Κατά την εναρκτήρια συνεδρίαση της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του χρέους, μια από τις πολλές που συγκρότησε η Πρόεδρος της Βουλής στην εξαιρετικά παραγωγική ως τώρα θητεία της―αν θεωρήσουμε πως ο αριθμός των επιτροπών που έχει συγκροτήσει και στις οποίες προεδρεύει, αποτελεί μέτρο παραγωγικότητας―, είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε και τον κύριο Ερίκ Τουσέν. Ο κύριος Τουσέν είναι «ειδικός επιστήμονας σε θέματα επαχθούς, απεχθούς και επονίδειστου χρέους», όπως μας τον σύστησε η πρόεδρος της Βουλής, και ανέλαβε τον επιστημονικό συντονισμό του έργου της επιτροπής με αυθόρμητη ζέση. Με την ευκαιρία της ανάληψης των νέων του καθηκόντων, και ενώ οι ελπίδες πολλών για τα οφέλη που μπορεί να αποφέρει το έργο του φουντώνουν, έχει ενδιαφέρον να δούμε τι έγινε με τον λογιστικό έλεγχο στον οποίο συμμετείχε πριν μερικά χρόνια σε μια άλλη χώρα: τον Ισημερινό.
Ο Ισημερινός είναι μια μικρή χώρα της Λατινικής Αμερικής με μια οικονομία που στηρίζεται στις εξαγωγές πετρελαίου και μπανάνας. Μετά από μια χρεοκοπία το 1999, ένα πραξικόπημα, και την υιοθέτηση του αμερικανικού δολαρίου το 2000, και πέρασμα από το θεραπευτήριο του ΔΝΤ, ο Ισημερινός παίρνει την πάνω βόλτα. Ωστόσο το 2007 βρίσκει τη χώρα στη δίνη της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Πια ο Ισημερινός είναι υπό την ηγεσία του χαρισματικού,κατά πολλούς, Ραφαέλ Κορέα. Ο Κορέα ανήλθε στην εξουσία υποσχόμενος ένα new deal στο κέντρο του οποίου βρισκόταν μια νέα αναδιάρθρωση χρέους που θα εξασφάλιζε περισσότερους πόρους για δημόσιες επενδύσεις. Για να πετύχει το κούρεμα, ο Κορέα βάζει σε εφαρμογή―κρίνοντας εκ των υστέρων―ένα πολύ έξυπνο σχέδιο: Κατ’ αρχάς, προχωρά τον Ιούλιο του 2007 στη σύσταση επιτροπής ελέγχου του λογιστικού χρέους, στην σύνθεση της οποίας περιλαμβάνεται και ο Τουσέν, ως επίτροπος. Εν τω μεταξύ τα έσοδα από πετρέλαιο καταρρέουν, ακολουθώντας την πορεία της διεθνούς τιμής του βυθίζοντας την οικονομία σε ύφεση. Λίγο αργότερα, το Νοέμβριο του 2008 βγαίνει το πόρισμα της επιτροπής βάσει του οποίου το 40% του χρέους είναι επαχθές. Τι κάνει όμως ο παμπόνηρος Κορέα; Αντί να χρησιμοποιήσει το πόρισμα για να διεκδικήσει το κούρεμα στα διεθνή δικαστήρια, ένα μήνα αργότερα, εκμεταλλευόμενος την πτώση των τιμών των ομολόγων, κάνει στάση πληρωμών. Χρησιμοποιώντας επιδέξια τα μετρητά της τράπεζας Banco de Pacifico (βλέπετε το Εκουαδόρ τότε δεν είχε πρόβλημα ρευστότητας όπως εμείς), τα επαναγοράζει στη τιμή αγοράς προλαβαίνοντας τα vulture funds που περίμεναν στη γωνιά να τα αγοράσουν κοψοχρονιά. Ωστόσο, τα αγόρασε όσο έκαναν, στο ακέραιο της τιμής αγοράς, χωρίς δηλαδή να αξιοποιήσει το πόρισμα της επιτροπής για να κουρέψει ούτε μισό δολάριο. Γιατί όμως; Απλούστατα γιατί ενώ οι ελπίδες του να σταθεί το πόρισμα της επιτροπής ως επιχείρημα σε διεθνές δικαστήριο ήταν ισχνές, ήξερε πως μπορούσε να τις χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά ως μέσο πολιτικής χειραγώγησης στο εσωτερικό και εργαλείο διαπραγμάτευσης στο εξωτερικό. Έτσι, με αυτό το τέχνασμα, που θυμίζει ντρίμπλα με προσποίηση λατινοαμερικανού άσου των γηπέδων, κατάφερε να κουρέψει το χρέος στέλνοντας, πολλούς από τους πιστωτές, για σπίρτα.
Έλα όμως που το βραχυπρόθεσμο αυτό όφελος εξανεμίστηκε, καθώς το «μια του κλέφτη, δυό του κλέφτη, τρεις και η κακή του μέρα» ίσχυσε και για τον επιδέξιο Κορέα. Μη μπορώντας να βρει πρόθυμους χρηματοδότες, το Εκουαδόρ μετά το 2008 αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια από το Ταμείο Ανάπτυξης των Άνδεων, και άλλους μεγάλους οργανισμούς. Ο Κορέα έφτασε να παρακαλάει για βοήθεια τη Βενεζουέλα, Ρωσία, Κίνα, και το Ιράν του Αχμεντινετζάντ. Τελικά η βοήθεια έφτασε από την Κίνα. Με το αζημίωτο βέβαια, καθώς για να εξασφαλίσει την κάλυψη ποσοστού άνω του 50% των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας, ο Κορέα αναγκάστηκε να παραδώσει τον έλεγχο των εξαγωγών πετρελαίου στον διψασμένο για πετρέλαιο κινέζικο δράκο.
Θα μπορούσε η ελληνική κυβέρνηση να επαναλάβει το κατόρθωμα του Κορέα, δηλαδή να καταφέρει να αξιοποιήσει το έργο της επιτροπής ώστε να πετύχει κούρεμα του χρέους δια της επαναγοράς του σε χαμηλή τιμή; Δε νομίζω. Αφενός δεν έχει λεφτά για να το κάνει κι αφετέρου γιατί είναι απίθανο να της τα δώσουν οι πιστωτές. Αυτοί το έχουν ξαναδεί το έργο, κατά συνέπεια είναι απίθανο να ξαναπιαστούν κορόιδα. Το ότι παρέχουν ρευστότητα στις τράπεζες με το σταγονόμετρο γίνεται ακριβώς για να περιορίσει τα περιθώρια που έχει η κυβέρνηση για μια τέτοια μεθόδευση. Δεδομένου λοιπόν πως το Εκουαδόρ πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένο, φοβάμαι πως η ελπίδα πολλών πως από την σεπτή κεφαλή του Υπουργού Οικονομικών μας θα κρέμονται μια μέρα πλούσιοι βόστρυχοι και από τα χέρια του ένα νέο κούρεμα του χρέους, δεν έχει άλλη βάση πέραν από τις υπερβολικές ελπίδες που θρέφει η υπόσχεση της εύκολης διαγραφής χρέους δια της κήρυξής του ως επαχθούς.