Γιατί όλοι οι εταίροι δανειστές μας επιμένουν να αποσπάσουν τώρα νομοθετικές εγγυήσεις ότι, αν καταστεί αναγκαίο, θα λάβουμε όσα επιπλέον μέτρα απαιτηθούν για να πετύχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018; Προς τι, άραγε, αυτή η επιμονή, αφού η ελληνική κυβέρνηση έχει ήδη σαφέστατα δεσμευτεί ότι θα λάβει όσα πρόσθετα μέτρα απαιτηθούν αν απαιτηθούν, με τη συμφωνία που υπέγραψε τον περασμένο Ιούλιο; Πολλώ μάλλον, όταν αυτή η δέσμευση είναι εξαιρετικά ισχυρή, καθώς υπερψηφίστηκε από τη συντριπτική πλειοψηφία της Βουλής, τον Αύγουστο; Δηλαδή, δεν δεσμεύει μόνο τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αλλ’ επίσης την αξιωματική και το μεγάλο μέρος της άλλης αντιπολίτευσης;
Κατ’ αρχήν, η αναζήτηση μιας πρόσθετης, νομοθετικής δέσμευσης είναι κενή περιεχομένου. (α) Διότι ακόμα κι αν η Βουλή θέσπιζε με νόμο σήμερα όλα τα μελλοντικά/υπό προϋποθέσεις μέτρα, μια –έστω- ανεύθυνη τότε κυβέρνηση θα μπορούσε εύκολα να αθετήσει αυτήν τη δέσμευση όταν/αν έρθει η ώρα επιβολής των μέτρων, ακυρώνοντας τον νόμο με νέο νόμο. (β) Στην πράξη, μία είναι η πιο ισχυρή εγγύηση που έχουν οι δανειστές μας – και την ξέρουν: Οτι είναι οι μοναδικοί στον κόσμο που μας δανείζουν, ότι εξαρτάται και από αυτούς αν και πότε θα ξαναβγούμε στις αγορές, και ότι αν δοκιμάσουμε να «τους τη φέρουμε» θα χρεοκοπήσουμε ανοιχτά κι ασύνταχτα. Το γνωρίζουν καλύτερα από αρκετούς Ελληνες – και Ελληνες πολιτικούς.
Πώς εξηγείται, λοιπόν, η εμμονή των δανειστών μας (πλην της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που είναι αποδυναμωμένη και γενικώς αποδυναμώνεται περαιτέρω, δυστυχώς…) να νομοθετηθούν εδώ και τώρα τα μέτρα, που ενδεχομένως θα απαιτηθεί να λάβουμε στο μέλλον; Οφείλεται στο εξής: Στον συμβιβασμό που κατέληξαν οι Ευρωπαίοι με το ΔΝΤ (με το οποίο έχει συνταχθεί και η αμερικανική κυβέρνηση) – για την επιτυχία του οποίου κάναμε «ό,τι έπρεπε»…
Το ΔΝΤ υποστήριζε ότι το πρόγραμμα της Ελλάδας για να είναι υλοποιήσιμο πρέπει να προβλέπει μικρό πρωτογενές πλεόνασμα, μόνο 1,5% το 2018, γι’ αυτό οι Ευρωπαίοι πρέπει να ελαφρύνουν σημαντικά το ελληνικό χρέος (για το χρέος προς το ίδιο το ΔΝΤ ούτε κουβέντα, θα πληρωθεί μέχρι τελευταίο σεντ). Οι Ευρωπαίοι πίεζαν το ΔΝΤ να συμμετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς να επιμείνει σε μεγάλη ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, δεχόμενο ότι είναι ρεαλιστικό να επιτευχθεί πλεόνασμα 3,5%. Τελικά, για να πείσουν το ΔΝΤ να συμμετέχει, του πρόσφεραν την ευκαιρία να κρατήσει τα προσχήματα, ότι η συμφωνία γίνεται στη μέση του δρόμου: Διατηρείται ο στόχος για πλεόνασμα 3,5%, δεν θα είναι σημαντική η ελάφρυνση του χρέους, αλλά η Ελλάδα δεσμεύεται τώρα για πρόσθετα μέτρα αν, τελικά, αποδειχτεί ότι το ΔΝΤ έχει δίκιο και δεν επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% το 2018.
