«Η ζωή μου όλη είναι ένα τσιγάρο

που δεν το γουστάρω κι όμως το φουμάρω»

Ακης Πάνου

Εξω από τη βίλα του Γιούνκερ έχουν στρατοπεδεύσει άγγλοι φωτορεπόρτερ. Περιμένουν να φωτογραφίσουν τον υποψήφιο πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ένα τσιγάρο στο χέρι. Ισως και με ένα ποτήρι. Τα λαϊκά φύλλα του Λονδίνου, που χρόνια τώρα πρωτοστατούν στην ευρωσκεπτικιστική καμπάνια, θεωρούν ότι το καλύτερο είναι να αποκαλύψουν όλα τα «κακά της μοίρας του» προκειμένου να αποτρέψουν την εκλογή του. Αλλά και να στηρίξουν την γκάφα του πρωθυπουργού τους, που παγιδευμένος στο γνωστό δημοψήφισμα του 2017 και στον θρίαμβο του αντιευρωπαίου Φάρατζ, έσπευσε να δηλώσει από την αρχή την αντίθεσή του στη θέληση του Κοινοβουλίου. Και μάλιστα να απειλεί ότι θα φέρει το δημοψήφισμα νωρίτερα αν εκλεγεί ο εκπρόσωπος της παλιάς Ευρώπης.

Γιατί ο Γιούνκερ, εκτός από καπνιστής, είναι και υπέρ της Ομοσπονδίας. Το λάθος του Κάμερον ήταν ότι, αντί να διαπραγματευτεί στα ευρωπαϊκά όργανα, έβαλε τις φωνές δημόσια, θεωρώντας προφανώς ότι θα γοητεύσει τους ψηφοφόρους του Φάρατζ. Ακριβώς όπως κάνουν και κάποιοι δικοί μας, που όταν έρθουν στα πράγματα θα συνειδητοποιήσουν ότι άλλο η επιθυμία και άλλο η δυνατότητα επιβολής της σε ένα σύστημα που δουλεύει με συναινέσεις, διαπραγματεύσεις και ψηφοφορίες.

Ο κ. Γιούνκερ δεν είναι εύκολο θύμα των λαϊκιστών της Δεξιάς. Είναι και ο ίδιος συντηρητικός. Και ως πρωθυπουργός του πλουσιότερου κατά κεφαλήν εισοδήματος στον κόσμο, καταφέρνει με επιδέξιους χειρισμούς και υποχωρήσεις να διατηρεί τον πλούτο της μικρής του χώρας, που προέρχεται από τις τράπεζες. Θυμάμαι, στην αρχή της ελληνικής κρίσης, έτυχε να συναντηθώ με έναν παλαιό υπουργό και ευρωβουλευτή του Λουξεμβούργου. Του είπα για τα χάλια μας και ότι, εν πάση περιπτώσει, η χώρα του είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από εμάς. Η απάντησή του ήταν ότι δεν πρέπει να βιάζομαι και ότι σε μια τραπεζική κρίση το Λουξεμβούργο μπορεί και να υποστεί χειρότερα, αφού η οικονομία του στηρίζεται κυρίως από τις τράπεζες και τους χαμηλούς φόρους.

Λίγα χρόνια μετά τον θυμήθηκα με την κρίση της Κύπρου.

Η μεγάλη αμαρτία του Γιούνκερ είναι η στάση του σε σχέση με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Θεωρεί ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία οι κρίσεις αντιμετωπίζονται με περισσότερη Ευρώπη. Το απέδειξε με την ελληνική κρίση, κατά την οποία ήταν πρόεδρος του Eurogroup. Είχε το θάρρος να στηρίξει από την αρχή την υποχρέωση της Ευρώπης να διασώσει τη χώρα μας, σε μια εποχή κατά την οποία πολλοί στη Γερμανία προέκριναν την έξοδο και την πτώχευση – την ώρα που διάσημοι οικονομολόγοι και ευσταλείς πολιτικοί πίστευαν ότι η έξοδος θα ήταν ωφέλιμη και για την ευρωζώνη και για την Ελλάδα και ενώ δεν υπήρχε κοινοτική αρμοδιότητα για διασώσεις. (Χρειάζεται να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι ακόμη και σήμερα η διάσωση χώρας – μέλους [bailout] απαγορεύεται. Ομως η Ευρώπη βρήκε τρόπους να παρακάμψει την κοινοτική νομιμότητα και να διασώσει όχι μόνο την Ελλάδα αλλά και άλλες χώρες. Εντός και εκτός ευρωζώνης).

Στην πραγματικότητα, η διαμάχη για το πρόσωπο του κ. Γιούνκερ αντανακλά τον βαθμό εθνικής κυριαρχίας που αναγκάζονται τα κράτη – μέλη της Ενωσης να εκχωρούν σε ένα υπερεθνικό όργανο, προκειμένου να λειτουργήσουν όσο γίνεται καλύτερα και ιδίως προκειμένου να αντιμετωπίσουν τις αναπόφευκτες κρίσεις της παγκοσμιοποίησης. Το σύνολο των αντιευρωπαϊκών, ευρωσκεπτικιστικών ή ακροδεξιών και ακροαριστερών κομμάτων που φούντωσαν στην Ευρωβουλή (και όχι μόνο) έχουν έναν κοινό παρονομαστή: την αντίθεση στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία και τον εύλογο φόβο που προκαλούν οι κρίσεις της.

Και το τσιγάρο του Γιούνκερ είναι το πρόσχημα για να εκφραστεί αυτή η αντίθεση.

Δεν ξέρω αν τελικά επιλεγεί ο Γιούνκερ. Αν όμως δεν επιλεγεί, θα είναι μια ήττα όσων πιστεύουν ακόμη στην ενιαία Ευρώπη των ανοιχτών συνόρων και της αλληλεγγύης – αλλά και των κρίσεων. Και θα είναι νίκη για την ελαύνουσα κλειστοφοβική συμμαχία, που πιστεύει ότι η λύση στα προβλήματα (της ανεργίας και συναφών προβλημάτων) είναι η επιστροφή στα κλειστά σύνορα κάθε είδους αντί στη θέσπιση κοινών κανόνων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.