Πέραν του γεγονότος ότι ο Βασίλης Βασιλικός είναι μια διασημότητα των γραμμάτων, η
τοποθέτησή του ως επικεφαλής του Επικρατείας του Σύριζα, έχει αναμφίβολα και μια άλλη
υπόρρητη σημασία: Ο Β.Β εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο την ανίατη και συχνά
σχιζοφρενική αμφιθυμία της Αριστεράς απέναντι στην Ευρώπη και τη Δύση. Σε εκδήλωση
που έγινε τον Φεβρουάριο του 2019 από το Πασόκ για τα 100 χρόνια από τη Γέννηση του
Ανδρέα Παπανδρέου, ο Β.Β ήταν κύριος ομιλητής. Μεταξύ άλλων είπε ότι έννοιωθε το
πνεύμα του πολύ καλού του φίλου Ανδρέα να πλανάται στην αίθουσα και ότι ακόμα
ανατριχιάζει με τα προφητικά του λόγια στη Βουλή το 1992 (ως αντιπολίτευση) για την
κύρωση της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Έλεγε τότε ο Ανδρέας; “το όραμα της Ευρωπαϊκής
Ένωσης δεν χωράει στη Συνθήκη του Μάαστριχτ και αυτό γιατί διαμορφώθηκε, κατά κύριο
λόγο, από τις συντηρητικές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις της Ευρώπης Οι δείκτες –
στόχοι της Οικονομικής Νομισματικής Ένωσης συνιστούν το όραμα ενός «Ευρωπαίου
Τραπεζίτη» και εκφράζουν κατά κύριο λόγο τις συντηρητικές και νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις
της σημερινής Ευρώπης. Μόνο οι προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις με ευρύτατες κοινωνικές
συναινέσεις μπορούν να μετατρέψουν το όραμα της Ενωμένης Ευρώπης σε χειροπιαστή
πραγματικότητα.  Και είμαστε βέβαιοι πως η αλλαγή του πολιτικού σκηνικού θα έρθει σύντομα
με πρωτοπόρα την Ελλάδα, όταν σύντομα ο κυρίαρχος Λαός εκφράσει τη θέλησή του με την
ετυμηγορία του”.
Μήπως σας θυμίζει κάτι; Ο Β.Β μετέφερε το απόσπασμα ως εξαιρετικά επίκαιρο, ενώ
σύσσωμο το ακροατήριο χειροκροτούσε! Αυτά τώρα, τον Φεβρουάριο του 19.
Ποιές κατονόμαζε τότε ως νεοφιλελεύθερες δυνάμεις ο Α.Π; Μα φυσικά τον Μιτεράν και τον
Κολ, τον Φελίπε Γκονζάλες . τον Τζον Μέιτζορ, τον Ντελόρ και τον δικό μας τον
Κ. Μητσοτάκη. Η Θάτσερ δεν είχε ακόμη αναδυθεί, αλλά περιέργως συμφωνούσε με τον
Ανδρέα: “νομίζω ότι ήρθε ο καιρός (1992!) να αγωνιστώ γι αυτό που δεν είναι άλλο παρά η
διάβρωση της δημοκρατίας, ο συγκεντρωτισμός και η γραφειοκρατία, και να θέσω τις βάσεις
για μια εναλλακτική Ευρώπη του μέλλοντος” έλεγε με τη σειρά της στο δικό της κοινοβούλιο,
μη ξέροντας βέβαια ότι το όραμά της θα γινόταν πράξη με το Brexit 27 χρόνια μετά. Όμως
αυτό το τέρας που γενιόταν με το Μάαστριχτ ήταν κατ’ άλλους (ας πούμε για το Σημίτη) ο
θεμέλιος λίθος για την Ευρωπαϊκή απάντηση στη παγκοσμιοποίηση και μάλιστα η μόνη
δυνατή. Η επίκληση απ τους ευρωσκεπτικιστές της δεξιάς και της αριστεράς της “Ευρώπης
των λαών” – που βρίσκεται στην άλλη όχθη της “Ευρώπης των Βρυξελλών και του
κεφαλαίου” – ήταν πάντα εκ του πονηρού, γιατί ενώ δεν είχε αντιπρόταση, κατάφερνε να
συντηρήσει – ακόμα και στη μακρά διάρκεια – την εθνικιστική αντιπολίτευση εκ του
οπουδήποτε προερχομένη.
Βέβαια η σχέση του Βασιλικού με τον Ανδρέα πρέπει να πέρασε από ισχυρές διακυμάνσεις
αν σκεφτούμε τον διασυρμό που επιφύλασε ο πρώτος για τον δεύτερο (που αργότερα τον
αποκαλεί στενό του φίλο, τρέχα γύρευε) με το βιβλίο του “Κ” το αναφερόμενο στο σκάνδαλο
Κοσκωτά. Στο ογκωδέστατο αυτό “ρεπορταζιακό μυθιστόρημα” ο Ανδρέας παρουσιάζεται ως
Τύρανος σε ένα καθεστώς που θα μπορούσε να υπάρχει μόνο στα καθ ημάς κομμουνιστικά
Βαλκάνια ή στις λάτιν εκδοχές τους, άλλωστε γι αυτό και το όνομα του ήρωα είναι
“Περονέσκου”, ένα μίγμα δηλαδή Περόν και Τσαουσέσκου, καθόλου τιμητικό για την ποιότητα
της δημοκρατίας μας και τις μεθόδους εξουσίας . Το βιβλίο, αν και καλογραμμένο, πέρασε
σχεδόν απαρατήρητο τότε, και ο συγγραφέας, όταν ο Ανδρέας είχε πια εκλείψει, αναχώρησε
για το Παρίσι όπου το κόμμα και το ελληνικό δημόσιο του εξασφάλισαν για μια δεκαετία τη
θέση του πρέσβυ της Ουνέσκο (ξέρουμε τι ακριβώς είναι αυτό;). Αργότερα ο Β.Β θα
συναντήσει τη ΔΗΜΑΡ και εσχάτως την Μ35 στην εναρκτήρια εκδήλωση της οποίας θα πει
ότι “ο Βαρουφάκης μας ξανάδωσε την εθνική μας υπερηφάνεια”. Και ενώ όλοι πιστεύαμε ότι
είχε κατακαθήσει ο κουρνιαχτός, ήρθε το Επικρατίας του Σύριζα. Για τον οποίο Σύριζα εδώ
κάνω την υπόθεση ότι πάει να περάσει ένα μήνυμα που λέει ότι εκτός από το πνεύμα του
Ανδρέα που πρέπει να είναι πανταχού παρόν για λόγους ευνοήτους, στο κάδρο θα πρέπει να
φαίνεται οπωσδήποτε και το σκιάχτρο της Ευρώπης. Για να θυμούνται οι παλιοί και να
διδάσκονται οι νεότεροι.
* Συγγραφέας, τ. υφυπουργός