Ο Όσκαρ Ουάιλντ έχει κάνει την πασίγνωστη παρατήρηση ότι «οι αναφορές περί θανάτου του μου είναι λίαν υπερβολικές». Ίσως το ίδιο ισχύει και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πριν από τις ευρωεκλογές, υπήρχαν προειδοποιήσεις για επικείμενη εξέγερση του ριζοσπαστικού, δεξιού ευρωσκεπτικισμού, που θα αποτελούσε κάποιου είδους υπαρξιακή πρόκληση για την ΕΕ. Τελικά, τα αποτελέσματα που προέκυψαν είναι διαφορετικά. Ναι, οι δύο κύριες κοινοβουλευτικές ομάδες – κεντροαριστερά και κεντροδεξιά – έπεσαν για πρώτη φορά κάτω από το 50%, χάνοντας την αθροιστική τους πλειοψηφία. Όμως όσοι υποστήριξαν τους Φιλελεύθερους (ALDE) και τους Πράσινους δεν ψήφισαν κατά της ΕΕ. Και το σύνολο των ψήφων για τους ευρωσκεπτικιστές σε όλη την ΕΕ ελάχιστα αυξήθηκε τα προηγούμενα χρόνια. Εάν υπάρχει ένα μήνυμα εδώ, αυτό έχει να κάνει με την ανάγκη η ΕΕ να προσαρμόσει και να ισχυροποιήσει την ατζέντα της για περαιτέρω ολοκλήρωση, εκφράζοντας ένα αίσθημα κοινού ενδιαφέροντος για τα θέματα που αφορούν πραγματικά τους ψηφοφόρους.
Στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι εκλογές συνέβησαν μόνο και μόνο εξαιτίας των αποτυχιών της διαδικασίας διαπραγμάτευσης του Brexit. Και εδώ, οι σχολιαστές ανέμεναν ένα αντι-ευρωπαϊκό «τσουνάμι» διαμαρτυρίας. Ναι, το «κόμμα BREXIT» του Ναίτζελ Φάρατζ πήρε άνετη πρωτιά και κέρδισε περισσότερες ψήφους από ό, τι είχε κερδίσει το κόμμα UKIP σε προηγούμενες αντίστοιχες αναμετρήσεις. Όμως, το σύνολο των ψήφων για τα κόμματα του Remain εύκολα ξεπερνά τον αριθμό των ψήφων που συγκέντρωσε ο Farage. Ακόμα κι αν η στήριξη για όλα τα κόμματα του Brexit συναθροιστεί, οι υποστηρικτές του Remain κερδίζουν. Και αν η ψήφος για τους Συντηρητικούς ερμηνευθεί ως 80% υπέρ του Brexit (με βάση τις στάσεις των ψηφοφόρων τους) και η ψήφος για τους Εργατικούς ως 60% υπέρ του Remain (για ομοίους λόγους), ακόμα και τότε οι υποστηρικτές του Brexit χάνουν. Η μεγαλύτερη στήριξη υπέρ του Remain κατευθύνθηκε στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, για τους οποίους εύλογα ισχύει η φράση του Ουάιλντ.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για το Ηνωμένο Βασίλειο; Εν ολίγοις, η πολιτική του Brexit γίνεται ακόμη πιο περίπλοκη. Η νίκη υπέρ του Remain είναι πολύ μικρή για να σηματοδοτήσει μια παρόμοια νίκη εάν επρόκειτο να διεξαχθεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την παραμονή του Ηνωμένου Βασιλείου στην ΕΕ. Τα αποτελέσματα μπορεί να σημαίνουν ότι ο διάδοχος της Τερέζα Μέι, ως αρχηγός του Συντηρητικού Κόμματος και ως Πρωθυπουργός, θα αισθανθεί αναγκασμένος να ακολουθήσει μια «σκληρή» γραμμή Brexit. Οι υποψήφιοι ανταγωνίζονται μεταξύ τους ως προς το να επιδεικνύουν την προθυμία τους, το Ηνωμένο Βασίλειο να εγκαταλείψει την ΕΕ χωρίς συμφωνία. Το σημερινό κοινοβούλιο θα κάνει ό, τι μπορεί για να εμποδίσει την αποχώρησή χωρίς συμφωνία. Την ίδια στιγμή, ο Τζέρεμι Κόρμπιν αναγκάζεται να υποστηρίξει ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Εάν λάβει χώρα ένα δεύτερο δημοψήφισμα και κερδίσει το Remain, οι Συντηρητικοί θα μπορούσαν να έρθουν αντιμέτωποι με την δική τους υπαρξιακή κρίση.
Στον ευρύτερo χώρο της Ευρώπης, οι κυβερνήσεις άλλων χωρών έχουν ως επί το πλείστον υποστεί τέτοιο εκλογικό σοκ, έτσι ώστε η προσοχή τους να στρέφεται περισσότερο στο εγχώριο πολιτικό σκηνικό, χωρίς να έχουν όρεξη να ανοίγουν συζητήσεις με το Λονδίνο για το Brexit. Την ίδια ώρα, τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών αφήνουν περιορισμένο χώρο για οποιοδήποτε μεγαλύτερο συμβιβασμό στο θέμα του Brexit από τον νέο Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής – όποιος και αν αναδειχθεί. Αφήνοντας την περίπτωση του Ηνωμένο Βασίλειο στην άκρη, αυτές οι ευρωεκλογές δίνουν νέα πνοή στην ατζέντα για το μέλλον της ΕΕ. Στο νέο Ευρωκοινοβούλιο, υπάρχει πλέον ένα ευρύτερο τόξο υποστηρικτών της ΕΕ, το οποίο προσθέτει νέες ιδέες. Ίσως τελικά το 2019 αποδειχθεί πιο θετικό.
Αποτελέσματα Ευρωεκλογών στο Η.Β.: Παρά την πρωτιά του Brexit Party συνολικά οι πολίτες του Η.Β. ψήφισαν υπέρ των κομμάτων που στηρίζουν Remain – Πηγή: BBC