Είδατε που ο Πρόεδρος Αλέξης, αρχίζει λίγο-λίγο να μοιάζει με τον Ιανό, τον διπρόσωπο θεό της Ρωμαϊκής Μυθολογίας; Στην κομματική συνδιάσκεψη ήταν λάβρος κατά πάντων, λιγότερο πάντως από παλιά, και στις ομιλίες του τις επόμενες μέρες σε επιχειρηματικά ακροατήρια, προσπαθούσε να αρθρώσει έναν στρογγυλευμένο λόγο -κατά την άποψή μου ελλειμματικό- περί ανάγκης επενδύσεων από ιδιώτες και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Η ρητορεία του ΣΥΡΙΖΑ για την αναγκαιότητα του ευρώ, σιγά-σιγά μεγαλώνει και οι εσωκομματικές αποστάσεις από τις ακρότητες του Αριστερού Ρεύματος, διευρύνονται. Η αργή μετάλλαξη με όρους αυριανής κυβερνησιμότητας, διανύει την πορεία της. Καλές οι ελευθεροστομίες χωρίς κόστος, αλλά τα υποτιθέμενα ελικόπτερα, που κατά καιρούς -φαντασιακά- επισκέπτονται το Μέγαρο Μαξίμου για να παραλάβουν άλλοτε τον Παπαδήμο και τον Βενιζέλο κι άλλοτε τον Σαμαρά και τους Αρχηγούς της συγκυβέρνησης, δεν το ’χουν σε τίποτα να παραλάβουν κι όποιον άλλον τύχει να ενοικεί εκεί σε δεδομένη χρονική στιγμή.
Βέβαια, κανένας μας δεν ξέρει τον βαθμό επάρκειας και οργάνωσης της μεθόδου σ’ αυτήν την μετάλλαξη. Σε πρόσφατο κείμενό μου με τίτλο Οι επαναστάτες του γλυκού νερού, έλεγα πως αυτές οι μεταλλάξεις δημαγωγικών λαϊκότροπων κομμάτων, σε διαχειριστές των ορίων του καπιταλιστικού συστήματος, αποδεικνύονται φενάκη αν δεν συντρέχουν βασικές παράμετροι που αφορούν και στην πολιτική και οικονομική αντιληπτικότητα του επικεφαλής. Και στο προκείμενο, ο Αλ.Τσίπρας δεν μας έχει πείσει πως η πορεία που έχει διανύσει από τις κεφαλές των 15μελών του 1990, ίσαμε σήμερα, είναι γεμισμένη με τη σιγουριά και τη σωφροσύνη της γνώσης και της διαχρονικής αλληλουχίας των αναθεωρήσεων της ουσίας των οικονομικών και κοινωνικών ιδεολογημάτων.
Τώρα θα συνδέσω την άλλη όψη, τη γνωστή δημοκοπική, του Ιανού με τον πολυτάλαντο μάγο Χουντίνι, όπου Χουντίνι, εδώ είναι ο Ευ. Βενιζέλος – και παρακάτω θα δείτε γιατί.
Ο Ευ. Βενιζέλος, υπό την διττή του ιδιότητα, αυτήν του Προέδρου Κοινοβουλευτικού Κόμματος και την άλλη, του διακεκριμένου νομικού, εκτίμησε ότι πρέπει να θέσει δημόσια τους προβληματισμούς του για την νομιμότητα, από συνταγματικής και ποινικής απόψεως, των γενικότερων συμπεριφορών της ΧΑ. Δικαίωμά του, όποιες κι αν ήταν οι δεύτερες σκέψεις του. Άλλωστε, δεν επιχειρείται ετούτη η προσέγγιση με όρους δίκης προθέσεων. Η κουβέντα, έτσι κι αλλιώς είχε ανοίξει, με συμμετοχή όλων των γνωστών συνταγματολόγων, δημοσιολόγων, αλλά και διανοουμένων, με ενδεικτικές τις συχνές παρεμβάσεις της Ελένης Αρβελέρ.
