Στις 24 του περασμένου Οκτώβρη, το ανώτατο όργανο διακυβέρνησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης , Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, έδωσε μια σαφή εντολή στους τέσσερεις Προέδρους της ευρωπαϊκού εκτελεστικού συστήματος .
Οι αρχηγοί κρατών ζήτησαν από τους Τούσκ (Ευρωπαϊκή Ένωση) , Γιούνκερ (Ευρωπαϊκή Επιτροπή) , Ντράγκι (Κεντρική Τράπεζα), και Ντάισελμπλουμ (Eurogroup) να υποβάλουν τις προτάσεις τους για «στενότερο συντονισμό των οικονομικών πολιτικών.. απαραίτητων για την ομαλότερη λειτουργία της Ευρωζώνης».
Στο επόμενο συμβούλιο, στις 18 Δεκεμβρίου, επιβεβαίωσαν την εντολή τους και ζήτησαν την υποβολή ενός αναλυτικού σημειώματος που να χρησιμοποιηθεί ως βάση για συζήτηση στο άτυπο Συμβούλιο Κορυφής της 12ης Φεβρουαρίου. Η Επιτροπή, που παίζει τον ρόλο τού εισηγητή στον νομοθέτη (Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), υπέβαλε το σημείωμά της. Ένα κείμενο 8 σελίδων.
Στο κείμενο αυτό γίνεται μια αναδρομή στην κρίση που πλήττει την Ευρώπη από το 2007. Περιγράφει την αρχή της κρίσης, που ξέσπασε στην Αμερική με τα sub primes, πέρασε στον Κόσμο ολόκληρο με την πτώχευση της Lehman Brothers ως χρηματοπιστωτική και Τραπεζική, μεταλλάχθηκε σε κρίση κρατικού δανεισμού, και συνεχίζεται με κρίση ανάπτυξης.
Στην συνέχεια αναφέρεται στα μέτρα που έλαβε η Ευρώπη για να αντιμετωπίσει τα λάθη που διαπιστώθηκαν από την λειτουργία της. Και αναφέρει την δημιουργία του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (EMS), την Τραπεζική Ένωση, κ.α.
Τέλος, στο κείμενο παρουσιάζεται μια βεντάλια από 11 ερωτήσεις, στις οποίες καλούνται να συζητήσουν οι αρχηγοί τον ερχόμενο Ιούνιο.
Το ζουμί της ιστορίας είναι απλό. Λέει η Επιτροπή. Ας αναγνωρίσουμε , ότι η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης ήταν λάθος. Γιατί ενώ το νομισματικό σκέλος με την ΕΚΤ λειτούργησε, το οικονομικό όχι. Και τώρα έχουμε μόνο ένα δρόμο για να καταστήσουμε την Ευρωζώνη ανθεκτική στις κρίσεις (shock resilient). Την οικονομική ολοκλήρωση. Με εκχώρηση οικονομικής κυριαρχίας, δημιουργία θεσμών υπερεθνικών και υπερεθνικής διακυβέρνησης. Με άλλα λόγια, η λύση στο πρόβλημα είναι «περισσότερη Ευρώπη».
Και εδώ μπαίνει το 12ο ερώτημα, εκτός κειμένου. Γιατί η Ευρώπη προχωράει στην μελέτη -σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο – μιας τόσο εκρηκτικής πολιτικά ατζέντας; Και πώς συμβιβάζεται αυτό με την εκφρασμένη επιθυμία της Αγγλίας να υποβληθεί στην δοκιμασίας ενός δημοψηφίσματος το 2017 με ερώτημα την έξοδό της από την Ένωση(Brexit); Και πώς αναμοχλεύει αυτήν την εποχή της ανόδου των αντιευρωπαϊκών δυνάμεων το θέμα «περισσότερη Ευρώπη»;
Ας προσπαθήσω να δώσω μια απάντηση.
• Οι ηγέτες της κοινωνικής δημοκρατίας (social democracy), που εκπροσωπούνται από τα χριστιανοδημοκρατικά, τα σοασιαλδημοκρατικά, τα φιλελεύθερα και τα οικολογικά κόμματα, συνειδητοποιούν ότι το Ευρώ δεν μπορεί να καταργηθεί. Ο ρόλος του στην παγκόσμια οικονομική ισορροπία ως αποθετικού νομίσματος είναι πλέον κατοχυρωμένος. Έτσι εξηγούνται οι ανοιχτές παρεμβάσεις του Προέδρου Ομπάμα υπέρ της Ελλάδας και κατά της εξόδου της από το Ευρώ (Grexit). Αλλά και του Κάμερον, που είναι κι αυτός σκληρός υπέρμαχος της διατήρησης του νομίσματος.
• Η Ευρωπαϊκή οικονομική, πολιτική συνδικαλιστική και πνευματική ελίτ, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα , ότι το εθνικό τους συμφέρον απαιτεί την διατήρηση της Ευρωζώνης. Η Γερμανία, η Γαλλία και οι άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές οικονομίες κάθε μια μόνη της, θα είναι δευτερεύουσας σημασίας δυνάμεις. Σε ένα κόσμο που θα κυριαρχείται
σε δέκα με δεκαπέντε χρόνια από την Αμερική, την Κίνα και την Ινδία.
Όσο για τις μικρές ευρωπαϊκές χώρες, κατανοούν ότι διακινδυνεύουν ακόμη και την ύπαρξη τους σε ένα κόσμο που στην φάση αυτή βιώνει την τρίτη κρίση της παγκοσμιοποίησης.
Αυτό που θα συμβεί τα επόμενα χρόνια θα είναι συναρπαστικό. Και ιστορικής σημασίας. Το πώς θα πορευτεί η Ευρώπη κρίσιμο και δραματικό για όλους. Η «περισσότερη Ευρώπη» είναι μονόδρομος. Επίπονος, δύσκολος ανατρεπτικός, αλλά αναπόφευκτος. Έχουμε πολλά ακόμη να πούμε για το θέμα. Όπως, ποια μπορεί να είναι η νέα αρχιτεκτονική; Θα μπορέσουν αδύναμες και μη ανταγωνιστικές οικονομίες να παραμείνουν στο ΕΥΡΩ του μέλλοντος μας; Πρέπει να απαντηθούν αυτά και πολλά άλλα.