Το κείμενο των 58 για την ανασυγκρότηση της δημοκρατικής προοδευτικής παράταξης (ή όπως αλλιώς προτιμάτε) είναι, για τέτοιο πόνημα, καλογραμμένο. Η προοδευτική κοινωνία το περίμενε. Αλλά σε μεγάλο βαθμό δεν απαντά σε κανένα από τα μεγάλα ερωτήματά της και, με εξαίρεση την πρόσκληση για μια «ιδρυτική συνέλευση» όσων θέλουν να πάρουν μέρος σε μια ελληνική Ελιά, χωρίς να προτείνει τίποτε το συγκεκριμένο πέρα από ένα ευχολόγιο μεταρρυθμίσεων που όμως δεν εξειδικεύονται. Εκτός κι αν ο όρος «ανάπτυξη» αρκεί για να τα πούμε όλα.
Σκληρή η παρατήρηση και μάλιστα από μέρους ενός πολίτη, εμένα, από κούνια δημοκράτη σοσιαλιστή; Οχι! Και να γιατί.
– Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτε για την εξωτερική πολιτική που έχει (αν έχει) να προτείνει μια δημοκρατική προοδευτική παράταξη. Ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι η διχόνοια ως προς τα λεγόμενα εθνικά θέματα δημιούργησε τόσες τριβές ακόμη και για την κυβέρνηση Σημίτη όπως είχε τινάξει στον αέρα την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Και μπορεί συνεπώς να οδηγήσει σε αδιέξοδα μια μελλοντική νέα προοδευτική παράταξη αν δεν έχει από την αρχή ξεκαθαρίσει τι θέλει για το Μακεδονικό, το Κυπριακό, τη διευθέτηση των διαφορών με την Τουρκία αλλά και για την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
– Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτε για τους θεσμούς, δηλαδή για το Σύνταγμα και την αναγκαία εκσυγχρονιστική αναθεώρησή του σε τόσους τομείς: τις σχέσεις Κράτους και Εκκλησιών με τον πλήρη διαχωρισμό τους, τη δημόσια διοίκηση, τα ΜΜΕ, τη ριζική αναθεώρηση του Οικογενειακού Δικαίου (όπως για παράδειγμα τη νομιμοποίηση των σχέσεων ανάμεσα σε άτομα του ίδιου φύλου), τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των μεταναστών και τους σύγχρονους όρους, αν το επιθυμούν, της ένταξής τους. Δεν λέει επίσης τίποτε για το τόσο σημαντικό πρόβλημα του εκλογικού νόμου από τον οποίο εξαρτάται και η σωτηρία μας από τον παραγοντισμό και την οικογενειοκρατία. Αλλά και από τη μετατροπή της δημοκρατίας σε ψηφοθηρική λαϊκή αγορά.
– Το κείμενο δεν λέει τίποτε για μια ριζικά δημοκρατική οργάνωση της εσωτερικής και της εξωτερικής ασφάλειας της χώρας, ένα πρόβλημα που όλοι, το ελπίζω, καταλαβαίνουν επιτέλους σήμερα, με τα όσα μάθαμε, πόσο σημαντικό είναι.
– Το κείμενο δεν λέει τίποτε για το πρόβλημα του συνδικαλισμού στη χώρα μας που η Δεξιά και η εργοδοσία κάνουν ό,τι μπορούν για να απαξιώσουν, με την «ευγενή συμπαράσταση» τόσων κομματικών «συνδικαλιστών» και της εργοδοσίας. Και όμως καμιά νέα δημοκρατική, προοδευτική, και μάλιστα σοσιαλιστική, κίνηση δεν θα μπορέσει να προχωρήσει χωρίς μια σωστή και τίμια εκπροσώπηση των εργαζομένων, των εργοδοτών, των μεσαίων – μικρομεσαίων και των αγροτών, εκτός κι αν πιστέψουμε ότι το προοδευτικό είναι να παρακάμψουμε τον κοινωνικό διάλογο.
– Το κείμενο, τέλος δεν λέει τίποτε για το πρόβλημα των πολιτικών συμμαχιών, δεν αναφέρεται διόλου στο σημερινό παράδοξο μιας κυβέρνησης δικομματικής που διέπεται από συμβούλους (συχνά ακραίους) του Πρωθυπουργού ενώ προδίδει ξεκάθαρα μια τάση εκλογικού διμέτωπου απέναντι στη Δεξιά και στη «νεοκομμουνιστική» Αριστερά και περιλαμβάνει ένα άνοιγμα προς τις «καλές» (δικός μου ο όρος) δυνάμεις του «φιλελεύθερου κέντρου» (ποιες είναι;) και άλλες που βρίσκονται ακόμη και μέσα στη Νέα Δημοκρατία, χωρίς να αναφέρονται ονόματα!
Σίγουρα θα μου αντιτάξουν πολλοί το ισχυρό επιχείρημα ότι το κείμενο των 50, 58 ή 59 δεν είναι πρόγραμμα, κάλεσμα είναι για να δούμε τι θα γίνει, αν μπορεί να γίνει κάτι. Θα απαντήσω ότι με βάση αυτό το κείμενο ο καθένας, και ο πιο φανατικός νεοφιλελεύθερος, π.χ. ο πιο φανατικός θαυμαστής του κ. Τόμσεν και της κυρίας Μέρκελ, θα μπορούσε να απαιτήσει ρόλο στην προτεινόμενη ιδρυτική συνέλευση. Αυτό είναι η επιθυμία των συντακτών του;
Μολοντούτο, η πρωτοβουλία τους, που ετοιμάζεται από τόσο καιρό, δεν είναι ασήμαντη, μπορεί μάλιστα να αποβεί θετική. Αρκεί να δουλέψουν όλοι (μαζί;) για ένα σύγχρονο και ελκυστικό αλλά ρεαλιστικό πρόγραμμα, να μη θεωρήσουν ότι ο μελλοντικός νέος δημοκρατικός σοσιαλιστικός φορέας είναι όπως το γνωστό (στους Γάλλους) ισπανικό πανδοχείο όπου ο καθένας βρίσκει για να φάει και να ξαπλώσει ό,τι κουβαλάει μαζί του.
* Σε λίγες ημέρες κυκλοφορεί το νέο του βιβλίο Ρ. Σωμερίτη, «Οι λέξεις και οι μάχες» (Πατάκης).