Το δημοψήφισμα μεταξύ άλλων υπήρξε αποκαλυπτικό μιας υποβόσκουσες διαδικασίας που  οδηγεί στον εκφασισμό της ελληνικής  (μηδενιστικής) αριστεράς κατά τα πρότυπα του μεσοπολέμου στην Γερμανία και την Ιταλία. Στη δική μας περίπτωση έχει το επίχρισμα νοτιοαμερικανικού εθνικολαϊκισμού. Το είχα επισημάνει ως ροπή σε προηγούμενο άρθρο μου   και δυστυχώς επιβεβαιώνεται πραγματικά σε πολύ σύντομο διάστημα.

Ας ξεκινήσουμε από τα απτά και ορατά: Στο ΟΧΙ συναντήθηκαν οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ των ΑΝΕΛ και της Χρυσής Αυγής. Δεν είχαν προσυννενοηθεί. Απλώς οδηγήθηκαν εκεί υπό την επήρεια της ηγεμονεύουσας ιδεολογίας που διαπερνά το εκλογικό σώμα με την μορφή και έκφραση του εθνικολαϊκισμού. Η εκπληκτική σύμπτωση συνθημάτων και λόγων σε όλο αυτό το εύρος την καθιστά ορατή δια γυμνού οφθαλμού. Κομματικά δεν ταυτίζονται οι ψηφοφόροι των τριών συνισταμένων του εθνικολαϊκισμού, αλλά ιδεολογικά συμπίπτουν σε μεγάλο εύρος. Είναι στην ουσία συνιστώσες ενός εθνικολαϊκισμού που αποτελεί εισαγωγικό προθάλαμο σε κάθε μορφής ολοκληρωτισμό. Ακόμη και η προέλευση των «συγχαρητηρίων» προς την νικηφόρο κυβέρνηση έχει όχι μόνο έντονο συμβολικό χαρακτήρα αλλά και την δύναμη εξωτερικής ανάγνωσης της ταυτότητας της νίκης. Κάστρο, Μαδούρο, Κίρχνερ και λοιποί λατινοαμερικάνοι λαϊκιστές ημιδικτατορίσκοι, ή περονιστές, αρχηγοί αποτυχημένων κρατών, αισθάνθηκαν εκλεκτική συγγένεια με τον νικητή σύντροφό τους στην Ελλάδα. Αλλά τι γίνεται αν αφαιρέσει κανείς από το σύνολο του 61% τους ψήφους των ΑΝΕΛ και της Χρυσής Αυγής που εντίμως δεν δηλώνουν αριστερή ταυτότητα; Μένει ένα ισχνό 50% που, όμως, δεν θα επέτρεπε τους πανηγυρισμούς της «αριστερής» κυβέρνησης. Και πάλι, όμως, το ποσοστό αυτό που αντικατοπτρίζει αριστερίζοντα εθνικολαϊκισμό δεν είναι ούτε ευκαταφρόνητο, μήτε ακίνδυνο. Δίνει μια ισχυρά εδραιωμένη εθνικολαϊκιστική πλειοψηφία πάνω στην οποία μπορεί να παρασιτήσει ο ολοκληρωτισμός. Ας δούμε από πιο κοντά την έννοια αυτών των αριθμών.

Αν τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα, παρατηρούμε μια εκπληκτική ομοιογένεια στο ποσοστό των οπαδών των τριών συνιστωσών σε ότι αφορά το ΟΧΙ: Σύριζα 67,7%, Χρυσή Αυγή 62,8% και ΑΝΕΛ 67,2%. Το Όχι διεισδύει σημαντικά  ακόμη και στους ψηφοφόρους του ΚΚΕ (36,7%) πράγμα που δεν εκπλήττει αφού είναι γνωστή η σχέση του κόμματος αυτού με την εθνικολαϊκιστική συνθηματολογία και κυρίως οι αναφορές του απ’ ευθείας στον σταλινικό ολοκληρωτισμό. Τι σημαίνουν αυτές οι στατιστικές συμπτώσεις; Τη σημασία τους θα την αναζητήσουμε στη βάση της καμπάνιας του ΟΧΙ. Τα βασικά συνθήματα (συμβολικοί πόλοι) της καμπάνιας ήταν η «λαϊκή υπερηφάνεια», ο αντιευρωπαϊσμός (εκβιαστές, ιμπεριαλιστές κλπ.) και η παντοδυναμία της λαϊκής βούλησης (ο Ελληνικός Λαός θα ψηφίσει το θα πρέπει να κάνουν οι … άλλοι γιαυτόν!).

Τα συνθήματα που αποτέλεσαν την πολιτική πλατφόρμα  του ΟΧΙ αποτελούν την οφθαλμοφανή πλέον ιδεολογική πλατφόρμα του ελληνικού εθνικολαϊκισμού. Κατασκευάζεται ένα φαντασιακός ενιαίος Λαός με συγκεκριμένη νόμιμη έκφραση, τοποθετούνται στη θέση των προδοτών και υπονομευτών όσοι δεν συμφωνούν με την έκφραση αυτή (γερμανοτσολιάδες, Πέμπτη φάλαγγα, Μερκελιστές κλπ. ), απειλείται αυτός ο εσωτερικός εχθρός με εξευτελισμό και βίαιη τιμωρία (γουναράδικα, κρέμασμα τον Σύνταγμα, πειθαρχικές και ποινικές διώξεις δημοσιογράφων, κ.α.) και έτσι νομιμοποιείται ο ενιαίος μύθος του υπερούσιου λαού που εκφράζει γνησίως την θέση του μόνο μέσα από το συγκεκριμένο κόμμα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μέσα από την σύμπτωση των τριών κομμάτων του εθνικολαϊκιστικού τόξου.

