ΤΟ ΒΗΜΑ
Πρώτο ποίημα ‘’Οι σκέψεις είναι ελεύθερες… Ακόμη κι αν με κλείσουν σε σκοτεινό κελί , οι σκέψεις ..γκρεμίζουν τα Τείχη’’. (Die Gedanken sind frei’’)..
Είναι ένα τραγούδι που δια μέσου των αιώνων ψιθυρίζουν Γερμανοί σε στιγμές πολιτικής καταπίεσης. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ή στις φυλακές των ναζί, σε κάθε είδους διωκόμενους ανά τους αιώνες, Γερμανοί αντιστασιακοί. Oι σκέψεις οι ιδέες, τα πιστεύω τους ‘’γκρεμίζουν τα Τείχη’’ και σαν ‘’νυχτερινές σκιές’’ πετούν προς την Ελευθερία.
Η ομιλία της Καγκελαρίου Μέρκελ προς τους αποφοίτους του Harvard, ξεσήκωσε τους χιλιάδες ακαδημαϊκούς, απόφοιτους, φοιτητές κ.α. Η ομιλία της, με την γνωστή επίπεδη, πεζή, σχεδόν ντροπαλή φωνή κράτησε όσο τα χειροκροτήματα των ακροατών.
Άρχισε με μια εικόνα της καθημερινής της ζωής στο Ανατολικό Βερολίνο. Τότε που όπως οι γονείς της έζησαν την δικτατορία του ναζισμού, έτσι κι εκείνη έζησε μια άλλη δικτατορία. Το σπίτι της βρισκόταν δυο τετράγωνα από το Τείχος που έχτισαν στην Λαϊκή Δημοκρατία. Πριν στρίψει την γωνία για το σπίτι, αντίκριζε το Τείχος. Αυτό που χώριζε την ζωή της από την Ελευθερία. Μαθήτρια, φοιτήτρια Φυσικής κατόπιν και μετά εργαζόμενη, η ίδια εικόνα την πάγωνε. Όμως.. όμως η φαντασία της, οι σκέψεις της δεν φυλακίζονταν. Ονειρευόταν την Ελευθερία, την δυνατότητα αυτοπροσδιορισμού, το τέλος των διωγμών των αντιφρονούντων, των εκτελέσεις όσων προσπαθούσαν να περάσουν στην άλλη πλευρά. ‘’Οι σκέψεις, η φαντασία, δεν φυλακίζονται’’-όπως λέει και το ποίημα που είπαμε-, και κάλεσε τους απόφοιτους να κρατήσουν την ανθρωπιά τους, την αλληλεγγύη με τους κατατρεγμένους, και να γκρεμίζουν τα Τείχη που υψώνονται γύρο τους. Μέχρι να γκρεμιστούν, όπως συνέβη στην Ευρώπη μετά τον πόλεμο και το ολοκαύτωμα, με την δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γύρω από αυτήν την ιδέα, παρουσίασε τα σημαντικότερα μαθήματα από την πολύχρονη πολιτική και κυβερνητική της καριέρα. Σταχυολογώ μερικά από αυτά
1. Η Δημοκρατία και η Ελευθερία δεν είναι δεδομένες.
2. Δεν πρέπει να αντιδρούμε αυθόρμητα, όταν αντιμετωπίζουμε προκλήσεις . Οφείλουμε να σωπαίνουμε, να σκεφτόμαστε και μετά να δίνουμε λύσεις.
3. Οι ηγέτες πρέπει να μιλάν με ειλικρίνεια και να μην παρουσιάζουν τις αλήθειες ως ψέματα και τα ψέματα ως αλήθειες.
4. Να σκεφτόμαστε παγκόσμια (globaly), γιατί οι προκλήσεις είναι παγκόσμιες (μεταναστευτικό, πόλεμοι και τρομοκρατία, κλιματική αλλαγή).
5. Τα ανοιχτά σύνορα, η παγκοσμιοποίηση είναι η πηγή ευημερίας . Ο προστατευτισμός όχι.
Και τέλειωσε με την παρότρυνση ‘’Γκρεμίστε τα τείχη της άγνοιας και της στενοκεφαλιάς, γιατί τίποτε δεν πρέπει να μείνει όπως είναι’’.
Χωρίς να αναφερθεί το όνομα του Προέδρου των ΗΠΑ, ήταν φανερό ότι ε αυτόν αναφερόταν.
