Η δημοκρατία ως πολίτευμα δεν είναι η λειτουργία μόνο κάποιον δεδομένων και παλαιότερα δημιουργημένων θεσμών. Οι θεσμοί πρέπει να αλλάζουν με τρόπο τέτοιο ώστε να βοηθούν την δημοκρατία να βαθαίνει στην λαϊκή συνείδηση.
Η δημοκρατία περιλαμβάνει μέσα της και άλλες επιμέρους δομές αντιπροσώπευσης με ποικίλα χαρακτηριστικά (τοπικά, γεωγραφικά, οικονομικά, εργασιακά κ.α.).
Η δημοκρατία εξασφαλίζει την ελευθερία και η ελευθερία την δημοκρατία. Αυτή είναι μία δυναμική σχέση όπου η θεσμική θωράκιση επιτρέπει την διασφάλιση της ελευθερίας και η ελευθερία δημιουργεί διαρκώς τις ανάγκες για περεταίρω εξέλιξη της θεσμικής υπόστασης.
Η δημοκρατία λειτουργεί μόνο όταν υπάρχει η διάθεση από όσους λειτουργούν τους θεσμούς, να σεβαστούν την ελευθερία των ατόμων και των συνόλων. Σε κάθε άλλη περίπτωση μιλάμε για μία ρηχή δημοκρατία, εύθραυστη, εύκολα βαλλόμενη και διαρκώς φθίνουσα στην συνείδηση του λαού.
Τον τελευταίο καιρό γίναμε μάρτυρες πρωτοφανούς αυταρχικότητας από την πλευρά της κυβέρνησης με το κλείσιμο της ΕΡΤ. Η πράξη αυτή είναι η επιτομή της θεσμικής βολής στο σώμα της δημοκρατίας. Επίσης, βάλει την έννοια της ελευθερίας με τον τρόπο τον οποίο έγινε. Η κυβέρνηση επέλεξε εν μία νυκτί να κλείσει ένα μέσο ενημέρωσης πανελλαδικού χαρακτήρα και ανεξαρτήτως από το ότι είναι το δημόσιο (πόσο μάλλον το δημόσιο), έβαλε ευθέως την ελευθεροτυπία ως συστατικό στοιχείο κάθε δημοκρατίας, ανεξαρτήτως τρόπου συγκρότησης της.
Μήπως όμως αυτό είναι το πρώτο παράδειγμα, ένα ατυχές περιστατικό ή ένας «σεισμός» αλλά τίποτε περισσότερο;
Πριν μερικούς μήνες είχαν απολυθεί από την ΕΡΤ με πολιτική απόφαση οι δημοσιογράφοι Αρβανίτης και Κατσίμη ενώ ακόμα παλιότερα, είχαν διακοπεί σε διαφορετικές χρονικές στιγμές οι εκπομπές των Βαξεβάνη και Κούλογλου, «Κουτί της Πανδώρας» και «Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα» αντιστοίχως. Η απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ λοιπόν, δεν αποτελεί επ’ ουδενί ένα πρώτο παράδειγμα αυταρχισμού και αντιδημοκρατικότητας και είναι με βεβαιότητα ένας «σεισμός» στα θεμέλια της δημοκρατίας που βάλει την θεμελιώδη αρχή της ελευθεροτυπίας.
Υπάρχουν όμως και άλλες πτυχές, της ίδιας της πράξης, οι οποίες θέτουν ζητήματα σεβασμού των δημοκρατικών θεσμών. Ένας από τους θεσμούς θωράκισης της δημοκρατίας είναι η αντιπροσώπευση των εργαζομένων. Πολλά πράγματα μπορούμε να συζητήσουμε για τον συνδικαλισμό και σε άλλα να συμφωνούμε και να διαφωνούμε. Μπορούμε επίσης να συζητήσουμε και όλα του τα κακώς καμωμένα, όλα τα χρόνια αλλά είναι αξιακού και λειτουργικού χαρακτήρα η ύπαρξή του, όπως ο επίσης εμπεδωμένος τρόπος αντιμετώπισής του σε μία δημοκρατία. Με την απόφαση λοιπόν για το κλείσιμο της ΕΡΤ βάλθηκε για πρώτη φορά και ο ίδιος ο συνδικαλισμός ως συλλογική υπόσταση, παρακάμφθηκε πλήρως και δημιουργήθηκε τετελεσμένο στην αντιμετώπισή του, κάτι που για πλείστα παραδείγματα, εύκολα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον.