Το δεύτερο στοιχείο που απαιτεί ο εθνικολαϊκισμός για να επικρατήσει είναι ο εξωτερικός εχθρός.  Αυτός έχει προσδιοριστεί ήδη δια στόματος αυτού του ίδιου του πρωθυπουργού και επαναλαμβάνεται οριζοντίως  από ανώτατα κυβερνητικά στελέχη. Εχθρός είναι οι αδίστακτοι δανειστές που ενεργούν χειρότερα ακόμη και από τους τυπικούς ιμπεριαλιστές (Λαφαζάνης). Ο διάλογος με τους θεσμούς ονομάζεται πλέον «πόλεμος» που επιτρέπει ακόμη και την ανάμειξη των ενόπλων δυνάμεων στις εσωτερικές διαδικασίες (Καμένος).

Το τρίτο στοιχείο που απαιτεί η κατασκευή του εθνικολαϊκιστικού συστήματος είναι οι  περιθωριοποιημένες μάζες. Μπορεί να μην έχουμε εδώ ακόμη desperado τύπου Λατινικής Αμερικής, αλλά όμως έχουμε 1,5 εκατομμύριο ανέργους, 30% συγκριτικά φτωχούς και κραυγαλέες ανισότητες που πυροδοτούν την κοινωνική μισαλλοδοξία. Αυτό είναι το βασικό πραγματικό στοιχείο που δίνει περιεχόμενο στην ιδεολογία. Τα ποσοστά του ΟΧΙ σχεδόν συμπίπτουν απόλυτα με την ηλικιακή δομή του εκλογικού σώματος: Περίπου 60% στην ηλικία των νέων όπου η ανεργία βρίσκεται το υψηλότερο σημείο της, και μειούμενο σκαλωτά στις επόμενες ηλικιακές κατηγορίες για να καταλήξει στο 33% στην τρίτη ηλικία που έχει πείρα και αναμνήσεις αλλά και δεν χρειάζεται ελπίδες τόσο πολύ όσο οι ηλικίες που έχουν τη ζωή μπροστά τους. Είναι οι ηλικίες και τα κοινωνικά στρώματα που ενδιαφέρονται περισσότερο  να διατηρήσουν τα κεκτημένα του, έστω και όπως-όπως.

Ιδεολογικά τώρα, τόσο τα συνθήματα όσο και τα σύμβολα  της παράταξης του Όχι δείχνουν μια πεισματική άρνηση απέναντι στην πραγματικότητα και  μια έντονη προσδοκία κάποιας λύσης μέσα από ριζοσπαστικές ρήξεις με μεσσιανικό χαρακτήρα. Είναι ακριβώς εκείνα τα ψυχολογικά στοιχεία που ανέκαθεν ο εθνικολαϊκισμός καλλιεργεί για να ελέγχει τις μάζες μέχρι να πάρει την εξουσία, οπότε προχωρεί πλέον σε ολοκληρωτικές λύσεις (εθνικοσοσιαλιστικές, φασιστικές, λενινιστικές ή περονικές ). Στην εθνικολαϊκιστική προπαγάνδα η λύση θα έλθει μέσα από τις δυνάμεις του Λαού που εκπροσωπείται αποκλειστικά από το εθνικολαϊκιστικό κόμμα, θα στηριχθούν στην αδιαλλαξία και την υπερηφάνεια (και όχι σε πραγματικούς παράγοντες) και θα φέρουν μια πλήρη εξίσωση ζωής και προοπτικές για όλον το μυθικά κατασκευασμένο λαό). Οργανωτικά η πορεία προς την εξουσία θα έχει τη μορφή «κινήματος» ακριβώς επειδή πρέπει να σκεπάσει τις όποιες διαφοροποιήσεις εμφιλοχωρούν όταν η πολιτική δράση έχει κομματικό χαρακτήρα στο πλαίσια της αστικής δημοκρατίας.

Τέλος αξίζει να επισημάνουμε ότι ήδη εμφανίζεται η «διευχεραντική αμηχανία» μερίδας των διανοουμένων που, παγιδευμένοι στις ιδεοληπτικές δεσμεύσεις τους, απολογούνται υπέρ του ολοκληρωτισμού της αριστεράς ακριβώς όπως έκαναν αρκετοί ευρωπαίοι διανοητές που επισκέφτηκαν στα κρίσιμα χρόνια τον σταλινικό παράδεισο. Όταν θα μετανοήσουν κι αυτοί όπως οι ιστορικά προηγηθέντες, θα είναι αργά και γιαυτούς και για την κοινωνία μας.

Συμπερασματικά: Ο εκφασισμός της «αριστεράς» συμβαίνει ήδη μπροστά στα μάτια μας. Η μόνη άμυνα θα ήταν η ενδυνάμωση της σοσιαλδημοκρατίας. Και τούτο, επειδή, αν κρίνουμε από την σχετικά πρόσφατη εμπειρία του εμφυλίου πολέμου μας, αν η τελική αναμέτρηση με την φασίζουσα (σταλινίζουσα) αριστερά γίνει υπό την ηγεσία της Δεξιάς, τότε το πιθανότερο είναι να προκύψει ένα ημιολοκληρωτικό δεξιόστροφο καθεστώς σαν εκείνο που ζήσαμε στα χρόνια μεταξύ 1945 και 1974.