Είναι γεγονός ότι η Ευρώπη ψάχνεται και αναζητεί ιδέες και πρόσωπα που θα δώσουν νέα πνοή στις δημοκρατίες μας αλλά και στην ίδια την προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πολλά χρειάζεται να αλλάξουν . Οι επιλογές που καθόρισαν την μεγάλη ένδοξη εβδομηκονταετία του αναπτυγμένου κόσμου μοιάζουν πεπαλαιωμένες, καθεστωτικές . Και ενώ σε άλλες εποχές οι αλλαγές που χρειάζονταν προέκυπταν μετά από πολεμικές συγκρούσεις, μέσα στον αναπτυγμένο κόσμο, υπάρχει, για πρώτη φορά στην ιστορία, η δυνατότητα να περάσουν με ειρηνικές μεθόδους και με τις δημοκρατίες μας σε πλήρη εγρήγορση. (Αν και αιωρείται ως απειλή ο απέξω ισλαμικός κίνδυνος).
Η διαφορά των δημοκρατιών μας από τα ολοκληρωτικά καθεστώτα κρίνεται στη δυνατότητά τους να μεταρρυθμίζονται. Εκείνα όταν αναγκάστηκαν να καταφύγουν σε περεστρόικες απλά κατέρρευσαν.
Μέσα στα χρόνια της σταθερότητας έχουν δημιουργηθεί κατεστημένα και στους πολιτικούς, στους οικονομικούς και κοινωνικούς θεσμούς που εμποδίζουν τις εξελίξεις. Έχουν δηλαδή εγκατασταθεί δημοκρατικές νομενκλατούρες στις οποίες ανθούν, η πολυανθρωπία και η ευρύτερη κληρονομικότητα (ο ιδιότυπος νεποτισμός), η διαφθορά, οι στενές σχέσεις μέσα στον δημόσιο αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.
Στις μικρότερες χώρες (Αυστρία, Ολλανδία) οι πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις είχαν ένα χαρακτήρα άμυνας απέναντι στον εθνικολαϊκισμό (δεξιό περισσότερο στις βόρειες χώρες).
Στην Γαλλία αντίθετα οι απανωτές εκλογικές διαδικασίες προσλαμβάνουν παραδειγματικό χαρακτήρα ανασύνταξης για όλη την Ευρώπη . Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν ισομοιράστηκαν οι ψήφοι των εθνικολαϊκιστών ανάμεσα στην Λεπέν και τον Μελανσόν.
Ο Μακρόν κέρδισε καθαρά την πρώτη θέση αλλά μια πρώτη οριακή μάχη απέναντι σε μια μεγάλη εθνικολαϊκιστική παρουσία. Φυσικά με σεβασμό στους Δημοκρατικούς θεσμούς αλλά κατά κάποιο τρόπο έξω από το εγκατεστημένο πολιτικό σύστημα(χωρίς κόμμα). Τα ίδια συμβαίνουν , με διάφορες παραλλαγές , σε όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό σημαίνει ότι το πολιτικό σύστημα (ο δικομματισμός) χρειάζεται ριζικές αλλαγές. Μια ιδιότυπη περεστρόικα δηλαδή που θα δώσει ευκαιρίες και στις νεότερες γενιές και σε δυνάμεις έξω από τους επαγγελματίες της πολιτικής να διαμορφώσουν τη δική τους ταυτότητα. Το κομματικό σύστημα έχει καταστεί τα τελευταία χρόνια ο χώρος συγκέντρωσης και αναπαραγωγής συντηρητικών νοοτροπιών. Μέσω κυρίως της επαγγελματοποίησης (από το συνδικαλισμό στο φοιτητικό κίνημα στην εθνική πολιτική κονίστρα χωρίς καμιά εμπειρία στον επαγγελματικό στίβο) αδυνατεί πλέον να εκφράσει το βασικό δόγμα της πολιτικής στην νεοτερικότητα. Συμφέροντα αλλά και ιδέες. Δηλαδή σύζευξη του μερικού(ταξικό, τοπικό) με το όλον (εθνικό, ευρωπαϊκό). Είναι ένα δύσκολο πρόβλημα το οποίο σε μια μεταβατική περίοδο θα διασκεδαστεί με την δημιουργία άτυπων και εθελοντικών ομάδων περί τον εκάστοτε ηγέτη. Σίγουρα το κομματικό ζήτημα αποτελεί σημαντικό πρόβλημα προς επίλυση στην εποχή της παγκοσμιοποίησης της γρήγορης επικοινωνίας και των τεχνολογιών που την υπηρετούν.
