Ο (ανεπαρκής) συμβιβασμος μέτρων που αυτοσχεδίασε το Eurogroup για την αντιμετώπιση των κοινωνικο-οικονομικών συνεπειών της επιδημίας του κορωνοϊού – ύφεση, ανεργία, κοινωνική αποσάθρωση, κ.λπ- δεν μπορεί να συγκαλύψει τα βαθειά δομικά ελλείμματα και επικίνδυνες δυναμικές που έχουν διαμορφωθεί για τη συνοχή και προοπτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Πρώτα απ όλα χωρίς να το πολυκαταλαβουμε η Ένωση έχει διασπασθεί ανάμεσα στο Βορρά και στο Νότο. Ο διχασμός ανάμεσα στις χώρες του Βορρά που έχουν συνασπισθεί στη λεγόμενη Χανσεατική Ένωση (Ολλανδία, Φινλανδία, Δανία, Αυστρία Γερμανία, κ.α.) και στις χώρες του Νότου (Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, κ.α.) τείνει να προσλάβει μόνιμο χαρακτήρα και να εξελιχθεί σε ανοιχτή σύγκρουση με εξόχως ζημιογόνες συνέπειες για την ευρωζώνη και την ΕΕ γενικότερα. Ο διχασμός δεν είναι απλά οικονομικός με την έννοια ότι οι χώρες του Βορρά έχουν υψηλότερα επίπεδα ανάπτυξης, τεχνολογικής προόδου και πειθαρχημένα δημόσια οικονομικά. Είναι και ο διχασμός αντιλήψεων και προσεγγίσεων για τη συγκρότηση και μέλλον της ΕΕ. Ουσιαστικά οι χώρες του Βορρά ακολουθώντας μια προτεσταντική ή καλβινιστική λογική αρνούνται να συμπράξουν σε οποιαδήποτε σημαντική μεταφορά πόρων προς τις χώρες του Νότου (σε εκδήλωση αλληλεγγύης) με οποιοδήποτε μέσο. Έτσι οι χώρες αυτές απορρίπτουν τη δημοσιονομική ομοσπονδία (fiscal federalism) στο πλαίσιο της ΟΝΕ αλλά και την υπερεθνική εξέλιξη της ΕΕ. Απορρίπτουν δηλαδή οποιονδήποτε διαμοιρασμό βαρών (burden-sharing), κάτι που συνιστά την προϋπόθεση για μια ένωση, νομισματική, οικονομική, πολιτική.
Αυτός βέβαια ο διχασμός υπήρχε από παλαιότερα. Τώρα όμως προσλαμβάνει τον χαρακτήρα ανοιχτής σύγκρουσης για δύο ειδικότερους λόγους: πρώτον, η μετακίνηση της Ολλανδίας από την ομάδα των φιλοενοποιητικών κρατών σε αυτή των αντιπάλων της βαθύτερης ενοποίησης. Η Ολλανδία, μια ισχυρή χώρα με εκτεταμένα δίκτυα επιρροής, ηγείται ουσιαστικά της αντιπαράθεσης με το Νότο. Συνήθως ρίχνουμε την ευθύνη στη Γερμανία ενώ ο πραγματικός “ένοχος” είναι η Ολλανδία με μια νεώτερη πολιτική ηγεσία που ελάχιστα καταλαβαίνει από την ιστορικότητα της Ευρώπης. Και χωρίς την αίσθηση της ιστορίας... όλα είναι επιτρεπτά. Ακόμη και η κατεδάφιση της Ευρώπης. Δεύτερον, στο παρελθόν το χάσμα Βορρά – Νότου το γεφύρωνε η ισχυρή θεσμική ηγεσία σε επίπεδο Ένωσης. Σήμερα η ηγεσία αυτή εμφανώς απουσιάζει τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής όσο και Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η πρόεδρος της Επιτροπής “λάμπει δια της απουσίας της” στην όλη συζήτηση για το ευρωομόλογο. Μου είναι δύσκολο να σκεφθώ έναν Ντελόρ, Πρόντι ή Γιούνγκερ (πρώην πρόεδροι Επιτροπής) να σιωπούν πάνω σ ένα τέτοιας ζωτικής σημασίας θέμα.
Το χάσμα Βορρά – Νότου τουλάχιστον σε αντιλήψεις θα πρέπει να γεφυρωθεί. Γι αυτό και θα πρέπει να αποφευχθούν κινήσεις που τείνουν στην όξυνσή του πολύ περισσότερο σε θεσμοποίηση του όπως αυτή π.χ. για την έκδοση ομολόγου μόνο από τις πρόθυμες χώρες (του Νότου) που διατύπωσε και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Α. Τσίπρας. Μια τέτοια ενέργεια, εάν ήταν εφικτή που δεν είναι, θα ήταν ζημιογόνος( ιδιαίτερα τωρα που οι ισορροπίες κινούνται υπερ του Νότου και η συζήτηση θα εστιασθεί πάνω στη δημιουργία και ρόλο του Ταμείου Ανάκαμψης ) . Θα ήταν ακριβώς αυτό που θα ήθελε ο δήθεν “ενάρετος Βορράς” αλλά που δεν θα πρέπει να θέλει με τίποτα η Ελλάδα και ο Νότος .
Πηγή: www.tanea.gr