Ο Πάγκαλος, η Δούρου και ο σεξισμός

Κώστας Κούρκουλος 17 Μαϊ 2014

Ένα από τα χαρακτηριστικά της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, είναι ο λόγος. Προφορικός και γραπτός. Ο οποίος ταυτόχρονα προσδιορίζει μία βασική διαφορά του ανθρώπου, από το υπόλοιπο ζωϊκό βασίλειο.

.

Αντίθετα, πιθανολογώ πως η εικόνα – όχι ως αισθητική δημιουργία ή απόλαυση, αλλά ως μέσον επικοινωνίας –  προσιδιάζει στα πρώτα στάδια εξέλιξης του ανθρώπου. Θυμίζω την σχέση των νηπίων με τις εικόνες και τον τρόπο με τον οποίο καθηλώνονται σ’ αυτές, ανεξάρτητα από το λόγο που τις συνοδεύει.

.

Που πάει να πει πως η εικόνα επενεργεί από μόνη της, χωρίς τη διαμεσολάβηση του λόγου.   Και όχι μόνον, αλλά συχνά εξορίζει και υποκαθιστά το λόγο. Αλλά και όταν ακόμη συνοδεύει την εικόνα κάποιο σύνθημα ή προτροπή, απλώς τοποθετούνται για να εξάρουν το μήνυμα της εικόνας και τίποτε άλλο.

.

Κάτι ξέρουν από αυτά οι διαφημιστές και οι επικοινωνιολόγοι. Διαφορετικά δεν θα μας βομβάρδιζαν με εικόνες και συνθήματα, που απευθύνονται στις άλογες λειτουργίες μας.

.

Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο, σε κάθε εκλογική περίοδο αισθανόμουν να με προσβάλλουν όλοι εκείνοι, που μετέτρεπαν τη πόλη σε «ταπετσαρία»,  για να με «μαγνητίσουν» και να με εγκλωβίσουν στο μήνυμά της. Μάλιστα, είχα προσέξει και το εξής: Όσο πιο δεξιός ή αντίστοιχα «πατριώτης» του ΠΑΣΟΚ ή έστω ελαφρύς ήταν ο υποψήφιος, τόσο περισσότερο «στόλιζε» την εικόνα του. (Κάποτε θα πρέπει να μελετηθεί το προεκλογικό αυτό κιτς).

.

Κάποια στιγμή ελπίσαμε ότι απαλλαχθήκαμε από αυτή την προσβολή και την κακογουστιά. Όχι βεβαίως γιατί εκπολιτίστηκαν μαζικά οι υποψήφιοι και αποφάσισαν αιφνιδίως να μας σεβαστούν, αλλά επειδή το απαγορεύει πλέον ο νόμος.

.

Πάλι όμως πλανηθήκαμε. Διότι κάποιοι, στη σχέση τους με τη νομιμότητα, αποφάσισαν ότι η φωτογραφία του προσώπου τους, είναι πάνω από το νόμο.

.

Όσο για τη σχέση τους μαζί μας; Φέρθηκαν ακόμα πιο προσβλητικά. Έκριναν ότι θα πρέπει να απευθυνθούν στο συναίσθημα ή να διεγείρουν το ένστικτο του καθενός μας.

.

 

.

Είναι προφανές ότι εννοώ την Κα Δούρου. Όπου, αν η εν λόγω ήταν μία ηλικιωμένη κυρία με τα σημάδια του χρόνου στο πρόσωπό της, έτσι όπως νοιώσαμε τις γιαγιάδες και τις μανάδες μας,  δηλαδή μορφές όχι μόνο σεβάσμιες, αλλά και τρυφερές, ένα είναι βέβαιο. Δεν θα διανοείτο να μετατρέψει την πόλη σε ταπετσαρία, με την εικόνα του προσώπου της. Πόσο μάλλον δεν θα το διανοείτο να το κάνει, αν ήταν μία χαρωπή και καλόκαρδη μεν νέα γυναίκα, που όμως έφερε κάποια παραπάνω κιλά, ασύμβατα με τα στερεότυπα της κρατούσας αισθητικής

.

Για να το επιχειρήσει λοιπόν, κάπου απέβλεπε. Και αυτό το «κάπου», αποκλείεται να ήταν οι ιδέες της. Διότι αυτές δεν υπόκεινται σε ανθρωπομορφισμό, όπως π.χ. οι θεοί. Άλλωστε, εξαντλήθηκε η εξαγγελία των ιδεών της προ καιρού, με τη γνωστή και ιστορική φράση: Ότι με διαφορετικό τρόπο μαζεύουν τα σκουπίδια οι αντιμνημονιακοί. Που πάει να πει πως όχι μόνον δεν έχει ιδέες, αλλά «δεν έχει ιδέα».

.

Γι’ αυτό ακριβώς, στη θέση των ιδεών, εμπορεύεται ως υποκατάστατο κάτι άλλο. Την εικόνα του προσώπου της νέας γυναίκας, με όσα  – ή μάλλον για όσα – αυτή συμπαρομαρτεί, ενώπιον του φιλοθεάμονος κοινού. Έτσι, ως μήνυμα προβάλλει ένα τμήμα του σώματός της, επειδή είναι νέα και ευειδής γυναίκα. (Προσέχω οι λέξεις μου να είναι αποφορτισμένες, γι’ αυτό χρησιμοποιώ «λόγιες»).

.

Για να πούμε λοιπόν τα πράγματα με το όνομά τους: Ρίχνοντας στην εκλογική αρένα ένα τμήμα του σώματός της, ζητάει από τους πολίτες να την ψηφίσουν γι’ αυτό – ή έστω και γι’ αυτό – μόνο και μόνο επειδή έχει την συγκεκριμένη μορφή. Άρα, για τις συγκινήσεις που προκαλεί. (Αν αυτό δεν είναι μία μορφή σεξισμού, τότε τι είναι ο σεξισμός;).

.

Πρέπει να ξέρει όμως το εξής: Οι «πλατείες» συχνά δεν έχουν πολιτισμό. Και όταν κανείς αυτοεξευτελίζεται, η πλατεία φωνάζει πάντοτε  «κι άλλο – κι άλλο».

.

Αυτό το «κι άλλο – κι άλλο», φώναξε ο Κος Πάγκαλος. Συμπεριφέρθηκε δηλαδή μόνος του ως πλατεία. Κι έχασε κι αυτός, για άλλη μία φορά το δίκιο του.