Το παγκόσμιο σοκ από την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ίσως να μην ξεπεραστεί ποτέ, καθώς όσα θα δούμε μέχρι την επίσημη ανάληψη των καθηκόντων του και όσα θα ακολουθήσουν αυτής, θα συνεχίσουν να μας αιφνιδιάζουν αρνητικά. Είναι τόσο ακραία επικίνδυνη η ατζέντα του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ που δεν αφήνει καμία χαραμάδα ελπίδας για την επόμενη τετραετία.

Μέσα σε αυτή τη δυστοπία οι πραγματικοί φίλοι της Ευρώπης, στην ανάγκη τους να ανοίξουν έστω ένα μικρό παράθυρο αισιοδοξίας, ελπίζουν το εκλογικό αποτέλεσμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού να αφυπνίσει τις ηγεσίες των κρατών-μελών προκειμένου, στις μεγάλες προκλήσεις που θα προκύψουν, να κινηθούν στην κατεύθυνση της αυτόνομης παρουσίας της ΕΕ. Δεν έλειψαν μάλιστα και οι πιο θαρραλέοι που υποστήριξαν ότι η Ευρώπη πρέπει επιτέλους να φτάσει στην πολυπόθητη ομοσπονδιοποίηση.

Δεν θα διαφωνήσουμε με τις παραπάνω θέσεις και σκέψεις καθώς οτιδήποτε φέρνει “περισσότερη Ευρώπη” θα μας βρει σύμφωνους και θα μας κάνει σύμμαχους. Ωστόσο, τίποτα δεν κινείται σε πολιτικό κενό και η σημερινή ιδεολογική ταυτότητα της ΕΕ είναι πολύ συγκεκριμένη. Ταυτόχρονα, τα μηνύματα που έρχονται από τα εκλογικά αποτελέσματα σε μια σειρά από χώρες, όπως και οι κρίσεις ηγεσίας σε Γαλλία και Γερμανία, δεν μπορούν να μας κάνουν να αισιοδοξούμε.

Η συντηρητική πλειοψηφία στην Ευρώπη εμποδίζει την αναζήτηση κοινής γλώσσας πάνω στα μεγάλα ζητήματα που προκύπτουν ή για όσα θα προκύψουν στο άμεσο μέλλον. Δεν τσουβαλιάζουμε όλες τις ηγεσίες που τυγχάνει να συνυπάρχουν στην ίδια πολιτική ομάδα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να μας πείσουν ότι επιθυμητός τους στόχος είναι η ομοσπονδιοποίηση. Αυτό εξάλλου έχει φανεί και απ’ όσα δεν έχουν γίνει τα τελευταία πολλά χρόνια στην ΕΕ, υπό τη δική τους κεντροδεξιά κυριαρχία.

Μήπως όμως είναι καλύτερο τα βήματα προς την “περισσότερη Ευρώπη” να μην γίνουν επί ηγεσίας των συγκεκριμένων πολιτικών δυνάμεων; Μήπως, δηλαδή, η δέσμευση της ΕΕ σε συντηρητικά και φοβικά χαρακτηριστικά θα ήταν χειρότερη επιλογή από το να συνεχίζεται η σημερινή πολυγλωσσία, ακόμα και στα σημαντικά; Μήπως, με λίγα λόγια, πρέπει να προηγηθεί η αλλαγή των συσχετισμών εντός ΕΕ, προς μια πιο προοδευτική κατεύθυνση, και μετά να αναζητηθεί ο κοινός βηματισμός;

Η απάντηση βρίσκεται στην ταυτόχρονη πορεία αυτών των δύο, με τις προοδευτικές δυνάμεις να επιστρέφουν σε πρωταγωνιστικό ρόλο, μέσα από νέες κοινωνικές συμμαχίες, προκειμένου να δώσουν τον τόνο στην οικοδόμηση της πραγματικά ενιαίας Ευρώπης. Μέχρι τότε, δυστυχώς, ας αρκεστούμε στα έστω μικρά και δειλά βήματα που βοηθούν την Ένωση, μπροστά στους κοινούς κινδύνους, να βρίσκει κοινή γλώσσα.