Όσοι παρακολουθούσαν εδώ και δεκαετίες την ισπανική πολιτική σκηνή ήξεραν ότι το θέμα της Καταλονίας αποτελούσε αγκάθι . Κανείς όμως δεν πίστευε ότι το κοινοβούλιο της Καταλονίας θα αγνοούσε την κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης και τις δικαστικές αποφάσεις και θα ψήφιζε υπέρ της ανεξαρτησίας αυτής της ισπανικής επαρχίας.
Το αυτονομιστικό κίνημα της Καταλονίας δεν είχε ποτέ τα βίαια χαρακτηριστικά που είχε το κίνημα των Βάσκων εθνικιστών . Η τρομοκρατική βασκική οργάνωση ΕΤΑ αποτέλεσε για δεκαετίες τον φόβο και τρόμο των Ισπανών και των τουριστών .
Για αυτό άλλωστε η Μαδρίτη ανησυχούσε πάντα για τους Βάσκους και τις απειλές τους για απόσχιση και όχι για τους Καταλανούς .
Τα τελευταία χρόνια η ατμόσφαιρα άλλαξε και συχνά παρατηρούσε κανένας ότι οι μη Καταλανοί Ισπανοί δυσφορούσαν με τον εθνικισμό των Καταλανών , με την επιμονή τους να μιλούν την τοπική διάλεκτο και να ξαναγράψουν τα τοπικά βιβλία ιστορίας έστω ώστε να προάγουν την καταλανική ταυτότητα .
Πολλοί είναι εκείνοι στη Μαδρίτη που πιστεύουν ότι η κυβέρνηση ήταν υπερβολικά ανεκτική και υποχωρητική προς τον καταλανικό εθνικισμό για αυτό και τα πράγματα έφτασαν ως εδώ.
Ξένοι παρατηρητές υποστηρίζουν πως δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν πως δύο τανκς στην πλατεία της Καταλονίας θα έλυναν αμέσως το πρόβλημα.
Μόνο οι ιστορικοί θα μπορέσουν στο μέλλον να εξηγήσουν τι ήταν αυτό που οδήγησε στη σημερινή έκρηξη . Τι ήταν αυτό που έκανε το ποτήρι να ξεχειλήσει.
Κάποιοι στην Ισπανία ρίχνουν την ευθύνη στα χρόνια της αυστηρής λιτότητας και την υψηλή ανεργία που χτύπησε την πόρτα της χώρας μετά την κρίση του 2008. Και ίσως να μην έχουν άδικο αν σκεφτεί κανείς ότι η τελευταία μεγάλη κρίση Μαδρίτης – Βαρκελώνης έγινε την ταραγμένη δεκαετία του 1930 .
Υπό μία έννοια λοιπόν οι μεγάλες ταραχές στην Ισπανία συνδέονται άμεσα με τις αναταραχές και τις μεγάλες κρίσεις στις χώρες της Δύσης , Μπρέξιτ και εκλογή Τράμπ ανήκουν σίγουρα σε αυτή την κατηγορία.
Μία άλλη κατηγορία αναλυτών υποστηρίζει πως η τωρινή κρίση με την Καταλονία έχει τις ρίζες της στον ασύμμετρο φεντεραλισμό του ισπανικού συντάγματος που αποτέλεσε μέρος της μετάβασης της χώρας στη δημοκρατία.
Η δε συμφωνία συγχώρεσης που υιοθετήθηκε στη μετά Φράνκο εποχή για να κλείσουν οι πληγές του ισπανικού εμφυλίου είναι πολύ πιθανό να ήταν αδύνατον να τηρηθεί.
Η ένταξη της Ισπανίας στην ΕΕ ήταν επίσης σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας δημιουργίας ενός νέου , σύγχρονου , δημοκρατικού κράτους. Από τη μία πλευρά βέβαια γιατί υπάρχει και μία άλλη πλευρά που λέει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να αποτελέσει και την ιδανική ομπρέλα προστασίας για ένα μικρό , πλούσιο ανεξάρτητο κράτος σαν την Καταλονία.
Η ΕΕ βέβαια έχει ταχθεί από την πρώτη στιγμή στο πλευρό της κεντρικής κυβέρνησης της Ισπανίας και αυτό βοηθάει τον πρωθυπουργό Μαριάνο Ραχόι . Η ισπανική κυβέρνηση έχει εκτός από την ΕΕ και το νόμο στο πλευρό της ενώ βρίσκεται αντιμέτωπη με μία διχασμένη Καταλονία μια που περίπου το 50% των Καταλανών δεν επιθυμεί την ανεξαρτητοποίηση της .
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι αν υπάρξει μία εξαιρετικά σκληρή αντίδραση από την κεντρική κυβέρνηση της Ισπανίας αυτή να οδηγήσει σε ένα πλειοψηφικό ρεύμα υπέρ της ανεξαρτησίας της Καταλονίας.
Η Ζαμπίνε Ρίντελ ειδική σε ζητήματα αυτονομίας εμφανίζεται βέβαιη ότι η απόφαση της Μαδρίτης να αναλάβει τη διοίκηση της Καταλονίας δεν πρόκειται να σταματήσει το κίνημα υπέρ της ανεξαρτησίας.
Πολλοί Καταλανοί επιθυμούν την πλήρη ανεξαρτησία από την Ισπανία και όχι απλά μια διεύρυνση αυτονομίας.
Η Ρίντελ πιστεύει ότι θα πρέπει να συζητηθούν εναλλακτικές λύσεις σε πολιτικό επίπεδο και μία από αυτές θα ήταν η μετατροπή της Ισπανίας σε ομοσπονδιακό κράτος εκτιμά η γερμανίδα ειδικός.
Η χώρα των Βάσκων διαθέτει πολύ μεγαλύτερη αυτονομία από την Καταλονία και έχει το δικαίωμα να κρατά στην περιφέρεια της πολύ περισσότερα φορολογικά έσοδα από ότι οι Καταλανοί. Μία ριζική μεταρρύθμιση του Συντάγματος θα μπορούσε ίσως να λύσει πολλά προβλήματα και τη διένεξη Μαδρίτης -Βαρκελώνης.