Είναι αστείο, αλλά εκείνοι που κατηγορούν τον κ. Γιώργο Παπανδρέου ότι άργησε να πάρει μέτρα έχουν ξεσηκώσει κουρνιαχτό μεγάλο για τους λανθασμένους πολλαπλασιαστές. Και άντε, ας πούμε ότι έπαιρνε τα μέτρα την επομένη της εκλογής του. Τον ίδιο πολλαπλασιαστή (1,7) δεν θα είχαν οι περικοπές; Βάθεμα της ύφεσης δεν θα είχαμε; Ή απλώς λέμε για να λέμε;
Η αλήθεια είναι ότι το 2009 όλοι ζούσαν με το άγχος των αγορών. Η πιο χαρακτηριστική απόδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι 27 κοτζάμ πρόεδροι και πρωθυπουργοί της μεγαλύτερης (συνολικώς) οικονομίας του κόσμου ξενυχτούσαν πολλές Κυριακές και συμμάζευαν όπως όπως μια απόφαση για να προλάβουν την αγορά του Χονγκ Κονγκ που άνοιγε το πρωί της Δευτέρας. Γι’ αυτό δεν άκουγαν τα περί δομικών αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας. Μπορεί να πίστευαν ότι ταΐζοντας με περικοπές τις αγορές, θα τις εξευμένιζαν. Ισως πάλι ήθελαν να αποφύγουν το πικρό ποτήρι της διμερούς χρηματοδότησης. Πρώτο μέλημά τους, όμως, ήταν η διόρθωση των αριθμών και όχι των αδυναμιών της ελληνικής οικονομίας. Το δεύτερο απαιτεί χρόνο και υπομονή, κάτι που δεν ταιριάζει στην ψυχολογία του κοπαδιού, με την οποία λειτουργούν οι χρηματαγορές. Από την άλλη, η Ελλάδα με ένα άνοιγμα 24 δισεκατομμυρίων ετησίως δεν είχε πολλές επιλογές. Μπορούσε να χρεοκοπήσει για να γίνει Σομαλία ή να δεχθεί το πρόγραμμα.
Οι οριζόντιες περικοπές ως πυροσβεστικές είναι αναγκαίες μόνο στην αρχή. Κατέληξαν όμως να είναι ο πάγιος τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι οριζόντιες περικοπές δικαιολογούνται, λόγω της «κακιάς τρόικας». Από την άλλη, όμως, οι περισσότεροι υπουργοί αντί να προωθούν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις (αποκρατικοποιήσεις, απελευθέρωση αγορών, άνοιγμα επαγγελμάτων κ.λπ.) κλείνουν το μάτι στα πελατειακά τους συστήματα, φτιάχνοντας απίθανες διατάξεις που στην ουσία ακυρώνουν κάθε μεταρρύθμιση. Γι’ αυτό η χώρα δεν μπόρεσε να σηκώσει κεφάλι.
Αυτό είναι που διαιωνίζει την ύφεση στην Ελλάδα και όχι κάποιοι ακατανόητοι πολλαπλασιαστές. Τα προβλήματά μας σήμερα είναι ότι διορθώσαμε με οριζόντιες περικοπές τους δημοσιονομικούς δείκτες, αλλά δεν αφήνουμε τους ανθρώπους να επιχειρήσουν και να παράγουν για να φέρουν την ανάπτυξη. Η ανάπτυξη δεν θα έρθει ταΐζοντας τις παλιές αντιπαραγωγικές δομές. Χρειάζονται νέες, αυτές που οι βολεμένοι του συστήματος (επιχειρηματίες, συντεχνίες, πολιτικοί κ.λπ.) δεν αφήνουν να δημιουργηθούν.