Η φετινή επέτειος της 28ης Οκτωβρίου ήταν πολύ διαφορετική. Τόσο γιατί συνέπεσε, μετά από πολλά χρόνια, με την ένταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και την ανεξέλεγκτη προκλητικότητα του Ερντογάν όσο και γιατί συνέπεσε με τον χειρότερο, μέχρι εκείνη τη στιγμή, απολογισμό του δεύτερου κύματος της πανδημίας που δοκιμάζει οικονομικά και ψυχολογικά τις αντοχές της ελληνικής κοινωνίας. Στις συνθήκες αυτές έγινε ακόμα πιο έντονη η διαπίστωση ότι πίσω από τη βιτρίνα των παρελάσεων κρύβονται χρόνιες παθογένειες και ελαττώματα που κάθε άλλο παρά συμβαδίζουν με το πνεύμα εθνικής περηφάνειας της επετείου. Οι ανεύθυνες κι επικίνδυνες συμπεριφορές σε θέματα προστασίας της δημόσιας υγείας είναι χαρακτηριστικές.
Η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία επιχείρησε να τονώσει το λαϊκό φρόνημα στις κρίσιμες μέρες που διανύουμε. Ορισμένοι πολιτικοί αρχηγοί έκαναν λόγο για την ανάγκη ενός «νέου πατριωτισμού» που απαιτείται, ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει η χώρα στις συνθήκες της σύγχρονης εποχής. Μόνο που, με τις θέσεις και τις πρακτικές που ακολουθούν τα τελευταία χρόνια, έχουν ταυτίσει τον νέο αυτό πατριωτισμό με αντιφατικές, αναχρονιστικές και συχνά επικίνδυνες απόψεις. Ο νέος πατριωτισμός οφείλει να εξυπηρετεί τις προοπτικές της χώρας και όχι πολιτικές σκοπιμότητες και ιδεολογικές εμμονές. Κυρίως να μην αναθερμαίνει την περιχαράκωση, τον απομονωτισμό και την επιστροφή στο εθνικό κράτος και να μην εξελίσσεται, στην ουσία, σε ένα νέο εθνικισμό.
Ένας πραγματικά νέος πατριωτισμός δεν μπορεί παρά να είναι ευαίσθητος στις παγκόσμιες απειλές, όπως η κλιματική αλλαγή και οι πανδημίες που δεν αφήνουν περιθώρια για διαχωριστικά τείχη. Ο νέος πατριωτισμός θα είναι ευρωπαϊκός. Η αλληλεγγύη των εταίρων στα μνημονιακά χρόνια και η πρόσφατη σύσταση του ταμείου ανασυγκρότησης καθιστούν την προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης καθοριστική για το μέλλον της χώρας. Η υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας, στη βάση των αρχών του διεθνούς δικαίου παραμένει πρωταρχικό πατριωτικό καθήκον, με την αναγκαία παραδοχή ότι το διεθνές δίκαιο δεν προσφέρεται αλά καρτ ώστε να διαλέγει κάθε χώρα τις αρχές που εξυπηρετούν καλύτερα τα συμφέροντά της.
Ένας πραγματικά νέος πατριωτισμός δεν μπορεί παρά να οραματίζεται ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα που θα παρέχει παιδεία στους νέους, θα επιβραβεύει την αριστεία και θα στηρίζεται στην αξιοκρατία και την αξιολόγηση των ιδρυμάτων, μακριά από ισοπεδωτικές ανωτατοποιήσεις. Η θαρραλέα επένδυση στην έρευνα και τις νέες τεχνολογίες και η δημιουργία κατάλληλων εργασιακών συνθηκών για την επιστροφή των ξενητεμένων επιστημόνων είναι ένας σπουδαίος πατριωτικός στόχος και ταυτόχρονα η αναγκαία προϋπόθεση για μια αναπτυξιακή πορεία στηριγμένη στις ζωντανές δυνάμεις της χώρας.
Ο νέος πατριωτισμός θα είναι αντιφασιστικός, αντιρατσιστικός και αντιλαϊκιστικός. Ο φασισμός δεν μπήκε στη φυλακή μαζί με τη Χρυσή Αυγή, ο ρατσισμός καιροφυλακτεί σε κάθε γωνιά της Ελλάδας που πρόκειται να φιλοξενηθούν μετανάστες και ο λαϊκισμός δηλητηριάζει την κοινωνία προσφέροντας ανέξοδες λύσεις στους κάθε λογής και προέλευσης συνωμοσιολόγους και αρνητές της πραγματικότητας. Η πολυδιαφημισμένη επέτειος των 200 χρόνων από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους δεν προσφέρεται για παρελάσεις και φιέστες. Αντίθετα, αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τον αναστοχασμό μιας πολυκύμαντης πορείας, σημαντικό κομμάτι της οποίας αφορά και τη γενιά μας, που θα μας οδηγήσει στις αρχές και τους στόχους του νέου, σύγχρονου πατριωτισμού.
Το άρθρο δημοσιεύεται στα ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