Θυμάστε πώς αξιολόγησε αυτήν την παρέμβαση ο Α.Τσίπρας; «Πυροτεχνήματα». Δεν γνωρίζω καμία καλύτερη μεθόδευση κατανόησης ενός τέτοιου φαινόμενου, όπως η εμφάνιση φιλοναζιστκών ομάδων, από την συζήτηση και την ιστορική και θεωρητική γνώση, ώστε από κοινού να βρεθεί η προσφορότερη από πλευράς Πολιτείας αντιμετώπιση. Και σαν να μην έφτανε αυτό, έχουμε και την απόφανση, με ηχηρό τρόπο από βήματος της Συνδιάσκεψης, πως για όλα τούτα τα φασιστικά, φταίνε τα Μνημόνια και ο οικονομικός και κοινωνικός στραγγαλισμός που αυτά επέφεραν στους Έλληνες πολίτες. Συμφωνώ και προσυπογράφω, εν μέρει τουλάχιστον. Αλλά, ο λαϊκισμός είναι αμέτοχος, τόσο για τα Μνημόνια, όσο και για τον φασισμό; Πενήντα τόσα χρόνια Διαφωτιστικής αφροντισιάς και υστέρησης στην αστικοδημοκρατική ολοκλήρωση, κ. Τσίπρα, δεν λένε τίποτα; Αλλά πώς να πουν, όταν με πιο σύγχρονες φορεσιές όλα αυτά ενοικούν στα τρίσβαθα του ενιαίου κόμματός σας, εκπροσωπούμενα μάλιστα από βετεράνους του λαϊκιστικού ΠΑΣΟΚ και του παλιότερου παρασιτικού συνδικαλισμού; Τώρα μάλιστα που ο ενιαίος ΣΥΡΙΖΑ απόκτησε στο πρόσωπο του Π. Λαφαζάνη τον δικό του Γ. Παναγιωτακόπουλο και το Αριστερό Ρεύμα του 25% στη θέση της Αριστερής Πρωτοβουλίας, η καρικατούρα απομίμησης του Νεάντερταλ ΠΑΣΟΚ, προς την δόξα τραβά.
Και πώς λύνεται το πρόβλημα του φασισμού; Μα με τη συσπείρωση των δημοκρατικών πολιτών -έφα πάλιν ο Πρόεδρος- αποσιωπώντας τον προσδιορισμό και την προέλευσή τους. Βάσιμα λοιπόν υποθέτω πως εξαιρεί για την ώρα, αφού αργότερα θα τους χρειαστεί ως άλλος Α. Παπανδρέου μα σε κακέκτυπη εκδοχή, τους φίλους της ΔΗΜΑΡ, του ΠΑΣΟΚ, σίγουρα του εκσυγχρονιστικού κομματιού της Ν.Δ., της Δράσης, κοκ. Η ανάλυση των δεδομένων σ’ όλο το μεγαλείο, αφήστε δε τα ιδεολογικά εργαλεία διαχείρισης κινδύνων… Τουλάχιστον, ο μέντορας του Προέδρου διάβαζε μετά μανίας -κατά δήλωσή του- Έρ. Χομπσμπάουμ και Γ. Χάμπερμας. Τον Α. Αλαβάνο εννοώ, ο οποίος και ενδιαφερόταν σφόδρα για τις βάσεις ιστορικότητας των λεγομένων του.
Επανερχόμενος στον Ευ. Βενιζέλο -και δεν ανήκω στους υποστηρικτές του, πλην του 2007- έχω να πω το εξής: Η αδιάσειστη κοινή λογική, λέει πως με τίποτα δεν μπορεί να ευθύνεται για τη σημερινή δημοσκοπική καταγραφή του κόμματός του στο 6%. Να το πούμε αλλιώτικα; Ίσως με άλλον επικεφαλής, το ΠΑΣΟΚ να είχε ποσοστό 10%. Και λοιπόν; Η ελεύθερη πτώση 35 χιλιομέτρων θα ήταν μικρότερη κατά 1 ή 2 χλμ. Και ο Ε. Βενιζέλος βρέθηκε εκεί όπου κανείς δεν θα ’θελε να είχε βρεθεί. Και υποκριτικά εγκαταλείπεται από τους έως χτες συμμάχους του, για τα τεράστια, λένε, λάθη του, που πρόλαβε να διαπράξει εις βάρος του ΠΑΣΟΚ και της κοινωνίας. Ναι, έκανε στην αρχή της τρικομματικής, με την επιθετική ρητορεία κατά της δυνατότητας Στουρνάρα για επιτυχείς διαπραγματεύσεις. Ναι, έκανε παλιότερα, όταν δεν αποφάσιζε να αυτοκαθοριστεί ως πούρος μεταρρυθμιστής και διαφωνούσε ακόμα και με το Ασφαλιστικό Γιαννίτση, συντασσόμενος με το σαθρό, τότε και τώρα, παρασιτικό συνδικαλιστικό κατεστημένο. Ναι, έκανε όταν επέμενε να μιλάει και να στηρίζει κάτι που δεν υπήρχε παρά μόνον σαν φαντασιακή επινόηση (το όλον ΠΑΣΟΚ), εμπιστευόμενος -φαίνεται-μόνον τις δυνατότητές του και την ρητορική του δεινότητα. Ναι, έκανε πολλά λάθη που τον οδηγούν κι αυτόν σήμερα, όπως και το κόμμα του, σ’ αυτό που από την εποχή Σημίτη έπρεπε να είχε συντελεστεί. Την οριστική αλλαγή προσώπων και καταστάσεων, σε συνετά, σοσιαλδημοκρατικά υποκείμενα.
