Οκτώβριος 1993, λίγες ημέρες μετά την επίσημη έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας. Η Ν.Δ., στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει το κλίμα ηττοπάθειας που υπάρχει στο επιτελείο της και τον κόσμο της, κυκλοφορεί μια σειρά από τηλεοπτικά σποτ, βασισμένα στην πολιτική της γκρίζας διαφήμισης. Σε ένα από αυτά, το σύνθημα που ακούγεται είναι το εξής: «Έχετε σκεφτεί αν φέρετε τον κύριο Ανδρέα Παπανδρέου, ποιος θα ‘ρθει πραγματικά στην εξουσία;» Στη συνέχεια, η φωτογραφία του τότε προέδρου του ΠΑΣΟΚ, εναλλάσσεται με τις φωτογραφίες του Άκη Τσοχατζόπουλου, της Δήμητρας Λιάνη και του Κώστα Λαλιώτη. Όλοι τους άνθρωποι του στενού περιβάλλοντος του ιδρυτή του κόμματος.

Διπλή στόχευση χθες…

Στόχος της Ν.Δ. ήταν να προκαλέσει ανησυχία τόσο σε εκείνους που σκέφτονταν να ψηφίσουν -για συναισθηματικούς λόγους- ξανά ΠΑΣΟΚ, όσο και σε εκείνους που μεταξύ του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη και του Ανδρέα Παπανδρέου, είχαν πεισθεί ότι καταλληλότερος για την θέση του πρωθυπουργού ήταν πλέον ο δεύτερος. Στους μεν πρώτους το διαφημιστικό έλεγε ότι ψηφίζοντας έναν ασθενή ηγέτη τελικά προκύπτει άλλος στην θέση του, άρα αχρείαστοι οι συναισθηματισμοί. Σε εκείνους που ψήφιζαν για πρωθυπουργό, ανεξαρτήτως κομματικής καταγωγής, έλεγε ότι ακριβώς επειδή ο Ανδρέας ήταν σε κακή φυσική κατάσταση, η χώρα θα είχε ισχυρό κυβερνήτη μόνο αν παρέμενε ο Μητσοτάκης στην εξουσία, δίνοντάς του -παρά τα κακά και στραβά της τριετίας- μια δεύτερη ευκαιρία.

…αλλά και σήμερα

Κάτι λιγότερο από 30 χρόνια μετά και ενώ από το προηγούμενο σαββατοκύριακο έχουμε μπει σε άτυπη προεκλογική περίοδο, άρχισαν να ακούγονται παρόμοια συνθήματα και μάλιστα από το στόμα του ίδιου του πρωθυπουργού, που από το βήμα της ΔΕΘ -και αφού ξεκαθάρισε ότι ο εκλογικός νόμος δεν αλλάζει- έθεσε τα διλλήματα με τα οποία η Ν.Δ. θα πορευτεί στον μονόδρομο της πόλωσης μέχρι την άνοιξη. Μάλιστα, μπροστά στο άγχος να επιτύχει την πολυπόθητη αυτοδυναμία, ο επιθετικός λόγος του Κυριάκου Μητσοτάκη φαίνεται ότι θα έχει διπλή κατεύθυνση.

Ρυθμιστής το κέντρο

Από την μία, «παρά τα κακά και στραβά» της τετραετίας που φτάνει στο τέλος της, ο πρωθυπουργός ζητά μια «δεύτερη ευκαιρία». Όχι απλά να ηγηθεί σε μια κυβέρνηση συνεργασίας - με τη Ν.Δ. χωρίς μονοκομματική κοινοβουλευτική πλειοψηφία- αλλά ως ισχυρός και αυτοδύναμος «κυβερνήτης». Από την άλλη ξέρει ότι μονοκομματική πλειοψηφία και αυτοδυναμία σημαίνει να επιτύχει συσπείρωση γύρω από τα ψηφοδέλτια της Ν.Δ., παρόμοια με εκείνη του 2019. Δηλαδή όχι μόνο να έχει την στήριξη του σκληρού «γαλάζιου» πυρήνα, αλλά και να τύχει της στήριξης ενός σημαντικού τμήματος των παραδοσιακών ψηφοφόρων της κεντροαριστεράς και του -λεγόμενου- κέντρου.

