Ένας ενδιαφέρων «διάλογος» διαμείφθηκε μεταξύ του κ. Στάθη Καλύβα (με άρθρο του στην Καθημερινή) και την απάντηση του κ.Λέο Ηρακλειώτη στο facebook) σχετικά με την πρωτοφανή επίθεση του Τραμπ στα αμερικανικά πανεπιστήμια και αν αυτή οφείλεται -και σε ποιο βαθμό- στο αν καλλιεργούσαν τη woke κουλτούρα. Αναρτώ εδώ την παρέμβαση μου στο διάλογο για δύο λόγους: ο πρώτος αφορά το ότι οι συνθήκες που έχει δημιουργήσει ο τραμπισμός έχουν αλλάξει ριζικά το τοπίο των προβληματισμών μας μετακινώντας το από το χώρο των woke ή αντι-woke αντιλήψεων στο πεδίο της υποταγής ή της αντίστασης στον νεο-φασιστικής υφής αυταρχισμό της νέας αμερικανικής κυβέρνησης. Ο δεύτερος είναι γενικότερος: αφορά το ζήτημα της «ολοκληρωτικής κρίσης». Το ότι, δηλαδή μπορεί κάποιο κείμενο να περιέχει και ορθές και λάθος απόψεις -και καλό είναι να είμαστε σε θέση να τις αξιολογούμε και να τις διαχωρίζουμε. Πράγμα που επεκτείνεται και στα πρόσωπα: δεν είναι υποχρεωτικό να συμφωνούμε απολύτως με κάποιον για να τον θεωρούμε «δικό μας» ούτε αν διαφωνούμε με κάποια από τις θέσεις του να τον τοποθετούμε αυτομάτως στο «αντίπαλο στρατόπεδο». Υποθέτω πως οι επιπτώσεις και της μίας και της άλλης αντίληψης είναι ιδιαιτέρως εμφανείς -ιδίως εδώ μέσα στα ΜΚΔ. Όπως είναι μάλλον προφανές το πού οδηγούν.

Ιδού η παρέμβαση μου -με τις δύο τοποθετήσεις, ώστε να κριθούν αυτόνομα, στα δύο πρώτα σχόλια.

«Ας πούμε και κάτι παράταιρο: Διαφωνώ με την άποψη του Στάθη Καλύβα πως «τα πανεπιστήμια όλο και πιο απερίσκεπτα υιοθετούσαν επίσημα δημόσιες θέσεις για όλα τα μεγάλα πολιτικά προβλήματα της υφηλίου, λες και αυτό θα έκανε κάποια διαφορά». Και συμφωνώ με τον Λέο Ηρακλειώτη πως τα Πανεπιστήμια όντως ήταν και -πρέπει να- είναι θεσμοί που παίζουν «κεντρικό και θεσμικό ρόλο στον πολιτικό διάλογο μιας κοινωνίας και μιας χώρας».

Διαφωνώ όμως με την άποψη του Hρακλειώτη που δεν διακρίνει κανένα πρόβλημα στις «διακηρύξεις συμπεριληπτικότητας» και στην (υπόρρητη) άποψη του πως όσοι διαφωνούσαν ακόμη και με τις ακραίες μορφές της woke δεν είχαν καμία επίπτωση στο διδακτικό ή ερευνητικό έργο τους. Και συμφωνώ με τον Στάθη Καλύβα πως «τα τελευταία 15-20 χρόνια τα πανεπιστήμια τροφοδότησαν με ενθουσιασμό τους λεγόμενους «πολιτιστικούς πολέμους» διαμέσου του φαινομένου που ονομάστηκε παλαιότερα «πολιτική ορθότητα» και πιο πρόσφατα «κίνημα αφύπνισης».

Ωστόσο, συμφωνώ και με τους δύο πως αυτή τη στιγμή τα Πανεπιστήμια, η ελευθερία της έκφρασης, η ελευθερία της έρευνας και η Παιδεία γενικότερα βρίσκονται στο στόχαστρο μιας πρωτοφανούς επίθεσης από την κυβέρνηση Τραμπ. «Κι αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος: ο αφανισμός της επιστήμης ως αυταξίας, η υποχώρηση του ορθολογικού, κριτικού πνεύματος, χωρίς το οποίο δεν μπορεί να υπάρξει δημοκρατία και ελευθερία», όπως γράφει ο Στάθης Καλύβας ή πως «απέναντι στον Μέλανα Διαφωτισμό των αναρχοκαπιταλιστών η μόνη μας άμυνα είναι τα πανεπιστήμια», όπως γράφει ο Λεο Ηρακλειώτης.

Προφανώς ούτε το «διαιτητή» προσπαθώ να παραστήσω ούτε «ίσες αποστάσεις» καλλιεργώ. Αυτό που υπονοώ είναι πως οι συνθήκες από την εκλογή Τραμπ και δώθε έχουν αλλάξει ριζικά. Και έχουν αλλάξει όχι γιατί υπήρξε η woke ούτε γιατί δεν είχε καμία επίπτωση στο εκλογικό σώμα. Άλλαξαν γιατί, έτσι κι αλλιώς, ο τραμπισμός θα έβρισκε οποιαδήποτε «αφορμή» για τη συσπείρωση του κοινού στο οποίο απευθύνεται. Μια που εκτείνεται σε πεδία πολύ ευρύτερα: στην επιβολή ενός αυταρχικού, νέο-φασιστικού τρόπου διακυβέρνησης που στο δρόμο της επιβολής του καταλύει το σύνολο σχεδόν των δημοκρατικών κατακτήσεων -είτε αυτές αφορούν τη διακυβέρνηση είτε την Παιδεία στο σύνολο της. Και αυτό είναι το πρωτεύον και το σημαντικό σήμερα. Και σ’ αυτή την επέλαση οφείλουμε να αντισταθούμε. Γουακίστες ή μη-γουακίστες