Στην αρχή ήταν ο Τράμπ. Δυο μήνες τώρα και άκρα του τάφου σιωπή. Μόνο ο έρημος και γενναίος Ζελένσκι τολμά να ψελλίσει κάποιες αντιρρήσεις. Ο πολύς Ερτογάν πλασάρεται ως ο τέταρτος στην τριάδα των αυταρχικών ηγετών Τραμπ, Πούτιν (τον οποίο προσπαθεί να ανασύρει ο Τραμπ)και Σι Πινγκ. Ήρθε η πτώση του καθεστώτος της Συρίας, και το τηλεφώνημα του με τον Τραμπ και άρπαξε την ευκαιρία. Έστειλε στην φυλακή τον Ιμάμογλου, τον μεγάλο αντίπαλό του. Έτσι (άθελά του;) έφερε την χώρα του στο κέντρο των εξελίξεων. Οι Ευρωπαϊκές ηγεσίες, παρά ταύτα, εξακολουθούν να σχολιάζουν το γεγονός κρατώντας χαμηλούς τόνους. Ελπίζοντας αλήθεια στη συνδρομή του Ερτογάν στις υποθετικές ή πραγματικές αμυντικές αδυναμίες της Ευρώπης; Με ποιο τρόπο, εξευμενίζοντάς τον;
Η Τουρκία είναι μια χώρα με τρις τουλάχιστον συνιστώσες. Την Δυτική Τουρκία με τις δύο μεγάλες πόλεις (την Πόλη και τη Σμύρνη) με φιλοδυτική ίσως πλειοψηφία, τον Κουρδικό εθνικισμό και την «βαθειά» Τουρκία στην οποία έχει τον πρώτο λόγο ο Ερτογάν.
Βέβαια στα τελευταία είκοσι χρόνια (του Ερτογάν) έχουν συμβεί μεγάλες αλλαγές με κύριο τον μεγάλο «εξαστισμό» της Τουρκίας δηλαδή την περεταίρω μεγέθυνση των πόλεων και της μεσαίας τάξης. Εκεί συγκεντρώνονται μεγάλοι νεανικοί πληθυσμοί που γνωρίζουν τουλάχιστον Αγγλικά, είναι πολλοί πτυχιούχοι πανεπιστημίων, ταξιδεύουν ή επιδιώκουν να ταξιδέψουν κυρίως στην Ευρώπη. Η Κουρδική μειονότητα ταυτόχρονα, με δυσκολίες έστω, έχει ξεφύγει από τον πεπαλαιωμένο επαναστατικό, υποτίθεται, μαρξιστικό εθνικισμό (Οτσαλάν) και ας ελπίζουμε ότι δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμη.
Η ανάγνωση ως προς αυτό το φαινόμενο της Τουρκίας αφορά τις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες στις οποίες οι μεσαίες τάξεις και οι νεανικοί πληθυσμοί ταλαντεύονται ανάμεσα στις εθνικιστικές και αυταρχικές ιδέες και τις δημοκρατικές εξελίξεις. Τα γεγονότα των ημερών, τουλάχιστον στην Τουρκία, δείχνουν μια σοβαρή τάση προς την δημοκρατία και γενικότερα στην νεωτερικότητα.
Ο Ιμάμογλου - απέναντι στον αυταρχικό μεγαλοϊδεατισμό του Ερτογάν, την καθεστωτική βία και τον «εγκλωβισμό» των Κούρδων - προβάλλει μια ατζέντα με επίκεντρο το αίτημα για δημοκρατία, ανθρώπινα δικαιώματα και κράτους δικαίου. Η απήχησή του δεν είναι ευκαταφρόνητη. Ίσως είναι και πλειοψηφική. Οι τεράστιες λαϊκές κινητοποιήσεις και η διάρκειά τους αυτό μαρτυρούν. Φυσικά η έκβαση της σύγκρουσης αυτής δεν είναι δεδομένη. Όμως εγγράφεται μια σημαντική εξέλιξη διαφορετική από την θεωρούμενη ως κυρίαρχη.
Στην Τουρκία, στο πιο κοσμικό κράτος του μουσουλμανικού κόσμου, το οποίο έχει ίσως την πιο ισχυρή νεωτερική, φιλοευρωπαϊκή συνιστώσα, αναδείχνεται ένα σοβαρό δημοκρατικό κίνημα.
Αλλά και για, το πιο αρτηριοσκληρωτικό καθεστώς της Μέσης Ανατολής, το Ιράν οι προβλέψεις λένε ότι δεν είναι στα καλύτερά του. Ακόμα και η Συρία δημοκρατικό διέξοδο αναζητεί. Βέβαια υπάρχουν και άλλα δύσκολα γεγονότα υπό εξέλιξη στην ευρύτερη περιοχή μας με κεντρικό το Ουκρανικό.
Μέχρι να συνέλθει η Αμερική από το Τραμπικό σοκ ίσως είναι η ευκαιρία για την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρώπης να ξεφύγει από τις αυταπάτες για τον κομβικό ρόλο της Ερτογανικής Τουρκίας, γενικότερα να φρεσκάρει και να προβάλλει τους θεσμούς της νεωτερικότητας δηλαδή της Δημοκρατίας που είναι το όπλο της. Οι λαοί, περισσότερο από όσο νομίζουμε, σ αυτούς αποβλέπουν.