1. Η πολιτική της χώρας για τον χαρακτηρισμό της παραγωγικότητας της γης και τις προτεραιότητες χρήσης της αποτελεί βασικό αναπτυξιακό εργαλείο. Όλοι αναγνωρίζουμε τη σπουδαιότητα του πρωτογενούς τομέα, θα πρέπει όμως εμπράκτως να προχωρήσουμε σε μια πιο αναλυτική θεσμοθέτηση στη διαχείριση της γης μας. Ειδικότερα είναι αναγκαίο:
α) Να επανεξετασθεί η κατηγοριοποίηση σε ζώνες χαμηλής/υψηλής παραγωγικότητας από τους αρμόδιους φορείς, όπως εξάλλου ορίζεται στη σχετική νομοθεσία, η οποία δυστυχώς δεν έχει τεθεί μέχρι σήμερα σε εφαρμογή.
β) Να νομοθετηθεί λεπτομερώς η δραστηριότητα που επιτρέπεται κατά προτεραιότητα σε κάθε ζώνη. Οι χρήσεις γης πρέπει να είναι σαφείς και διαφανείς σε όλους. Επισημαίνεται ότι ένας τέτοιος σχεδιασμός πρέπει να επηρεάζει αναπόφευκτα και την εκτός σχεδίου δόμηση. Η αποφυγή κατάτμησης της γης, ώστε να μπορούμε να οδηγηθούμε σε μεγάλες καλλιέργειες που είναι πιο βιώσιμες ή σε αναδασμούς, θα πρέπει να εξεταστεί επίσης επαρκώς.
γ) Ειδικά για τις ΑΠΕ και ειδικότερα για μονάδες βιομάζας, να επαναπροσδιοριστούν οι κατηγορίες ΑΠΕ που επιτρέπονται στις επιμέρους ζώνες λαμβάνοντας υπόψη την επιβάρυνση της περιοχής από άλλες δραστηριότητες, την ύπαρξη πρώτης ύλης και τη φέρουσα ικανότητα μιας περιοχής για τις διάφορες δραστηριότητες. Για κάποιες κατηγορίες, όπως π.χ. μονάδες βιομάζας με πρώτη ύλη κλαδέματα ή άλλα γεωργικά υπολείμματα, θα χρειαστεί πιθανότατα να υιοθετηθεί ένας περιφερειακός σχεδιασμός ανάλογος της διαχείρισης απορριμμάτων.
δ) Να επανεξεταστεί η προώθηση των ΑΠΕ μέσω υψηλών επιδοτήσεων που φαίνεται ότι καθιστούν, πρώτον, οικονομικά βιώσιμη την εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας με χρήση εισαγόμενης βιομάζας ως καύσιμης ύλης ή γενικότερα βιομάζας που παράγεται σε άλλη γεωγραφική περιοχή και, δεύτερον, ελκυστικότερη την αλλαγή χρήσης της γεωργικής γης σε γη για εγκατάσταση π.χ. φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Επισημαίνουμε εδώ ότι το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΠΧΣΑΑ-ΑΠΕ) δεν επιτρέπει γενικά τη χωροθέτηση ΑΠΕ σε αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας. Επιτρέπει ωστόσο την εγκατάσταση μονάδων βιομάζας με την προϋπόθεση η πρώτη ύλη να ευρίσκεται στην περιοχή. Ο ν. 3851/2010, που αναφέρεται στην επιτάχυνση της ανάπτυξης των ΑΠΕ, απαγορεύει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από σταθμούς ΑΠΕ σε αγροτεμάχια της Αττικής που χαρακτηρίζονται ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας, καθώς και σε περιοχές της επικράτειας που έχουν ήδη καθοριστεί ως αγροτική γη υψηλής παραγωγικότητας από εγκεκριμένα γενικά πολεοδομικά σχέδια. Είναι επομένως προτεραιότητα για την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να επιταχυνθεί η θεσμοθέτηση αυτού του επιπέδου σχεδιασμού για τους δήμους που στερούνται τέτοιου σχεδιασμού.
2. Το ζήτημα του τεχνικού σχεδιασμού και της κτιριακής επικινδυνότητας των εγκαταστάσεων ΑΠΕ θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο σοβαρής μελέτης από ειδικούς (μηχανολόγους, χημικούς, πολιτικούς μηχανικούς κλπ.), εφόσον το ενδιαφέρον για ΑΠΕ θα αυξάνεται. Ο τεχνικός κόσμος οφείλει να συντάσσει πρότυπα πριν φθάσουμε στις διαδικασίες αδειοδοτήσεων. Εξάλλου, υπάρχει σημαντική ευρωπαϊκή εμπειρία στα ζητήματα αυτά.
3. Η έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών ως προς την επάρκεια του κράτους να ασκεί ελέγχους στη λειτουργία των εγκαταστάσεων είναι δεδομένη. Πιστεύουμε ότι απαιτείται να υιοθετηθούν εκείνοι οι απαραίτητοι θεσμοί για την κατάλληλη εφαρμογή ειδικών τεχνολογιών (π.χ. έλεγχος μέσω διαδικτύου), ώστε να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αναγκαιότητα διαρκούς ελέγχου. Υπάρχει ήδη σχετική οδηγία από την ΕΕ (οδηγία 2000/76/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για αποτέφρωση αποβλήτων), η οποία ενσωματώθηκε στην εθνική νομοθεσία (ΦΕΚ 759, 6-6-2005) και δύναται να επεκταθεί κατάλληλα. Οι πρακτικές ελέγχου από κλιμάκια της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και των κρατικών μηχανισμών πρέπει να αναθεωρηθούν θεσμοθετώντας και τη συμμετοχή των πολιτών.
Ελπίζουμε η νέα Βουλή να εντάξει στο αναπτυξιακό της πρόγραμμα σχετικές ρυθμίσεις άμεσα, για να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα των επενδύσεων που σχεδιάζονται.