Στο πέρασμα των αιώνων οι λαοί κινούνται, ενώνονται, συνθέτουν διαρκώς νέες κοινότητες με νέες ιδεολογικές ταυτότητες, ακολουθώντας τις κλιματικές, τις συγκυριακές, τις τεχνολογικές και άλλες τυχαίες συνθήκες. Είμαστε όλοι παράγωγα αυτού του διαρκούς χαοτικού φαινομένου διασταυρώσεων, που δημιουργεί τον σύγχρονο διαπολιτισμό με συμβατική απαρχή τον αρχαίο ελληνικό κλασικό διαπολιτισμό, που θεμελίωσε την πειραματική απόδειξη των φυσικών νόμων και των επιστημών και απελευθέρωσε την ανθρωπότητα από την τυραννία της δεισιδαιμονίας.
Ο όρος "melting pot" των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών, προέρχεται από την αγγλική γλώσσα και αναφέρεται στην έννοια της πολυπολιτισμικότητας και της διαφορετικότητας γενετικών χαρακτηριστικών. Χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο οι διάφορες εθνικότητες, πολιτισμοί και γενετικά χαρακτηριστικά αναμειγνύονται και ενώνονται, δημιουργώντας έναν πλούσιο και πολυδιάστατο πολιτισμό.
Η έννοια του "melting pot" αναδεικνύει την πολυμορφία και την πολυπολιτισμικότητα που χαρακτηρίζει τη σύγχρονη κοινωνία. Στα Βαλκάνια, αλλά και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, υπάρχει μια ομοιογενής πληθυσμιακή οντότητα που αυθαίρετα χωρίζεται σε εθνικά κράτη. Αυτό το φαινόμενο είναι αποτέλεσμα της ιστορικής εξέλιξης και των γεωπολιτικών αλλαγών που έχουν συμβεί στην περιοχή.
Η Μεσόγειος έχει πολύ πλούσια ιστορία που αντικατοπτρίζει την πολυπολιτισμικότητα και την πολυεθνικότητα της περιοχής. Αρχαίες πολιτείες όπως η Ρώμη, η Ελλάδα, η Αίγυπτος και η Φοινίκη άσκησαν μεγάλη επιρροή στην περιοχή, ενώ οι μεταγενέστερες αυτοκρατορίες όπως η Ρωμαϊκή (Βυζαντινή) και η Οθωμανική συνέβαλαν πλήρως στη διαμόρφωση μιας εντελώς νέας πολυπολιτισμικής και πολυεθνικής κοινότητας.
Ωστόσο, η εποχή του εθνικού απελευθερωτισμού και των εθνικών κινημάτων στον 19ο αιώνα, υπό τη γερμανική ιδεολογική προπαγάνδα και ταυτόχρονα τα ισχυρά γεωπολιτικά συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων με επικράτηση της αγγλικής εμπορικής αποικιοκρατίας, οδήγησε στη δημιουργία νέων εθνικών κρατών στην περιοχή. Αυτή η διαδικασία συχνά συνοδευόταν από εθνικιστικές αντιλήψεις και εθνικές εκκαθαρίσεις, ενώ η συνομοσπονδία των εθνικών κρατών της περιοχής οδήγησε σε επεκτατικές συγκρούσεις και νουθετεί αλυτρωτικούς πολέμους.
Σήμερα, τα εθνικά σύνορα στα Βαλκάνια και στη Μεσόγειο συχνά δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική πολυπολιτισμικότητα και πολυεθνικότητα της περιοχής. Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όπου ομογενείς κοινότητες ζουν ανάμεσα σε διαφορετικά εθνικά κράτη, ενώ οι πολιτιστικές, γλωσσικές και θρησκευτικές ομάδες διασχίζουν συχνά τα εθνικά σύνορα.
Αυτή η πολυπολιτισμικότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί με σεβασμό και ανοικτότητα, υπό την έννοια της δημοκρατικής συμπεριληπτικότητας. Αντί να εστιάζουμε πολεμοχαρείς στις διαφορές και τις διαιρέσεις, προφανώς με αίσθημα ανωτερότητας, πρέπει να αναγνωρίσουμε την κοινή μας ιστορία και πολιτισμό και να εργαστούμε για τη δημιουργία ενός πιο ενωμένου και αλληλέγγυου μέλλοντος για την περιοχή. Μόνο με ανοικτότητητα και αμοιβαίο σεβασμό μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον κατανόησης, συνεργασίας, αλληλεγγύης, όπου οι διαφορετικές πολιτιστικές και εθνικές ομάδες μπορούν να συνυπάρχουν ειρηνικά και να συνεργάζονται για την ευημερία και την ανάπτυξη της περιοχής, σε έναν κόσμο απειλητικό, πεπερασμένο, μικρό που υποφέρει από την ανθρώπινη τυραννία και στυγνή εκμετάλλευση των διαθέσιμων φυσικών πόρων.
Η προώθηση του διαπολιτισμικού διαλόγου, η ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατανόησης των διαφορών, καθώς και η ενίσχυση των πολιτιστικών ανταλλαγών μπορούν να συμβάλουν στη δημιουργία μιας πιο ενωμένης και ανοικτής κοινότητας στα Βαλκάνια και τη Μεσόγειο. Μόνο μέσω της αμοιβαίας συνεργασίας και του αλληλοσεβασμού μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό μέλλον που θα είναι ευνοϊκό για όλους τους κατοίκους της περιοχής. Αυτός είναι ο πιο επείγων τακτικός στόχος της διπλωματίας πολιτών που πρέπει να υπηρετούμε.
Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται η ολοκλήρωση του οράματος μιας ευρωπαϊκής ένωσης αδελφών λαών, μία υπερεθνική πολιτεία ισηγορίας, ισονομίας, δικαιοσύνης και ασφάλειας για όλη την ήπειρο, με εργαλεία την ειρήνη και συνεργασία με τις γειτονικές ηπείρους για εξέλιξη του ευρωπαϊκού πολιτισμού της Γηραιάς Ηπείρου, ώστε να λειτουργεί ως παράγοντας προόδου για όλη την υφήλιο. Αυτός είναι ο στρατηγικός μακροπρόθεσμος στόχος της κοινωνίας πολιτών όλης της Ευρώπης, όλων των ευρωπαϊκών λαών και πρέπει να βρούμε κοινό βηματισμό για να τον προωθούμε.
Η απουσία κοινωνίας πολιτών, η έλλειψη δημοκρατικών διαδικασιών κατά την ενημέρωση – διαβούλευση – συναπόφαση της πολιτικής, δημιουργεί στεγανά αδιαφορίας για τον δημόσιο βίο, που γίνονται θερμοκήπια ολοκληρωτισμού και βίας. Εκεί που ο πολίτης παραιτείται από τα δικαιώματά του, δεν συμμετέχει πια στην πολιτική αλλά περιμένει από κάποιον σωτήρα τις λύσεις στα προβλήματα, εξουσιοδοτεί ηγεμονικά σχήματα εξουσίας που ασκούν ανεξέλεγκτα ολοκληρωτισμό και βία. Έτσι αυξάνεται διαρκώς μέσω της αποχής των ιδιωτών από την πολιτική, η αντιπροσωπευτική κυριαρχία των λαϊκιστών που με εύκολα σλόγκαν σωτηρίας καταφέρουν να εξαπατούν στις εκλογές τις απολίτικες μάζες.