Αν Δεξιά στην Ελλάδα είναι το πελατειακό σύμπλεγμα εκπροσώπων το πλαισιωμένο από εθνικόφρονες πολιτευτές επαρχίας που δοξάστηκε επί διακυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή, ασφαλώς η κυβέρνηση Σαμαρά, έστω κι αν έχει πολλά πρόσωπα από το παρελθόν, δεν είναι τυπικά δεξιά. Και δεν είναι όχι επειδή συμμετέχουν το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜΑΡ. Ούτε επειδή ο Σαμαράς έχει κάνει αναγκαστικά ιδεολογική στροφή. Αλλά επειδή το παραδοσιακό ιδεολογικό και πολιτικό οπλοστάσιο της εθνικόφρονος παρατάξεως που ήκμασε στη Μεταπολίτευση έχει χρεοκοπήσει. Αμα δεν μπορείς να διορίζεις στο Δημόσιο, δεν μπορείς να τσακώνεσαι με τους γείτονες και να βρίζεις την Ευρώπη, δεν έχεις ηγεμονική θέση, άρα πας γι? άλλα.
Τελείωσε, λοιπόν, η Δεξιά που ξέραμε; Δεν είναι βέβαιο. Το παράδειγμα της ΕΡΤ αποδεικνύει ότι οι πελατειακές σχέσεις δεν έπαψαν να ισχύουν ως νοοτροπία, απλώς έχουν παρακαμφθεί λόγω των ειδικών συνθηκών. Πολύ φοβάμαι ότι τον ίδιο συμβολισμό δίνει και η απόφαση διορισμού ως καλλιτεχνικού διευθυντή στο Εθνικό Θέατρο του Σωτήρη Χατζάκη.
Η απόφαση αυτή, πιθανόν προσωπική του ίδιου του Πρωθυπουργού, κατ? αρχάς συμβολίζει μια επιστροφή στην εσωστρέφεια. Αν ο καλλιτεχνικός διευθυντής υλοποιεί ένα προσωπικό όραμα, ο καλλιτεχνικός μοντερνισμός, τον οποίο από την εποχή του Νίκου Κούρκουλου αδιάλειπτα έως σήμερα εκπροσωπούσε ο μεγαλύτερος κρατικός θεσμός του θεάτρου, μένει στη γωνία. Ο Σ. Χατζάκης, καλώς ή κακώς, έμεινε στην κοινή συνείδηση από την επιτυχία του «Μεγάλου μας τσίρκου», παράστασης που αποθέωσε τον εθνικολαϊκισμό, δεξιό κι αριστερό, – ο οποίος στις ημέρες μας τροφοδότησε την κουλτούρα διαμαρτυρίας στο Μνημόνιο αλλά, περισσότερο, στην Ευρώπη και στον δυτικό πολιτισμό.
Είναι δυνατόν το Εθνικό Θέατρο της εξωστρέφειας και της τόλμης, να γυρίσει στον εθνικολαϊκισμό; Ολα μπορούν να γίνουν. Αλλά ο συμβολισμός αυτής της οπισθοδρόμησης είναι άτεγκτος. Οπως και να τον μεταφράσεις, είναι παράλογο η χώρα αφενός να εργάζεται στον αστερισμό μιας σειράς επώδυνων μεταρρυθμίσεων επιβεβλημένων με Μνημόνιο, αφετέρου ένας καλλιτεχνικός φορέας της αλλαγμένος χωρίς εξωτερικούς καταναγκασμούς να αλληθωρίζει σε ένα άγονο παρελθόν.
Ο Αντώνης Σαμαράς βρέθηκε στη θέση του πρωθυπουργού την ώρα που η Ελλάδα, έπειτα από μια τεράστια συστημική κρίση, φαίνεται ότι, με σκληρές θυσίες, σιγουρεύει τη θέση της στην Ευρώπη. Είναι παράδοξο ότι οι κορυφαίοι θεσμοί της κουλτούρας επενδύουν ξανά σε φθαρμένα σχήματα που κυριαρχούσαν πριν από την καταστροφή. «Να γυρίσουμε πίσω» – που έλεγε κι ο Χριστόδουλος; Πολύ πολιτικό κόστος αναλαμβάνει η ΝΔ για έναν συμβολισμό.