Στην περίοδο της παγκόσμιας χρηματο-οικονομικής κρίσης και της χρεοκοπίας χωρών του 2008-2018, αναπτύχθηκαν και δοκιμάστηκαν διάφορες μέθοδοι διαχείρισης κρίσεων χρεών χωρών.
Μια σειρά ιδεών από αυτές, ενώ ήταν απλές ανακρίβειες και αυταπάτες, αναπαρήχθησαν από έγκυρα διεθνή κέντρα και κατέληξαν να θεωρούνται αυταπόδεικτες αλήθειες. Μία από αυτές είναι ότι τα μνημονιακά μέτρα των διαδοχικών προγραμμάτων διάσωσης, θα λειτουργήσουν ως μηχανισμός “εσωτερικής υποτίμησης”, που αποτελούσε δοκιμασμένο και αποτελεσματικό εργαλείο δημοσιονομικής πολιτικής στην περίοδο των εθνικών νομισμάτων.
Σήμερα βρισκόμαστε στη δέκατη επέτειο από την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και στα εννέα χρόνια κρίσης χρέους της Ελλάδος.
Είναι η περίοδος που θα επιχειρηθούν διάφορες αξιολογήσεις, για να εκτιμηθούν ανασκοπικά μεθοδολογίες, πρακτικές και αποτελέσματα των επιλογών διαχείρισης των προβλημάτων και των αιτιών που προκάλεσαν τα συγκεκριμένα προβλήματα.
Θα τεθεί και θα επιχειρηθεί να απαντηθεί ένα μεγάλο ερώτημα : Έχει αναδιαρθρωθεί αυτά τα χρόνια το αίτιο και η βάση του χρέους της Ελλάδας; Μπορεί να πει κάποιος ότι η διαχείριση αυτής της 8ετίας κατέστησε το χρέος βιώσιμο με ταυτόχρονη όμως τη δυνατότητα ένταξης της ελληνικής οικονομίας, αλλά και κοινωνίας, σε συνθήκες κανονικότητας; Μήπως τελικά πήγαν χαμένα τόσα χρόνια προσπάθειας και θυσιών;
Δεν θα υπάρξουν ομόφωνες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.
Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι οι μνημονιακές μεταρρυθμίσεις, ειδικά όσες αφορούν στην σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος, έχουν προχωρήσει πολύ, με μεγάλο κόστος της κοινωνίας και της οικονομίας, αλλά αποτελούσε αναγκαίο τίμημα – προϋπόθεση για την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Κάποιοι άλλοι θα υποστηρίξουν ότι η υπερβολική προστασία του κύκλου επενδυτών του χρηματοπιστωτικού τομέα είναι σκανδαλώδης και γίνεται για την υποστήριξη της συγκεκριμένης διεθνούς μερίδας κεφαλαίου, χωρίς μάλιστα να έχουμε εμφανή αποτελέσματα και άμεσες “εξωτερικότητες” στο σώμα της οικονομίας της χώρας.
Η καταγραφή των δεδομένων δείχνει ότι η πορεία των επενδύσεων κινείται πτωτικά για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, προκαλώντας έντονο προβληματισμό, αλλά η οικονομία κινείται εντός των στόχων, όπως αυτοί έχουν αποτυπωθεί στο μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα δημοσιονομικής στρατηγικής για τη φετινή χρονιά.
Το ΑΕΠ κινήθηκε ανοδικά για 6ο συνεχόμενο τρίμηνο με το ποσοστό ανάπτυξης να διαμορφώνεται στο +1,8%, ενώ η Ελληνική Στατιστική Αρχή αναθεώρησε προς τα πάνω το ποσοστό της μεταβολής του α’ τριμήνου στο +2,5% έναντι +2,3% που ήταν το αντίστοιχο ποσοστό που είχε ανακοινωθεί τον Ιούνιο.
Η μέση ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στο πρώτο εξάμηνο διαμορφώνεται πλέον στο 2,15% και είναι εντός των στόχων της κυβέρνησης και των θεσμών. Για τη φετινή χρονιά ο πήχης έχει οριστεί στο 2%, όπως προκύπτει και από την αναθεωρημένη πρόβλεψη του Μεσοπρόθεσμου Σχεδίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, πρόβλεψη με την οποία συμφωνεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όχι όμως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει τοποθετήσει τον πήχη στο 1,9%, όπως αποτυπώνεται και στις καλοκαιρινές προβλέψεις για την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Την ίδια στιγμή όμως τα στοιχεία της Eurostat, δείχνουν μια αποκαλυπτική εικόνα για το τι ακριβώς συνέβη στη χώρα μας από το 2000 ως σήμερα.
Στη χώρα μας, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 42,4%, έναντι κοινοτικού μέσου όρου 36,5%.
