Σε 3 μήνες έχουμε αυτοδιοικητικές εκλογές. Οι πολίτες καλούνται να επιλέξουν περιφερειάρχη και περιφερειακούς συμβούλους, τον δήμαρχο και τους δημοτικούς συμβούλους της πόλης τους.
Εκτιμώ ότι το πρώτο που θα κάνουν οι πολίτες είναι να αξιολογήσουν τους αιρετούς που διοικούν σήμερα την περιφέρεια και τον δήμο τους. Δηλαδή, εάν κατασκεύασαν τα αναγκαία έργα αντιπλημμυρικής προστασίας και πρόληψης των πυρκαγιών. Εάν συντήρησαν τους κοινόχρηστους χώρους και τα σχολεία. Εάν διασφάλισαν την καθαριότητα της πόλης και τη λειτουργία αθλητικών εγκαταστάσεων και πολιτιστικών κέντρων. Εάν αξιοποίησαν κοινωνικά προγράμματα για τη λειτουργία βρεφονηπιακών σταθμών και κέντρων υποστήριξης των ΑΜΕΑ. Εάν στήριξαν τους πολίτες με κοινωνικά παντοπωλεία και φαρμακεία.
Αυτά είναι τα ελάχιστα αναγκαία και οι περισσότεροι αιρετοί ανταποκρίθηκαν με επάρκεια, παρά την κατά 60% μείωση των πόρων της τοπικής αυτοδιοίκησης βάσει των μνημονίων. Ορισμένοι μάλιστα ξεχώρισαν με καινοτομικές πρωτοβουλίες τους.
Το στοίχημα όμως της επόμενης 4ετούς περιφερειακής και δημοτικής θητείας 2019–2023 είναι δυσκολότερο. Ο υποψήφιος περιφερειάρχης, ο υποψήφιος δήμαρχος πρέπει να έχει ένα ρεαλιστικό όραμα για την επόμενη περίοδο. Να έχει την ικανότητα αξιοποίησης των ευκαιριών που του δίνει το επόμενο ΕΣΠΑ 2021–2027 και τα άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία, προκειμένου οι τοπικές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και να αξιοποιήσουν τις ευκαιρίες που δίνουν οι σύγχρονες τεχνολογίες.
Την περασμένη εβδομάδα (01.03.2019) η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στο Σεράφειο του Δήμου Αθηναίων την πρότασή της για τους 5 στόχους πολιτικής της επόμενης περιόδου 2021–2027.
Στον πρώτο στόχο προτείνει δράσεις που αφορούν κυρίως την κεντρική διοίκηση και τις περιφέρειες : προώθηση επενδύσεων σε έρευνα και ανάπτυξη, αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών σύμφωνα με την Ψηφιακή Ατζέντα της Ευρώπης και «ηλεκτρονικοποίηση» των υπηρεσιών (διακυβέρνησης, προμηθειών, υγείας, μάθησης, εμπορίου κ.α.), ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Στον δεύτερο στόχο προτείνει δράσεις που αφορούν κυρίως τους δήμους : ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ιδιαίτερα σε μη συνδεδεμένα νησιά και αγροτικές περιοχές, εκσυγχρονισμός δικτύων ύδρευσης, εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων οικισμών, ανακύκλωση των απορριμμάτων και προώθηση της κυκλικής οικονομίας, ενδυνάμωση των μικρών δήμων, μέριμνα για τις προστατευόμενες περιοχές, υποδομές και μέτρα πρόληψης και προστασίας από τις φυσικές καταστροφές.
Στον τρίτο στόχο προτείνει δράσεις που αφορούν την κεντρική διοίκηση, τις περιφέρειες και τους δήμους : εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου, υποδομές βελτίωσης της προσβασιμότητας των μικρών νησιών, προώθηση της αειφόρου αστικής κινητικότητας στις μεγάλες πόλεις, συμπλήρωση των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών, ευρυζωνικές υποδομές για τα νοικοκυριά και τους βασικούς κοινωνικο-οικονομικούς παράγοντες (επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, δημόσιες υπηρεσίες κ.α.).
Στον τέταρτο στόχο προτείνει δράσεις που αφορούν την κεντρική διοίκηση, τις περιφέρειες και τους δήμους : βελτίωση της πρόσβασης στην εργασία, ιδίως των νέων και των μακροχρόνια ανέργων, προώθηση της αυτοαπασχόλησης και της κοινωνικής οικονομίας, βελτίωση της ποιότητας και της συνάφειας της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, ενίσχυση της δια βίου μάθησης, προώθηση της κοινωνικο-οικονομικής ένταξης των ατόμων που κινδυνεύουν από τη φτώχεια ή κοινωνικό αποκλεισμό, βελτίωση των συστημάτων υγεινομικής περίθαλψης.
Στον πέμπτο στόχο προτείνει δράσεις που αφορούν κυρίως τους δήμους : επενδύσεις προώθησης της ολοκληρωμένης κοινωνικής, οικονομικής, πολιτιστικής και περιβαλλοντικής ανάπτυξης των πλέον ευάλωτων περιοχών, ιδιαίτερα των μικρών απομακρυσμένων νησιών, των ορεινών ζωνών και των υποβαθμισμένων αστικών περιοχών που υφίστανται διαρκείς διαρθρωτικές αδυναμίες.
Ιδού λοιπόν η ευκαιρία. Ο υποψήφιος περιφερειάρχης και ο υποψήφιος δήμαρχος, εκτός από τη βελτίωση της καθημερινότητας του πολίτη με μια καθαρή και ασφαλή πόλη και με προσβάσιμο τον δημόσιο χώρο σε όλους, να δεσμευτεί για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα περιφερειακής ή τοπικής ανάπτυξης, αντίστοιχα, που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους, αλλά και από την υπεραξία που θα δημιουργήσει στις υπάρχουσες υλικές και άυλες επενδύσεις.
Εάν κάποιος νομίζει ότι το 2021 είναι μακριά, κάνει λάθος. Οι νέες περιφερειακές και τοπικές αρχές, αναλαμβάνουν την 1η Σεπτεμβρίου 2019 και έχουν στη διάθεσή τους μόλις ενάμισυ χρόνο για να σχεδιάσουν και να ωριμάσουν τα έργα τους, όταν είναι γνωστό ότι η ωρίμανση αυτή (διαγωνισμός, μελέτη, αδειοδοτήσεις) συνήθως υπερβαίνει τα τρία χρόνια.
Εάν αρχίσουμε να οραματιζόμαστε από σήμερα για την επόμενη μέρα, τότε μπορεί να κτίσουμε ένα όραμα για τις περιφέρειες και τις πόλεις μας.