Ο φόβος των διαρροών

Έτσι στο στόχαστρο μπαίνει πλέον και το ΠΑΣΟΚ. Η επιθετική ρητορική Ανδρουλάκη απέναντι προσωπικά τον Μητσοτάκη, με αφορμή την υπόθεση των υποκλοπών, έχει δημιουργήσει την αίσθηση ότι το σενάριο συγκυβέρνησης Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ απομακρύνεται ή τέλος πάντων γίνεται ακόμα πιο δύσκολο. Άρα στον δρόμο προς την αυτοδυναμία, ο Μητσοτάκης θα πρέπει να σταματήσει την όποια διαρροή ψηφοφόρων προς το ΠΑΣΟΚ και τον «επαναπατρισμό» κεντροαριστερών στα γαλάζια ψηφοδέλτια. Είναι σίγουρο ότι η ατάκα του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ ότι «ψηφίζοντας Ανδρουλάκη, ίσως να προκύπτει Τσίπρας» θα βρίσκεται συχνά μπροστά μας.

Τέρατα στην… πολυκατοικία

Στην ίδια λογική είναι και ο χαρακτηρισμός «τερατογένεση» που χρησιμοποίησε ο Μητσοτάκης για να περιγράψει το ενδεχόμενο συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΠΑΣΟΚ-ΜέΡΑ25 και… ΚΚΕ. Βεβαίως ο πρωθυπουργός έθεσε το συγκεκριμένο σενάριο μέσα στο πλαίσιο ότι η Ν.Δ. θα έρθει πρώτη στις εκλογές και τα κόμματα αυτά -αν και θα έπρεπε να μείνουν στην αντιπολίτευση- τελικά θα συνεργαστούν και θα σχηματίσουν κυβέρνηση. Η οποία κυβέρνηση θα διαθέτει μεν την δεδηλωμένη, αλλά τα κόμματα που θα την αποτελούν θα έχουν παρακάμψει την θέληση των ψηφοφόρων, που για ακόμα μία φορά έδωσαν την πρωτιά στην Ν.Δ. Ωστόσο, πέρα από τους δύσκολους συνδυασμούς που το παραπάνω σενάριο απαιτεί -και το απίθανο της στήριξης του ΚΚΕ σε μια τέτοια ή σε οποιαδήποτε «αστική κυβέρνηση»- ακόμα και ο ίδιος ο Τσίπρας όταν μιλά για «προοδευτική διακυβέρνηση» -και βάζει στη θέση του συγκυβερνήτη το ΠΑΣΟΚ- θέτει ως προαπαιτούμενο την πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ.

Η πρόκληση της συνεργασίας

Σε ότι αφορά την «πονηρή» εκτίμηση Μητσοτάκη ότι ο Ανδρουλάκης έχει ήδη συμφωνήσει με τον Τσίπρα σε μετεκλογική… τερατογένεση, την απάντηση έδωσε ο ίδιος ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ -και αυτός από το βήμα της ΔΕΘ- που επανέλαβε το προφανές: η οποιαδήποτε μορφής συγκυβέρνηση, ο οποιοσδήποτε συνδυασμός κομμάτων, θα γίνει στην βάση των εκλογικών αποτελεσμάτων. Μάλιστα, ακόμα πιο προωθημένα, δεσμεύτηκε ότι ισχυρό ΠΑΣΟΚ σημαίνει σχηματισμός κυβέρνησης από την πρώτη Κυριακή, δηλαδή από τις εκλογές της απλής αναλογικής. Βέβαια, -με βάση τουλάχιστον τα μέχρι στιγμής δεδομένα- και το καρπούζι και το μαχαίρι θα βρίσκονται στα χέρια του Μητσοτάκη και αν σε εκείνες τις πρώτες εκλογές το ποσοστό που θα λάβει απέχει ελάχιστα από την αυτοδυναμία, που μπορεί να «υποσχεθεί» ο εκλογικός νόμος του 2020, τότε ο πειρασμός για νέα αναμέτρηση θα είναι αρκετά δελεαστικός.