Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος δήλωσε τις προάλλες πως αυτό που είχαμε στην Ελλάδα πριν από την κρίση δεν ήταν κανονικός καπιταλισμός. Εχει απόλυτο δίκιο. Με τη διαφορά πως επί των ημερών του ελλοχεύει ο κίνδυνος όχι μόνο να επιβιώσει, αλλά να γιγαντωθεί ο πειρατικός ή παρασιτικός καπιταλισμός στην Ελλάδα. Να χάσουμε δηλαδή τη μεγάλη ευκαιρία να ξαναστηθεί η χώρα σε υγιή βάση, με αφορμή την κρίση.
Η κουλτούρα της «αρπαχτής» είναι σε ένα βαθμό μέσα στο νεοελληνικό μας DNA. Μόλις άρχισε λίγο να γυρνάει η οικονομία, βλέπουμε τα πρώτα σημάδια. Χρεοκοπημένες επιχειρήσεις περνούν στα χέρια των ίδιων αποτυχημένων ιδιοκτητών, με διάφορα κόλπα που τους προσφέρει σε αφθονία η νέα νομοθεσία. Ορισμένοι παίρνουν μάλιστα ψεύτικα δάνεια από φίλους για να έχουν το ΟΚ των… κολλητών-πιστωτών στα σχέδια εξυγίανσης.
Σε τι διέφερε όμως ο ελληνικός καπιταλισμός; Eνα μεγάλο κομμάτι του ήταν αμιγώς κρατικοδίαιτο. Ζούσε από προμήθειες, ειδικές διευθετήσεις και τεχνητούς φραγμούς στον ανταγωνισμό. Οποιος ισχυρισθεί ότι μειώθηκαν η ισχύς και το μέγεθος αυτού του τμήματος του ελληνικού ιδιωτικού τομέα είναι εξαιρετικά αφελής. Ακόμη και οι θεσμοί εγκατέλειψαν την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει…
Eνα δεύτερο στοιχείο που έκανε ιδιαίτερο τον καπιταλισμό μας ήταν η αναγκαιότητα ενός τοπικού «διευκολυντή» για να επιβιώσει όποιος καλοπροαίρετος ξένος επενδυτής ήθελε να ρισκάρει τα χρήματά του στην Ελλάδα. Χωρίς έναν τέτοιο παράγοντα, ο κάθε ξένος έμοιαζε με τουρίστα στη ζούγκλα, χωρίς τη συνοδεία έμπειρου –και ένοπλου– συνοδού. Ούτε αυτό άλλαξε. Κάθε άλλο. Συμβιβάσθηκαν και οι έξω με την ιδέα.
Εκεί που κάτι αλλάζει είναι στις τράπεζες και αυτό θα κάνει μεγάλη διαφορά εν καιρώ. Ο «καπιταλισμός των κολλητών» έχει όντως υποχωρήσει γιατί υπάρχει έλεγχος, από μέσα και από έξω. Εχουμε μάλιστα φτάσει στο άλλο άκρο, όπου τα τραπεζικά στελέχη ασχολούνται άπειρες ώρες με απαντήσεις σε ελεγκτικές και εισαγγελικές αρχές. Ισως όμως είναι ένα στάδιο που έπρεπε να περάσουμε για να έλθει το εκκρεμές εκεί που πρέπει. Eίναι άλλωστε υγιές και θετικό πως αναδεικνύεται μια νέα γενιά τραπεζιτών οι οποίοι λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τραπεζικά κριτήρια, αγνοώντας με ποιον έφαγαν το προηγούμενο βράδυ.
Υπάρχει ένα σημαντικό κομμάτι του ιδιωτικού τομέα που είναι δυναμικό, δεν ζει από το κράτος και κατάφερε να επιβιώσει μέσα στην κρίση. Κινείται με αυτοπεποίθηση και απαιτεί κανόνες, ισονομία και λιγότερο πόλεμο από το ελληνικό βαθύ κράτος. Τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο. Σε μια κανονική χώρα θα ήταν ο καλύτερος και ισχυρότερος σύμμαχος μιας κυβέρνησης που θα ήθελε πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Πολλοί εκ των κυβερνώντων προτιμούν δυστυχώς το χθεσινό, βολικό και κρατικοδίαιτο κατεστημένο.
Βρισκόμαστε σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο. Δεν χρεοκοπήσαμε τυχαία. Τώρα που αρχίζει να γυρίζει κάπως η οικονομία, είναι ανάγκη να στηθεί πάνω σε γερά, και όχι πήλινα, πόδια.

kathimerini.gr