Φούντωνε ο αντιχουντικός αγώνας, φούντωνε κι ο πόλεμος των τραγουδιών.

Η επανάσταση, βλέπετε, ήταν προ των πυλών κι οι συζητήσεις θέριευαν.

“Τέχνη γιά το λαό ή τέχνη γιά την τέχνη;”

Το πρώτο θύμα ήταν η δύσμοιρη ροκ. Η αγωνιστική νεολαία της γύρισε την πλάτη, “μουσική του ιμπεριαλισμού”, “αποπροσανατολιζει τη Οι Led Zeppelin και ο Eric Clapton δεν νομίζω να ενοχλήθηκαν και πολύ. Αλλά η φιλόδοξη κι ελπιδοφόρα ελληνική σκηνή, Εξαδάκτυλος, Μπουρμπούλια, Sokrates,που ξεπερνούσε σιγά σιγά τον μιμητισμό και αποκτούσε μιά ιδιαίτερη δική της φωνή, έχασε την επαφή με την άγρια κι ανήσυχη νεολαία.

Οι καιροί απαιτούσαν τραγούδι με αγωνιστική έκφραση, με σύνθημα.

Και νά, το ’71 ο Μαρκόπουλος, “Πότε θα κάνει ξαστεριά..” το τραγουδούν όλοι με ρίγος στη ψυχή.. “Θα κάνω μάνες δίχως γιούς, γυναίκες δίχως άντρες, θα κάνω και μωρά παιδιά…” ( Παναγία μου…γενοκτονία )

Κυκλοφορούν παράνομα, χέρι χέρι, και τα “Τραγούδια του Αγώνα” του Μίκη Θεοδωράκη.

Κατάληψη Πολυτεχνείου, η Μαίρη Δημητριάδη με τον Μικρούτσικο, “Πάλης ξεκίνημα, Παιδιά σηκωθείτε να βγούμε στους δρόμους, Και συ λαέ βασανισμένε”, μας ξεσηκώνουν, μας αναπτερώνουν,μας παρηγορούν,…

Η τέχνη για την επανάσταση κερδίζει τη μάχη κατά κράτος αλλά νάσου ο βλάσφημος Μάνος Χατζιδάκις. Ο “Μεγάλος Ερωτικός” προκαλεί την δυσφορία των αγωνιστών.

“Δεν αποτελεί πρόκληση ένας δίσκος με ερωτικά τραγούδια την στιγμή η νεολαία απαιτεί από τους συνθέτες συμμετοχή στα προβλήματα του καιρού;” ρωτά ο δημοσιογράφος των “Νέων”.

“Ο έρωτας παραμένει πάντα ένα πρόβλημα όχι μόνο του καιρού μας, αλλά όλων των καιρών. Τα “προβλήματα του καιρού μας” περιέχονται πολύ πιο ουσιαστικά στον τρόπο που κανείς αντιμετωπίζει τα μεγάλα θέματα κι όχι στην εξάντληση συνθημάτων και μηνυμάτων” μας βγάζει τη γλώσα ο Χατζιδάκις…

Η χούντα έπεσε, κι ο χρόνος αποτίμησε την δύναμη και την διάρκεια των τραγουδιών.

Ο “Μεγάλος Ερωτικός” άντεξε και δικαίωσε τον δημιουργό του.

Εγώ ήμουν ήδη κρυπτοΧατζιδακικός.

Κρατούσα,βλέπετε, ανομολόγητη κακία στην λογική της “στρατευμένης τέχνης” που με ανάγκασε, στο όνομα του αγώνα και με άνωθεν κομματική επιταγή, να αποκυρήξω την ροκάδικη φύση μου και να κρύβω τα εξώφυλλα του Jimi Hendrix πίσω από αυτά του Μίκη.

Αλλά κυρίως γιατί θαύμαζα την λεπτότητα και την προσοχή που έδινε ο Μάνος στην χρήση των οργάνων, στα θέματα, στα ακριβά χρώματα. Δημιουργώντας ένα μαγικό ηχητικό τοπίο, κάτι πολύ περισσότερο από την λέξη “ενορχήστρωση”, μιά αισθητική εμπειρία.

Αντίθετα ο Μίκης, στην, επιτυχημένη βέβαια, προσπάθεια να επικοινωνήσει με τον “λαό”, να ακουστεί ίσως στις λαϊκές προδικτατορικές συναυλίες με τις ηχητικές δυσκολίες των χώρων, υποβάθμισε τις ενορχηστρώσεις επιβάλλοντας ένα πιο αγοραίο ήχο με ηλεκτρικά μπουζούκια, κιθάρες και ντραμς…πάντα μου κακοφαινόταν ή μάλλον κακοακουγόταν.

Ο Μίκης βέβαια είχε αξεπέραστο μελωδικό ταλέντο και μάλλον αδιαφορούσε γιά τέτοιες, κατά την κρίση του, λεπτομέρειες. Και άφησε τόσα άλλα σπουδαία έργα.

Δημιούργησε όμως μιά ηχητική σχολή που ακολούθησαν οι, πολυάριθμοι τότε, μιμητές του χωρίς να διαθέτουν τις δικές του αρετές.

Η σχολή Χατζιδάκι, η αισθητική της λεπτότητας, είχε κι αυτή τους, αισθητά λιγότερους, συνεχιστές της…

Ότι και να λέω εγώ, οι δύο άσπονδοι φίλοι έγραψαν ιστορία.

Κι η θερμή διαμάχη γιά τον ρόλο της Τέχνης, έσβησε στον θολό ορίζοντα μαζί με το όνειρο της επανάστασης…

Σχόλιο στην Εκπομπή «Καθρέφτης» με τον Χρήστο Μιχαηλίδη στο Α΄ Πρόγραμμα της ΕΡΤ