Το θέμα δεν προέκυψε όλως αιφνιδιαστικά. Θα μπορούσαμε να το είχαμε προλάβει; Νομίζω ναι, υπό προϋποθέσεις, εκ των οποίων μία ήταν η πιο ουσιαστική: Να είχαμε σπεύσει να κλείσουμε την αξιολόγηση έγκαιρα, τον Οκτώβριο, αμέσως μετά τις εκλογές, χωρίς ταλαντεύσεις και χρονοτριβή.
Αντ’ αυτού, κάναμε «ό,τι έπρεπε» για να οδηγηθούμε στη σημερινή εμπλοκή. Η κυβέρνηση ακολούθησε την πεπατημένη όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, παίζοντας καθυστέρηση, αφήνοντας τον χρόνο να χάνεται, χωρίς να κατανοεί ότι ο χρόνος δουλεύει σε βάρος της χώρας. Αποδείχτηκε ότι δεν διδάχτηκε τίποτα ούτε από την τραγωδία του πρώτου 6μήνου του 2015. Ο κ. Βαρουφάκης έχει απομακρυνθεί αλλά το πνεύμα του έμεινε και οι (κατά Α. Τσίπρα…) «ανοησίες» του συνεχίστηκαν. Οι συσχετισμοί ξαναδιαβάστηκαν με σχηματικό, εξωπραγματικό τρόπο, η Ελλάδα ανόητα επεδίωξε να τοκίσει στις αντιθέσεις μεταξύ Ευρώπης και ΔΝΤ, εξέλαβε τον ίσκιο της για το πραγματικό της μπόι, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να καταστεί παράπλευρη απώλεια της σύγκρουσης δύο ισχυρών πόλων – σαν το ποντίκι ανάμεσα στους ελέφαντες.
Τελειωτικό χτύπημα ήταν ο τρόπος με τον οποίο ολόκληρη η διαπραγμάτευση στηρίχτηκε στην αφελή αξιοποίηση μιας διαρροής υποκλαπείσας συζήτησης μεταξύ στελεχών του ΔΝΤ. Τα παιδία παίζει, ενώ η ώρα δεν προσφέρεται για τέτοια παιγνίδια και η χώρα (και οι άνεργοί της…) δεν αντέχουν το χάσιμο και άλλου ενός χρόνου, του 2016, μετά το χαμένο 2015.
Εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, η αξιολόγηση πρέπει να κλείσει άμεσα, τώρα. Ας αφήσουν τα δημαγωγικά ερωτήματα του τύπου «μα, να κλείσει πάση θυσία;…», αυτοί που ευθύνονται για την πολύμηνη καθυστέρηση της αξιολόγησης, καθυστέρηση που έχει πολλαπλασιάσει τις θυσίες που θα υποχρεωθεί να υποστεί ο ελληνικός λαός. Ναι, τώρα, πάση θυσία! Γιατί, αν δεν κλείσει τώρα, αύριο οι θυσίες θα είναι (όπως έχει πολλάκις αποδειχτεί…) ακόμη μεγαλύτερες. Οι παρακοιμώμενοι της (κάθε) εξουσίας μπορούν άνετα να «προβληματίζονται», να σκαρώνουν επικοινωνιακά τεχνάσματα και να χαράζουν δήθεν «κόκκινες γραμμές» – αυτοί δεν κινδυνεύουν να κληθούν να πληρώσουν το κόστος της κάθε ανευθυνότητας. Ο ελληνικός λαός θα το πληρώσει. Και θα στείλει τον λογαριασμό προσωπικά στον πρωθυπουργό – όχι στους συμβούλους του. Γιατί αυτός θα έχει την ευθύνη, προσωπικά.