Το γενικότερο όμως πρόβλημα είναι η γραφειοκρατικοποίηση και η χαλάρωση των προταγμάτων που συνέχουν τις δημοκρατικές κοινωνίες μας σε όλες σχεδόν τις εκφράσεις τους. Η καθεστωτική τους λειτουργία. Η χαλάρωση αυτή δεν εμφανίζεται πρώτη φορά στην διάρκεια των μεταπολεμικών δημοκρατιών μας. Δύο είναι τα μεγάλα παραδείγματα: Της Αγγλίας στην δεκαετία του 80 και της Γερμανίας στην δεκαετία του 2000. Βέβαια και η Γαλλία είχε τις ανάλογες προκλήσεις αλλά δυστυχώς τις αγνόησε και τώρα επανέρχονται με δριμύτητα.
Τα παραδείγματα αυτά, της Θάτσερ δηλαδή και του Σρέντερ, δεν αφορούσαν το πολιτικό σύστημα,( με εξαίρεση το συνδικαλισμό). Αντιμετωπίστηκαν στο πλαίσιο του ανθούντος τότε δικομματισμού. Ούτε τις γενικότερες λειτουργίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά την παραγωγική(απασχόληση) και κοινωνική διαδικασία (παρασιτισμός μέσω της κοινωνικής πολιτικής). Οι τότε απαντήσεις έδωσαν λύσεις ανάλογες με την ιδεολογική και πολιτική θέση των αντίστοιχων ηγετών αλλά και των ιδιαιτεροτήτων της κάθε χώρας. Στην Αγγλία ήδη ξεπεράστηκαν ενώ στην Γερμανία αντέχουν ακόμη.
Είναι φανερό ο Μακρόν έχει πιο σύνθετο πρόβλημα. Ο παραδειγματικός χαρακτήρας του περιλαμβάνει:
- το πολιτικό σύστημα καθ εαυτό(κρίση του δικομματικού συστήματος).
- αφορά την λειτουργία του κράτους, την παραγωγική και κοινωνική Γαλλία.
- τον Μεσογειακό Νότο (από την Πορτογαλία ως την χώρα μας) αλλά και
- την ίδια την λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΟΝΕ (αρχής γενομένης από τον Γαλλογερμανικό άξονα) .
Η πολιτική Γαλλία με την μακρά παράδοση ,μέσω του Μακρόν, ίσως έχει την ευκαιρία να ανοίξει το πεδίο των απαντήσεων που απαιτούν οι καιροί. Σε δύσκολες οπωσδήποτε συνθήκες. Η ατζέντα των εθνικολαϊκιστών είναι πολύ ισχυρή και μέσα στην Γαλλική κοινωνία και αυτό θα καταγραφεί στις προεδρικές και στις κοινοβουλευτικές εκλογές που θα ακολουθήσουν. Όμως στις συνθήκες της ανοικτής κοινωνίας και των θεσμών της έτσι διαμορφώνεται η πολιτική διαπάλη. Μπορούμε εν τέλει να συμφωνήσουμε ότι από το 2008 που εκδηλώθηκε η κρίση στον Ευρωπαϊκό χώρο είναι η μεγάλη ευκαιρία για μια πιο συνολική αντιμετώπιση της . Και ας ελπίζουμε