Ποίημα δεύτερο. Ο ποιητής Dieter Leisegang, έφυγε νωρίς-αυτοκτόνησε- στα τριάντα του το 1973. Οι λιγοστές ποιητικές συλλογές του ανακαλύφθηκαν δέκα χρόνια μετά την δημοσίευσή τους από μικρό εκδοτικό οίκο. Λιτότητα, σχεδόν πεζογραφική γραφή, κυνισμός, και δύναμη τον ξεχώρισαν ως έναν από τους σημαντικότερους της γενιάς του. Ανάμεσα στα ποιήματα του Γερμανού διαβάζουμε και ένα με τίτλο ‘’10 Μάιου 1631’’. Σε πέντε στροφές σαν κανονιές περιγράφει την καταστροφή της πόλης Μάγκντεμπουργκ και την σφαγή των κατοίκων του στην κορύφωση του τριακονταετούς πολέμου. Ο πανευρωπαϊκός πόλεμος που ξεκλήρισε ολόκληρη την Ευρώπη, άρχισε με το πρόσχημα της διαμάχης καθολικών και προτεσταντών και εξελίχθηκε σε αλλαγή συνόρων, εκδίκησης και ισχύος. Και η Μέρκελ, τι δουλειά έχει με αυτόν τον πόλεμο;
Σε πρόσφατο ρεπορτάζ του περιοδικού ‘’Der Spiegel’’ η Καγκελάριος φέρεται να περιγράφει με μελανά χρώματα το μέλλον της Ευρώπης και του Κόσμου. Κύρια αιτία θεωρεί ότι οι είναι κατάρρευση των πυλώνων της παγκόσμιας ισορροπίας. ‘’
Η Καγκελάριος απέναντι στις δυνάμεις του σκότους’’ είναι ο τίτλος του ρεπορτάζ. Αυτή λοιπόν η ‘’πιο μετριοπαθής πολιτικός του κόσμου’’, αφού περιγράψει προς το αυταρχικότερο τις εξελίξεις στην Τουρκία, στην Σαουδική Αραβία, στην Κίνα και στην Ρωσία, αντιπαραβάλει την θεμελιώδη αξία της Ε.Ε., την φιλελεύθερη δημοκρατία. Και καταφεύγει σε ιστορικά παρόμοιες καταστάσεις που διαμορφώθηκαν την περίοδο της Βαϊμάρης και του 30ετους πολέμου.
Τον Ιούλιο του ‘18 η κ. Μέρκελ ζήτησε και είδε στην Καγκελαρία τον πολιτικό επιστήμονα και καθηγητή Η. Munkler, που σε βιβλίο του περιέγραψε τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν στον πόλεμο- την πρώτη σημαντική καταστροφή στην Ήπειρό μας. Ο πόλεμος δεν προκλήθηκε μόνο από τον θρησκευτικό φανατισμό, αλλά με ένα μίγμα ηγεμονικών φιλοδοξιών, και αμφισβήτησης εδαφών από τις όμορες χώρες. Από την Σουηδία μέχρι την Ισπανία η Ευρώπη βάφτηκε στο αίμα, με αποκορύφωμα την εξαφάνιση από προσώπου γης της πάλης του Μάγκντενμπουργκ.
Ακόμη ένας πόλεμος που πρόκυψε μετά από την Ειρήνη του Augsburg που υπογράφει το 1955 και άρκεσε μια γενιά για να ξεχαστούν όλα, και η νέα γενιά πολιτικών άρχισε να ανατρέπει βήμα βήμα τα θεμελιώδη. Όπως ο Χίτλερ αργότερα.
Οι αφορμές για μια τέτοια εξέλιξη είναι πολλές. Αρχής γινομένης από την Συρία και την προσάρτηση της Κριμαίας, πολλές εστίες είναι έτοιμες να εκραγούν. Από την θάλασσα της Νότιας Κίνας μέχρι την Αυστραλία, και μέχρι την γειτονιά μας ηγεμονικές επιδιώξεις, οικονομικοί ανταγωνισμοί και εδαφικές ή άλλες διεκδικήσεις θυμίζουν ιστορικές στιγμές στις οποίες αναφέρθηκε η κ. Μέρκελ. Φαίνεται ότι η πιο επικίνδυνη πολιτική για την ανατροπή των ισορροπιών είναι ο Αμερικανός Πρόεδρος, με τον εμπορικό του πόλεμο και την αμφισβήτηση της πολυμερούς συνεργασίας.
Θα ήταν ευχής έργον αν η φυσικός μας αποδεχόταν να αναλάβει την Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η Ευρώπη που βάλλεται από παντού, ακόμη και εσωτερικά, είναι ένα καταφύγιο ασφάλειας. Και με αυτήν την έννοια, η παρουσία της στο Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι είναι απαραίτητη.