Με μία αποδεδειγμένα παράνομη απόφαση, το κλείσιμο της ΕΡΤ σηματοδότησε ακόμα την παράκαμψη της νομιμότητας. Οι νόμοι και η ίδια η έννοια της νομιμότητας αποτελούν εγγυητικούς παράγοντες για την ίδια την δημοκρατική διαδικασία. Οι παράκαμψη τους, καθώς και η ανοχή της δικαστικής εξουσίας στην πρακτική αυτή, όσο δύσκολα και αν εκφράστηκε αυτή από το ΣΤΕ, αφενός δημιουργούν επίσης αντιδημοκρατικά τετελεσμένα προς χρήση για το μέλλον. Αφετέρου, αναδεικνύουν την ανάγκη για την πλήρη απεμπλοκή της δικαστικής από την εκτελεστική εξουσία και για την πλήρη θεσμική θωράκιση της δικαστικής εξουσίας, ως εγγυητικό παράγοντα της νομιμότητας και κατ’ επέκταση της ίδιας της δημοκρατίας.
Ο πολιτικός κόσμος φέρει τις δικές του ευθύνες για την ολοκληρωτική επικράτηση αυτών των τετελεσμένων. Από την μία πλευρά, η δεξιά υπερσυντηρητική λογική της πάταξης κάθε τι δημοσίου, κάθε μορφής εκπροσώπησης των κοινωνικών ομάδων, δίχως να νοιάζεται για την ελευθεροτυπία, εκφράστηκε καθολικά από το στόμα του ιδίου του Πρωθυπουργού. Από την άλλη, η αδιαλλαξία συζήτησης καιρό πριν για διαρθρωτικές αλλαγές στο σώμα των δημοσίων οργανισμών και η αδυναμία έκφρασης λόγου για τις θεσμικές αλλαγές που θα βοηθούν την εμπέδωση και την βάθυνση της δημοκρατίας στην χώρα, έδωσε χώρο σε όλους αυτούς που ήταν έτοιμοι από καιρό να την βάλλουν ή που δεν την είχαν ποτέ και σε ιδιαίτερη εκτίμηση.
Το χειρότερο όμως ήταν η απόλυτη αναγωγή του δημοκρατικού ζητήματος που προέκυψε με το κλείσιμο της ΕΡΤ, σε ενδοκυβερνητικό επίπεδο. Έγινε ασαφές από τους κυβερνητικούς εταίρους ότι το ζήτημα δημοκρατίας είναι η ίδια η πράξη και όλα όσα εξηγήθηκαν ότι νοηματοδοτεί. Ανήχθησαν όλα αυτά σε ζήτημα περί της παράκαμψης των άλλων δύο κυβερνητικών εταίρων από πλευράς του κύριου κυβερνητικού εταίρου. Αυτό προφανώς και είναι ένα ζήτημα και ορθώς τέθηκε αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό κάθε αυτό το δημοκρατικό ζήτημα. Είναι τεράστια η ευθύνη αυτή. Μάλιστα, παρά την λάθος τοποθέτηση του ίδιου του ζητήματος και κατόπιν του διαφαινόμενου (εντός και εκτός εισαγωγικών) πολιτικού αδιεξόδου επ’ αφορμή του, υποχώρησε ακόμα και αυτό με την συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ στην νέα κυβέρνηση και την πλήρη αποσιώπηση του ζητήματος έπειτα.
Η δημοκρατία είναι αποτέλεσμα διαρκούς αγώνα. Πρέπει και μπορεί να προχωράει, να εξελίσσεται ώστε να ριζώνει περισσότερο και να βαθαίνει στις συνείδηση του λαού και να πετυχαίνει ολοένα και μεγαλύτερο βαθμό εμπέδωσής της από αυτόν. Τις ευθύνες για την εξέλιξη ή μη αυτού του αγώνα έχουν όλοι όσοι είναι υπεύθυνοι για την λειτουργία της και φυσικά ο ίδιος ο λαός σαν σύνολο αλλά και ο κάθε πολίτης ξεχωριστά.
Ο ελληνικός λαός στην ιστορική του διαδρομή έχει δώσει αγώνες για την εξέλιξη των δημοκρατικών θεσμών, για την δημιουργία νέων και την υπεράσπιση των παλιών. Η 3η Σεπτέμβρη του 1843, ο Ανένδοτος αγώνα για την Δημοκρατία του 1961, ο αντιδικτατορικός αγώνας αποτελούν λίγο μόνο παραδείγματα αυτών. Αντάξιοι αυτής της παράδοσης πρέπει να σταθούμε όλοι μας και να μην επιτρέψουμε αντιδημοκρατικές οπισθοχωρήσεις ούτε και την προσπάθεια που γίνεται για ιδεολογικοποίση της εκχώρησης της δημοκρατικής διαδικασίας στο όνομα της οικονομικής.