του Μελιές, στα χέρια του Τσάρλι Τσάπλιν και στο αγέλαστο πρόσωπο του Μπάστερ Κήτον.
Όλα τα παραπάνω συμβαίνουν με άφθαστη κομψότητα, φροντίδα στη λεπτομέρεια, χιούμορ γάργαρο και φινέτσα αξιοπρόσεκτη. Η σκηνοθεσία του Σάιμον Κέρτις ακολουθεί κατά πόδας την τηλεοπτική συνταγή με, κάπως, πιο κρουστή και σφιχτή δράση και πιο πυκνή ροή. Η αφέλεια, όμως, διατρέχει τους διαδρόμους του Πύργου, ξεχνώντας την Ιστορία που ξεμακραίνει στον ορίζοντα. Και οι ένοικοι του Πύργου και τα μέλη της οικογένειας με τη φυσικότητα του Ουίνστον Τσώρτσιλ αλλά χωρίς το δαιδαλώδες πνεύμα του, μας κοιτάζουν στα μάτια και μας πυροβολούν ανάμεσα στις επιδιώξεις μας, με τα λόγια του «Είμαι ένας πολύ απλός άνθρωπος. Πάντα μου άρεσε το καλύτερο».