Αναφερόμαστε σε μια οδυνηρή δημοσιονομική περιπέτεια, από τις χειρότερες που έζησε ποτέ μια χώρα εν καιρώ ειρήνης…
Περίοδο όπου ακόμη δεν έχει ορατή ημερομηνία λήξης…
Συνοπτικά, μέχρι το 2017 επιβλήθηκαν μέτρα 70 δισ. ευρώ, χάθηκαν 66 δισ. από το ΑΕΠ, 120 δισ. από τις καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων, ενώ προστέθηκαν 800.000 νέοι άνεργοι…
Το δημόσιο χρέος, στο τέλος του 2009 βρέθηκε στο 126,7% του ΑΕΠ… Στο τέλος του 2016, με όλα αυτά τα μέτρα (και το PSI και PSI plus, που «κούρεψαν» το χρέος κατά 137,9 δισ. Ευρώ), το τελικό όφελος ήταν μόλις 51,2 δισ…
Χαρακτηριστικό της περιόδου είναι η κατάρρευση του ΑΕΠ, την οποία δεν είχαν προβλέψει οι δανειστές (το μπέρδεμα με τους πολλαπλασιαστές). Ξέχασαν, δηλαδή, να υπολογίσουν το βασικό για τους ενασχολούμενους με τα οικονομικά, πως τα δημοσιονομικά μέτρα έχουν ως αποτέλεσμα και την ύφεση!..
Το κύμα ακρίβειας που παρουσιάζεται στη χώρα μας δίνει τη χαριστική βολή στην πολυθρύλητη “εσωτερική υποτίμηση” των Μνημονίων, με τους Έλληνες να βλέπουν την αγοραστική αξία του μισθού τους στα ευρωπαϊκά τάρταρα. Επιμελής μέριμνα, θεσμών και κυβερνώντων, για το περιορισμό του μισθολογικού κόστους, σκανδαλώδης αδράνεια για τον έλεγχο των τιμών σε υπηρεσίες και αγαθά.
Η χώρα μας σε αυτή τη φάση βρίσκεται σε σταυροδρόμι στρατηγικού χαρακτήρα για το μέλλον της και το πολιτικό της σύστημα. Στο άμεσο μέλλον θα δοκιμαστεί, εκτός των άλλων και η ικανότητα των δυνάμεων που αναφέρονται στην ευρωπαϊκή προοπτική, αλλά θα έλεγα και της ίδιας της ΕΕ, να πάρουν δύσκολες αποφάσεις χωρίς αναβολές.
Στο δημόσιο λόγο των αρχηγών των κομμάτων προσεχώς ,στην διεθνή έκθεση Θεσ/νικης, πρέπει, εκτός των διαφορετικών ιδεολογικών, προγραμματικών και πολιτικών προσεγγίσεων, να αναζητηθούν συγκεκριμένες συναινέσεις για μέτωπο λογικής και εθνικής ευθύνης διαχείρισης, με προτεραιότητα σε θέματα όπως:
α) το επίπεδο παροχής υπηρεσιών του δημοσίου μετά τον ασχεδίαστο περιορισμό του,
β) την ορθολογικά σχεδιασμένη μείωση των πολύ υψηλών φορολογικών συντελεστών,
γ) την ενδυνάμωση της Δημοκρατίας μέσω της ενίσχυσης των υπερβολικά αδύναμων θεσμικών οργάνων και
δ) τον τριακονταετή σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των άθλιων δημογραφικών στοιχείων μας…
ε) ας αποφασίσουμε, συζητώντας τις προτεραιότητες…
Προφανώς και δεν εισηγούμαστε τον περιορισμό της αντιπαράθεσης παρατάξεων, κομμάτων, συνδικάτων, κοινωνικών φορέων, μη κυβερνητικών οργανώσεων κλπ. Κάθε άλλο…
Το “δικαίωμα” να επιθυμεί κάποιος εκλογές το γρηγορότερο δυνατό είναι θεμιτό…
Αθέμιτο όμως είναι να διεκδικεί την εξουσία, να μη μπορεί να επιβάλλει εκλογές, αλλά εν ονόματι της απουσίας άλλης πολιτικής στρατηγικής και ολοκληρωμένης πολιτικής πρότασης, να αναπτύσσει πολιτική με μοναδικό άξονα το πως θα οδηγηθούμε σε εκλογές…
Αυτό όμως δεν είναι ούτε σύγχρονη ούτε μεταρρυθμιστική πολιτική…
Ας συμφωνήσουμε σε ένα πλαίσιο επιλογών εθνικής συμφωνίας και εφόσον γίνουν οι εκλογές η κοινωνία θα επιλέξει τους αρεστούς της…