Η Μεταπολίτευση, εκτός από την εγκαθίδρυση της σύγχρονης Ελληνικής Δημοκρατίας, συνέπεσε με τη συγκρότηση για πρώτη φορά ενός μαζικού φορέα της σοσιαλιστικής Αριστεράς, του ΠΑΣΟΚ.

Εχουν πολλά γραφτεί για την ασάφεια του ιδεολογικού και προγραμματικού λόγου, τη σύγχυση της πολυσυλλεκτικότητας με τον λαϊκισμό, την απουσία κοινωνικών αντιστοιχίσεων που το χαρακτήριζαν.

Δεν είχε βεβαίως μόνο αρνητικά η πορεία του κόμματος αυτού. Το γενικό του όμως πρόβλημα είναι το ότι απέτυχε να λειτουργήσει σαν οργανικός διανοούμενος και να καθοδηγήσει την «ανάπηρη» ελληνική κοινωνία στην αλλαγή πολιτιστικού, κοινωνικού και πολιτικού παραδείγματος. Να τη συνδέσει με το νεωτερικό πρόταγμα.

Τι απέμεινε σήμερα; Ενας γραφειοκρατικός μηχανισμός αποκομμένος από την ενεργό κοινωνία, αυτοαναφορικός, φοβικός σε οτιδήποτε δεν ελέγχεται και χρεωμένος – παράλογα, είναι αλήθεια, μερικές φορές – με ό,τι επώδυνο βιώνουμε σήμερα.

Με αυτά τα δεδομένα το ΠΑΣΟΚ ετοιμάζεται να μπει σε μια άλλη εποχή. Λέω άλλη και όχι νέα σκόπιμα. Η λύση για την επανασυγκρότηση της σοσιαλιστικής Αριστεράς, δυστυχώς, δεν περνάει μόνο μέσα από τη επανίδρυση του κόμματος αυτού. Απαιτείται αλλαγή της συνείδησης ταυτόχρονα, του φορέα και της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται. Οπως πολύ εύστοχα έγραφε ο Μαρξ στα νεανικά γραπτά του, «η μεταρρύθμιση της συνείδησης συνίσταται εξ ολοκλήρου στο να κάνει τον κόσμο να αντιληφθεί τη δική του συνείδηση, να τον ξυπνήσει από το όνειρο που ονειρεύεται για τον εαυτό του, να του εξηγήσει τις ίδιες του τις πράξεις». Δεν γίνεται με ανασύσταση του κόμματος, αλλά της παράταξης, και κυρίως δεν γίνεται με προσθαφαιρέσεις ακτίνων από τον ήλιο τού συμβόλου αλλά με ενεργοποίηση της φωτεινότητάς του! Και βεβαίως δεν γίνεται σε μια κατεστραμμένη χώρα.

Το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα σε ανάλογες συνθήκες στις αρχές της δεκαετίας του ’70 στο συνέδριό του, στο Epinay-sur-Seine, κατάφερε να αναστρέψει την πορεία διάλυσής του. Κατάλαβε ότι η λύση δεν βρισκόταν στο εσωτερικό του αλλά στην κοινωνία και στους άξιους πολίτες της. Αυτό που χρειάζεται το ΠΑΣΟΚ είναι να βρει τη δική του πόλη. Ο Φρανσουά Μιτεράν τα κατάφερε! Ο Βαγγέλης Βενιζέλος;