Παρ’ όλα αυτά, δεν νομιμοποιούνται οι έως χθες σύμμαχοί του να τον αποψιλώνουν, οριοθετώντας -δήθεν- τα σύγχρονα σοσιαλδημοκρατικά αιτούμενα, με βάση τη φιλοδοξία και την αυτοαναφορικότητά τους. Ας το πουν καθαρά. Σ’ ένα κόμμα του 7% (από το προηγούμενο 45%), είναι και οι αγωνίες για τους προσωπικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους που τους καλεί να ενσκήψουν στις αναζητήσεις αυτού του μορφώματος, που κατ’ οικονομία ονοματίζεται Κεντροαριστερά.
Ο μάγος ΧΟΥΝΤΊΝΙ , δηλαδή ο Ευ. Βενιζέλος, ό,τι κι αν κάνει, βλέπει τα κουνέλια, τα καπέλα, τα κλουβιά κι όλα τα μαγικά εργαλεία να λείπουν από τη βαλίτσα του, οι δε παραστάσεις του -αναμενόμενο- να μην έχουν θεατές. Αν στ’ αλήθεια η ζωή τον άλλαξε κι αυτόν, θα βρει τους ρόλους του στα μελλούμενα κι ας είναι πιθανόν διαφορετικοί από αυτούς που είχε συνηθίσει.
Μ’ αυτά και τ’ άλλα, γυρνάμε στο Γκάζι, λίγες μέρες πριν, στις 28-11-12. Λίγο-λίγο, ο κόσμος ξεθαρρεύει. Πού ακούσατε μέλος της ΔΗΜΑΡ να πρόσκειται στην Π80 κι εκείνο το βράδυ να συμφωνεί με την άποψη Φλωρίδη; Δεν είναι παρά ο συμβολισμός της σύνθεσης και της αναγκαιότητας σύγκλισης παρεμφερών απόψεων, χωρίς λογοκριτικά στερεότυπα και αυτοαναφορικούς μικρομεγαλισμούς. Τα κόμματα, ακόμα κι αν καθιζάνουν, δεν μπορεί να εξαχνωθούν με διατακτικά προστάγματα. Κατά κανόνα και εκ της Φυσικής, πλην της ναφθαλίνης και του ξηρού άνθρακα, προ της εξαχνώσεως προηγείται η υγροποίηση του στερεού. Συνεπώς, η πρόταση για την ίδρυση Φόρουμ διαρκείας που θα φέρει πιο κοντά απόψεις και αντιρρήσεις, αν και δεν εντυπωσιάζει, είναι ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη συνεύρεση, την ομογενοποίηση, το συμμαχικό σχήμα και εντέλει, τον φυσιολογικό μαρασμό υφισταμένων συλλογικοτήτων και τη συγκρότηση ενιαίου πολιτικού φορέα. Ενός φορέα που μπορεί να είναι η επιτομή και η σύσταση της Κεντροαριστεράς, που μάλλον τώρα, με πλήρη συνείδηση των καθηκόντων της, ουσιαστικά μόλις πρωτοεμφανίζεται.
Να γιατί, πολιτικά πάντα, φαντάστηκα λιακάδα, ένα μουντό βράδυ του Νοεμβρίου. Κατά πως λέει κι ο Ο. Ελύτης, «…επειδή άπαξ και κάποιος επέτυχε στον πολιτισμό, δεν μπορεί παρά να επανέλθει.» (Προσανατολισμοί)
*Ο Νίκος Γκιώνης είναι Πολιτικός Μηχανικός.