Ο Βλαντίμιρ Πούτιν άνοιξε το κουτί της Πανδώρας το 2014 με την προσάρτηση της Κριμαίας, ο αυτόνομος χαρακτήρας της οποίας στους κόλπους της Ουκρανίας αναγνωριζόταν αδιαλείπτως από τη Ρωσία από τότε που εξαφανίστηκε η ΕΣΣΔ, το 1991.
Σήμερα, οι εδαφικές διεκδικήσεις του Ντόναλντ Τραμπ στη Γροιλανδία, τη Διώρυγα του Παναμά και τον Καναδά «νομιμοποιούν» τον ρωσικό επεκτατισμό, τοποθετώντας τη Ρωσία στην ομάδα των χωρών με ειδική ευθύνη για τις τύχες του κόσμου.
Η προσάρτηση ουκρανικών εδαφών από τη Ρωσία ήταν ήδη ένα κακό προηγούμενο, αλλά μπορεί να γίνει ακόμη χειρότερο αν ο Τραμπ δεχθεί τις απαιτήσεις του Πούτιν να αναγνωριστούν διεθνώς οι πολεμικές του κατακτήσεις (τέσσερις ουκρανικές επαρχίες συν την Κριμαία), τις οποίες έσπευσε να ενσωματώσει προληπτικά στο ρωσικό Σύνταγμα.
Ο κίνδυνος σήμερα δεν βρίσκεται μόνο στον Πούτιν ή στον Τραμπ, αλλά στο παράδειγμα που δίνουν οι πράξεις τους σε άλλα, λιγότερο ισχυρά, κράτη. Όπως είπε πριν από λίγες ημέρες ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, «στις περιπτώσεις που ένα έθνος, μέρος ενός ισχυρότερου κράτους, δεν αισθάνεται άνετα σε αυτό το κράτος και θέλει την αυτοδιάθεσή του σύμφωνα με τον χάρτη του ΟΗΕ, το μεγάλο κράτος είναι υποχρεωμένο να μην αντιταχθεί».
Η «αυτοδιάθεση» ισχύει βέβαια για τους άλλους, και όχι για τη Ρωσία, όπου η προφορική αμφισβήτηση της ενότητας του κράτους θεωρείται ποινικό αδίκημα με βάση νόμο που ψηφίστηκε το 2014. Επί διακυβέρνησης Πούτιν, η Μόσχα αντιμετώπισε με σκληρή καταστολή τους υπέρμαχους της ανεξαρτησίας της Τσετσενίας και ενίσχυσε με δραστικό τρόπο τον συγκεντρωτικό χαρακτήρα του κράτους. Το 2018, θεσπίστηκε με νόμο η υπεροχή της ρωσικής γλώσσας στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα και προσδόθηκε εθελοντικός χαρακτήρας στη μελέτη των εθνικών γλωσσών των μη ρωσόφωνων λαών.
Από τις αρχές του αιώνα, οι Ρώσοι προπαγανδιστές ενθαρρύνουν με κάθε τρόπο την αμφισβήτηση της εδαφικής ενότητας της Ουκρανίας. «Δέκα εκατομμύρια άνθρωποι ζουν στο Λβιβ και σε εδάφη που παρέδωσε ο Στάλιν στην Ουκρανία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και είναι πολύ πιθανό οι άνθρωποι που ζουν εκεί να θέλουν να επιστρέψουν στην ιστορική τους πατρίδα», δήλωσε ο Πούτιν τον Δεκέμβριο του 2023. Ο Ρώσος Πρόεδρος εντάσσει σε αυτά τα παιχνίδια και την Πολωνία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία, οι οποίες όμως αρκούνται να ζητούν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των αντίστοιχων μειονοτήτων που ζουν στην Ουκρανία.
Τα δικαιώματα των μελών των μειονοτήτων, στα οποία η Βουδαπέστη, το Βουκουρέστι και η Σόφια έχουν δώσει διαβατήρια, είναι ένα λεπτό ζήτημα που επανέρχεται σε εκλογικές περιόδους και εξαρτάται από την πολιτική της ενσωμάτωσης που εφαρμόζει το Κίεβο. Στους γείτονες της Ουκρανίας, άλλωστε, υπάρχουν εθνικιστικές δυνάμεις, μέχρι σήμερα περιθωριακές, που υποθάλπουν παλιά όνειρα. Στην Ουγγαρία, ο ηγέτης της «Πατρίδας μας» Λάζλο Τοροτσκάι έχει δηλώσει ότι αν η Ουκρανία ηττηθεί από τη Ρωσία, το Κίεβο θα πρέπει να παραδώσει στην Ουγγαρία την Υπερκαρπαθία. Στη Ρουμανία, ο νικητής του (ακυρωθέντος) πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών Κάλιν Τζορτζέσκου έχει χαρακτηρίσει την Ουκρανία «κατασκευασμένη χώρα». Στη Βουλγαρία, ο ακροδεξιός Κοσταντίν Κοσταντίνοβ δήλωσε πρόσφατα ότι η Ουκρανία αποσυντίθεται και ότι η Βουλγαρία πρέπει να διεκδικήσει τη «βουλγαρική Βεσσαραβία».
Ο πολιτικός χάρτης της Ευρώπης ίσως να αρχίσει σε λίγο να μοιάζει με ηφαίστειο που ξυπνά από τον λήθαργό του.
Πηγή: elpais.com