Οι εξελίξεις στην υπόθεση της λίστας, φαίνεται πως δίνουν ένα ακόμη δυνατό κτύπημα στην κρίση αντιπροσώπευσης που ζούμε στη χώρα μας. Ο ασκός του Αιόλου είχε ήδη ανοίξει, σήμερα όμως γίνεται τυφώνας που παρασέρνει τα πάντα στο διάβα του. Παρασέρνει δίκαιους και άδικους, προνοητικούς και άνοες, τίμιους και ανέντιμους. Το πολιτικό σύστημα, και όχι μόνο το ΠΑΣΟΚ, όπως το γνωρίσαμε τα τελευταία σχεδόν 40 χρόνια, έχει το ίδιο υπογράψει τη ληξιαρχική πράξη θανάτου του. Το πρόβλημα όμως είναι να μην υπογράφεται παράλληλα και η ληξιαρχική πράξη θανάτου της δημοκρατίας.
Γιατί πλέον οι φωνές που λένε πως μπορούμε να ζήσουμε χωρίς πολιτικό σύστημα και πολιτικούς, όλο και αυξάνονται. Εκτός από τους νεοναζιστές, που ταυτίζουν την πολιτική με την καθαρότητα του αίματος, έχουμε και ένα άλλο ρεύμα, που βεβαίως με άλλες προθέσεις και λόγο, αμφισβητεί την πολιτική.
Έχουμε όλους όσοι πιστεύουν πως οι τεχνοκράτες μπορούν να υποκαταστήσουν την πολιτική. Η ανάγκη, τα κόμματα να είναι κάτοχοι της αναγκαίας γνώσης για την ανάλυση και την επίλυση των προβλημάτων, η ανάγκη δηλαδή τα κόμματα να έχουν στις τάξεις τους και τεχνοκράτες, αντικαθίσταται από την αντιδημοκρατική ιδέα πως η πολιτική, είναι θέμα μόνο γνώσης και βούλησης. Στο όνομα της αποτελεσματικότητας, καταλήγουμε στην άποψη που θεωρεί περιττή πολυτέλεια την εφαρμογή της πολιτικής από εκλεγμένα πρόσωπα. Από την ανάγκη της τεχνοκρατικής στελέχωσης, καταλήγουμε στα τεχνοκρατικά κόμματα.
Μέσα σ’ όλα αυτά, το πολιτικό μας σύστημα συνεχίζει την αυτιστική του πορεία. Στο ερώτημα ποιος φταίει, οι πολιτικοί απαντούν πως φταίνε οι άλλοι και στο τι πρέπει να γίνει στο εξής, όλοι κοιτούν τον διπλανό τους. Μα θα μου πείτε πως τους αδικώ. Όλο και ζητούν συγγνώμες, όλο και ολοφύρονται στα τηλεοπτικά παράθυρα για τον λαό που υποφέρει, όλο και κάνουν την «αυτοκριτική» τους. Ναι, μόνο που όλα αυτά φαντάζουν ιδιαίτερα υποκριτικά, όταν δεν θίγουν τους λόγους για τους οποίους οδηγηθήκαμε στην απαξίωση της πολιτικής και των πολιτικών. Ο λόγος είναι, πως όλα αυτά τα χρόνια μιλούσαμε για πολιτική, αλλά δεν κάναμε πολιτική. Γιατί πολιτική σημαίνει γενίκευση συμφερόντων διαφορετικών ταξικών ομάδων, ικανότητα να συμβιβάζεις διαφορετικές κοινωνικές ομάδες και να μεταρρυθμίζεις τους κοινωνικούς θεσμούς. Αν μάλιστα θέλουμε να μιλήσουμε και για σοσιαλδημοκρατική πολιτική, τότε πολιτική σημαίνει πως όλα αυτά πρέπει να γίνονται μέσα από την οπτική γωνία της άρσης των ανισοτήτων.
Το πολιτικό μας σύστημα όμως, με τις πελατειακές δομές του στένευε τα συμφέροντα και διεύρυνε τις ανισότητες. Ακόμη και σήμερα, αντί να αναζητεί λύσεις, μοιάζει να βολεύεται με την ανάγνωση των δημοσκοπήσεων. Η σκοτεινή πλευρά του τεχνοκρατικού φεγγαριού, είναι η υποκατάσταση της πολιτικής από τις δημοσκοπήσεις. Οι δημοσκοπήσεις, από εργαλεία ανάλυσης, γίνονται πολιτικά εργαλεία. Έτσι, εκτός από τα τεχνοκρατικά κόμματα, τείνουμε να αποκτήσουμε και τα δημοσκοπικά. Τα κόμματα όμως δεν υπάρχουν για να προσαρμόζονται στις διαθέσεις και τις γνώμες των πολιτών, αλλά για να αναπροσανατολίζουν αυτές τις διαθέσεις προς το γενικό συμφέρον. Πολλές φορές κάτι τέτοιο δεν αρέσει και τιμωρείται εκλογικά. Πολιτικές όμως που κατευθύνονται μόνο από τις γνώμες των πολιτών, ακόμα και όταν κάποτε πλειοψηφούν, οδηγούνται πάντοτε σε κοινωνική αποτυχία.
Εδώ είμαστε σήμερα. Κατέρρευσε ένα πολιτικό σύστημα, που αντί να γενικεύει συμφέροντα, χάιδευε γνώμες. Και σήμερα που δεν μπορεί να συνεχίσει με δανεικά χρήματα να χαϊδεύει γνώμες, μαστιγώνει τους πολίτες που ψήφιζαν με βάση το οικογενειακό τους συμφέρον και όχι το γενικό. Οι ίδιοι που βάπτιζαν λαϊκό κάθε λαϊκίστικο αίτημα, σήμερα βαπτίζουν λαϊκίστικο κάθε λαϊκό αίτημα. Νομίζουν έτσι πως θα αρέσουν, αλλά και πάλι δεν αρέσουν.
Και όμως, σήμερα που τόσο πολλοί και από διαφορετικές γωνίες προσπαθούν να πείσουν πως η πολιτική δεν χρειάζεται σε κανέναν, σήμερα είναι περισσότερο από ποτέ επιτακτική η ανάγκη να επιστρέψουμε στην πολιτική ως γενίκευση ταξικών και λαϊκών συμφερόντων, στους σκοπούς αυτής της πολιτικής που είναι η άρση των ανισοτήτων και στο μέσο της που είναι το κράτος πρόνοιας. Πρέπει να σώσουμε την πολιτική, για να σώσουμε τους πολίτες και τη δημοκρατία. Και πολιτική χωρίς πολιτικούς δεν υπάρχει, όπως βεβαίως και πολιτικοί χωρίς πολιτική.