Ο εκσυγχρονιστής έφυγε…

Θόδωρος Σούμας 10 Ιαν 2025

Πέθανε και ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, ένας από τους λίγους καλούς και σοβαρούς Έλληνες πολιτικούς, που θεμελίωσε στην Ελλάδα τη σοσιαλδημοκρατική πολιτική εκσυγχρονισμού, εξευρωπαϊσμού κι ανάπτυξης. Και μόνο γι’ αυτό του αξίζουν οι έπαινοι.

Το 1985, με τον διορισμό του Κώστα Σημίτη ως υπουργού Εθνικής οικονομίας του ΠΑΣΟΚ και τα μέτρα που αυτός πήρε, επιδιώχθηκε, επιτυχώς, ένα αυστηρό πρόγραμμα σταθεροποίησης της οικονομίας με θετική επίπτωση στις μακροοικονομικές ανισορροπίες. Έγιναν υποτίμηση της δραχμής κατά 15%, πάγωμα των μισθών στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, έλεγχος των προσλήψεων, πρωτοβουλίες για τη σταδιακή απελευθέρωση της αγοράς από τον κρατικό εναγκαλισμό, συγκράτηση των δημοσίων εξόδων, απόπειρα νοικοκυρέματος του δημόσιου τομέα κι αναδιοργάνωσης των δημοσίων επιχειρήσεων, δημιουργία του ΑΣΕΠ για έλεγχο των προσλήψεων στο δημόσιο και κλείσιμο ή πώληση σε ιδιώτες των προβληματικών επιχειρήσεων... Ο Σημίτης ήταν υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας, Τεχνολογίας και Εμπορίου από το 1993 έως το 1995.

Προερχόμενος από την αντιδικτατορική, αντιστασιακή οργάνωση Δημοκρατική Άμυνα και όχι από το ΠΑΚ, είχε αρκετές προστριβές και είχε έρθει αρκετές φορές σε διάσταση απόψεων με τον υπερσυγκεντωτικό, δημεγέρτη και απόλυτο αρχηγό του ΠΑΣΟΚ, Α.Παπανδρέου, όντας περισσότερο φιλοευρωπαίος και σοσιαλδημοκράτης.

Μετά τον θάνατο του Ανδρέα, ο Σημίτης κερδίζει το 1996 στο Συνέδριο την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, μετά από ομηρικές συγκρούσεις και διαβουλεύσεις. Φτιάχνει δική του κυβέρνηση στη βάση ενός σοσιαλδημοκρατικού ευρωπαϊκού προσανατολισμού ελληνικών προδιαγραφών και αποχρώσεων, και εγκαινιάζει τη δημιουργική πολιτική του εκσυγχρονισμού στους τομείς της οικονομίας, της εσωτερικής πολιτικής, της ανάπτυξης, κυρίως μέσω των μεγάλων έργων (μετρό, αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, Αττική οδός, γέφυρα Ρίου-Αντιρίου, Εγνατία οδός, Τραμ) προ των Ολυμπιακών αγώνων, και της φιλοευρωπαϊκής πορείας, με την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη. Οι εκσυγχρονιστές σημιτικοί ήθελαν να προχωρήσουν στον εκμοντερνισμό κι εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας, του πελατειακού κομματικού κράτους και της οικονομίας, υπό αναζήτηση ανάπτυξης κι αναπτυξιακών μέσων και κινήτρων, καθώς και την εντονότερη προσέγγιση προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και τον πυρήνα της, την ΟΝΕ, τόσο για την Ελλάδα όσο και για την ελληνοκυπριακή Κύπρο, η οποία κατορθώνει τελικά να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2003.

H πολιτική διαδρομή του Σημίτη εμπεριείχε και ορισμένα μειονεκτήματα. Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Σημίτης φαίνεται πως δεν καταλάβαινε πως ορισμένοι συνεργάτες του υπουργοί έχωναν το χέρι στο μέλι για να προσποριστούν χρήματα. Η πιο εξόφθαλμη περίπτωση ήταν ο Τσοχατζόπουλος.