Η ισχυρότερη γεωπολιτική τάση σήμερα είναι ο συρρικνούμενος ρόλος και επιρροή της Δύσης στο παγκόσμιο σύστημα γράφει ο Βρετανός πανεπιστημιακός και διπλωμάτης S. Puri στο βιβλίο του Westlessness, the great global rebalancing/Δυτικο-συρρίκνωση, η μεγάλη παγκόσμια εξισορρόπηση(Λονδίνο, 2024). Περνάμε από ένα Δυτικο-κυριαρχούμενο μονοπολιικό κόσμο σε ένα Δυτικο-συρρικνωμένο πολυπολικό και ταυτόχρονα περισσότερο κατακερματισμένο, ασταθή, συγκρουσιακό κόσμο ( με 56 συγκρούσεις/πολέμους , τις περισσότερες από ποτέ μεταπολεμικά). Ο όρος Westless επινοήθηκε το 2020 στη Διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου ( MSC) και αποτελεί τώρα αντικείμενο ενδελεχούς ανάλυσης του βιβλίου του Puri. Kεντρική θέση του είναι ότι η σημαντικότερη δομική εξέλιξη του εικοστού πρώτου αιώνα δεν είναι τόσο η αντιπαράθεση της Δύσης με τα αυταρχικά καθεστώτα Κίνας και Ρωσίας όσο η τάση εξισορρόπησης που συντελείται στο παγκόσμιο σύστημα με ραγδαία συρρίκνωση της επιρροής της Δύσης . Η συρρίκνωση είναι πολύπλευρη, δημογραφική οικονομική, ηθική, τεχνολογίκή , θεσμική, πολιτικής επιρροής . Αυτό δεν σημαίνει ότι η Δύση θα εξαφανισθεί. Θα συνεχίσει να είναι σημαντικός συντελεστής και σε ορισμένους τομείς (τεχνολογίας, καινοτομίας, επιστήμης, κ.α.) θα βρίσκεται στην πρωτοπορία. Αλλά δεν θα είναι ο κυρίαρχος συντελεστής που ήταν, αν και οι ΗΠΑ ως η κύρια δύναμη θα αγωνισθεί για να διατηρήσει την παγκόσμια ηγεμονία της κυρίως έναντι της Κίνας. Ο S. Puri θεωρεί ότι όλες οι Δυτικές χώρες θα πρέπει να προσαρμοσθούν στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα της συρρικνωμένης Δύσης και παγκόσμιας εξισορρόπησης εάν θέλουν να διατηρήσουν ένα υπολογίσιμο ρόλο.
Το καυτό ερώτημα είναι εάν και τι είδους προσαρμογές θα πρέπει να κάνει η Ελλάδα ως Δυτική χώρα ενσωματωμένη θεσμικά σ’ όλες τις δομές, ΝΑΤΟ, ΕΕ, κ.α. Θα πρέπει μήπως να επαναεννοιολογήσει το ρόλο της από τη θεση της στη Δύση βέβαια ; Πρώτα απ’ όλα να σημειώσουμε την ιδιαιτερότητα, εξαιρετισμό της χώρας(αν και σοβαροί μελετητές αρνούνται τον εξαιρετισμό που όμως υπάρχει εξ αντικειμένου). Η Ελλάδα είναι γεωγραφικά και πολιτιστικά στο μεταίχμιο δύο κόσμων, Δύσης και Ανατολής. Η πολιτιστική της ταυτότητα διαμορφώνεται από δύο ισχυρά ρεύματα: τον ορθολογισμό της κλασσικής Ελλάδας και τη θρησκευτικότητα του Βυζαντίου (που κυριαρχεί στην κοινωνία με ό,τι αυτό συνεπάγεται). Όθεν ο εξαιρετισμός. Από την εγκαθίδρυση όμως του σύγχρονου κράτους, πολύ περισσότερο από τη μεταπολίτευση (1974) έκανε τη σαφή επιλογή της Δύσης («ανήκομεν εις την Δύσιν», προσχώρηση σε ΕΕ). Όταν η Δύση δηλαδή βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής της, πολιτικά, στρατιωτικά, πολιτιστικά.. Τώρα όμως με τη συρρίκνωση/υποχώρηση της Δύσης την παγκόσμια εξισορρόπηση και με την Τουρκία να αναλαμβάνει νέους εξω-δυτικούς ρόλους( σε Αφρική, Βαλκάνια, επιδίωξη συμμετοχής σε BRICS, κ.α.) , η ελληνική μακρο-στρατηγική θα παραμείνει αμετάβλητη; Εκτιμώ ότι ενώ η Ελλάδα θα (πρέπει να) παραμείνει αταλάντευτα σε Δύση/Ευρώπη/ ΕΕ, θα πρέπει να προχωρήσει ταυτόχρονα σε ορισμένες προσαρμογές αξιοποιώντας (και) τη γεωγραφική και πολιτιστική της ιδιαιτερότητα( (και το ρόλο της ως μη μόνιμο μέλος του ΣΑ ΟΗΕ που αναλάμβάνει σύντομα) . Ειδικότερα μπορεί και πρέπει να εννοιολογήσει ένα νέο γεωπολιτικό ρόλο ως Δυτική χώρα διευκόλυνσης (facilitator) της επικοινωνίας/προσέγγισης και σύμπραξης (engagement) Δύσης – Ανατολής και ευρύτερου παγκόσμιου συστήματος. Ο ρόλος της χώρας-facilitator φαίνεται να της αρμόζει καλύτερα.
..Συμπερασματικά, ως εμπεδωμένη χώρα της Δύσης, αναδεικνύει τον ευρύτερο ρόλο της στο πλαίσιο της παγκόσμιας εξισορρόπησης...
Πηγή: www.tanea.gr