O κ. Ευ. Βενιζέλος ως διανοούμενος

Νίκος Γκιώνης 03 Μαρ 2017

Το ερέθισμά  μου  για  το κείμενο  αυτό, ήταν  οι  ποικίλες  απόψεις  του κ.Βενιζέλου  κυρίως  για την πολιτική  αλλά  εξίσου  σημαντικά  και  για  ζητήματα, που η  ανάλυσή  τους  τα  κατατάσσει σε αμιγή πνευματική ύλη.

Ο  πολιτικός  μας  χρησιμοποιεί  έναν μεικτό τρόπο  εκφράσεως  των  αναζητήσεών του άλλοτε  γράφοντας και άλλοτε μιλώντας,  με συνηθέστερο τον δεύτερο. Είναι  σε μιαν  εκφραστική  αντιδιαστολή  με τον άλλο διανοούμενο της πολιτικής, στην οποία  ανήκει πιά  μόνον  με αυτή την ιδιότητά  του , τον κ. Κώστα Σημίτη. Ο τελευταίος  προτιμά  την  γραφή.

Ωστόσο ο προφορικός λόγος του  κ.Βενιζέλου, πολύ  εμπεριστατωμένα  μπορεί να  αποτυπωθεί στο χαρτί  ως όλον σώμα, που αποτελείται από μερικές ή περισσότερες  αφηγηματικές διαδραστικότητες, η κάθε  μια  των οποίων αποτελεί πιθανόν προαπαίτηση  της επόμενης, ωστόσο μπορεί να υπάρξει και νοηματικά αυτούσια  για τον δυνητικό αναγνώστη.

Αν  μαζέψει κανείς κύριες παρεμβολές και τις ενώσει με μια νοητή  γεωμετρική  εστιγμένη, έχουμε μια σχεδόν ή ακριβώς πλήρη διήγηση  της καταστάσεως των ελληνικών πεπραγμένων.

Στις ομιλίες, που πραγματοποιεί ή στις  παρεμβάσεις του σε  πνευματικές  συναθροίσεις , παρουσιάζεται έντονο το επιχειρηματολογικό  στοιχείο , που εδράζεται στις  κοινωνικές ή  φιλοσοφικές ή λογοτεχνικές  επιλογές του.Σε  ένα κοινό , που παρά την καλή του προαίρεση  στο να ακούει ,δύσκολα μπορεί να αντέξει τις αλληλουχιακές  προσαρμογές του Χόμπς, του Βέμπερ, του Νίτσε ως αποδεικτικές εδράσεις της σημερινής ή και παλιότερης πραγματικότητας.

Ωστόσο μια προσεκτική και καθόλου με απαιτήσεις ειδικού, συσχέτιση των λεγομένων του κ. Βενιζέλου, επιβεβαιώνει του  λόγου  το  αληθές  κατά  την κρίση μου.

Λένε πως οι νομικοί κατά κανόνα είναι πολύγοροι και γενικόλογοι. Η  τεκμηρίωση, όμως των απόψεων του πολιτικού, που μας απασχολεί, περισσότερο με παραπέμπει σε αλληλουχιακή – ή διαλεκτική, όπως τα ταύτιζε ο Παν.Κανελλόπουλος – αποδεικτική  θετικού επιστήμονος.

Όταν ας πούμε δέσεις όψεις του Σολωμικού  έργου από τον Ύμνο στην Ελευθερία ως τα τρίσβαθα της Γυναίκας της Ζάκυθος, ανάγλυφα βλέπεις τον πρώιμο μπρουτάλ πατριωτικό – τότε – εθνικισμό  και τις  αναζητήσεις ενός ατελούς – έστω – διαφωτισμού.

Στις  προφορικές αναλύσεις – διδασκαλίες (υπάρχει κι αυτό ως αθέλητη δευτερεύουσα παράμετρος)  του παρόντος πολιτικού  γίνεται φανερή η αλλοίωση εντός της χρονικής πορείας παραμέτρων, οι οποίες πριν 100 ας πούμε χρόνια ήσαν προοίμια  εκσυγχρονιστικής  καινοτομίας. Κι όμως  σήμερα αυτές  αποτελούν ως παραμένουσες απαράλλακτες καθηλώσεις  διαστροφικού  χαρακτηριστικού, εδράσεις του υβριδικού ρεύματος διακυβέρνησης, που σχηματικά και ερευνητικά αποκαλείται εθνολαϊκισμός.

Τόσον η παρουσίαση του τελευταίου του βιβλίου τον περασμένο Απρίλιο για την αναζητούσα Ευρώπη, όσο και οι παρεμβάσεις του – στέκομαι κυρίως  στις εκτός Βουλής  – βάζουν πολλούς  κρίκους στην μακριά  αλήθεια της αναζήτησης του ρόλου της χώρας, μέσα στην  περιδινούμενη Ευρώπη αλλά και μέσα στον εαυτό της  και στην εμπλοκή στον  παμπόνηρο κυβερνητισμό του εθνοποπουλισμού. Θα προσέθετα μόνον εδώ, πως κατά την γνώμη μου όψεις του φαινομένου, υπήρχαν  ανέκαθεν ως μειοψηφικές τάσεις στα αστικά κόμματα (περιορισμένης εμβέλειας γκρίζες ζώνες), ασφαλώς προστατευμένες  από τις ορθολογικές πλευρές  των κυρίαρχων δυτικών  θεωρήσεων.

Και φυσικά  οριζοντίως.

Ο κ. Ευ. Βενιζέλος  εντάσσεται ανεπιφύλακτα στην παρούσα ελληνική διανόηση, με τις κατασκευές του και τις θεωρητικές του επινοήσεις  σε ένα ευρύ πεδίο, σε πρώτη ματιά αποσπασματικό αλλά σε προσεκτική  κατηγοριοποίηση ενιαίο .

Μπορεί κάποιος να διαφωνεί με την δομούμενη κατασκευή αξιωματικά, εξ υπαρχής ή μπορεί να συμφωνεί μερικώς. Έτσι γίνεται. Όμως με έναν ομολογουμένως  προσωπικό και ιδιότυπο τόνο,  ο – κατ’ επάγγελμα Πολιτικός και  Συνταγματολόγος –  διανοούμενος της επικεφαλίδας συνεχίζει την μακριά λαμπρή παράδοση  αυτής της κατηγορίας: του Ελ. Βενιζέλου, του Ηλ. Ηλιού, του Παν. Κανελλόπουλου, του Αλ. Σβώλου, του Κώστα Σημίτη …..Η σταχυολόγηση των ονομάτων, προφανώς είναι  η πρώτη του μυαλού μου, είναι κι άλλοι  στην κατηγορία  αυτή.

Είναι  το κυρίως προφορικό – αλλά γιατί όχι και γραπτό –  κυλιόμενο διήγημα της ψυχαναλυτικής – να μού επιτραπεί η λέξη –  αυτογνωσίας των πολιτών , που συναποτελούμε ετούτη την χώρα ….Ή τουλάχιστον μια στέρεη εκδοχή της, υπαρκτή  πέρα από τον κυρίαρχο μύθο ….. στις  «Αλήθειες  των άλλων», για να θυμηθούμε  κλείνοντας  τον  Νίκο Θέμελη…