Ξέρω κάποιον που 41 χρόνια πριν, τέτοιον καιρό, Σεπτέμβρης ήτανε του 1974, γύρναγε στην Ελλάδα ύστερα από 11 χρόνια στην Αμερική με τρία διπλώματα, διδακτορικό και εργασιακή εμπειρία. Οταν τον ρώτησα «γιατί;» μου είπε: «Γιατί νομίζεις; Γιατί η πατρίδα μάς χρειάζεται και γιατί την αγαπάω». Ηταν φίλος καλός, ήξερα ότι είχε και μία χήρα μάνα, τότε μου φάνηκε καλή δικαιολογία.
Βλεπόμασταν αραιά και πού και φαινόταν να τα πηγαίνει καλά. Βρέθηκε σε διάφορες «θέσεις», όχι σπουδαία πράγματα, πάντα σε σχέση με τις σπουδές του. Για κονόμα δεν τον έκανα, μάλλον κάτω από το «αναμενόμενο». Νομίζω κάποια στιγμή παραιτήθηκε και από κάπου στη 10ετία του ’80, δεν ξέρω γιατί. Θυμάμαι, όμως, μία κουβέντα του τότε: «Σε 30 χρόνια θα τα πούμε, να δούμε ποιος έβγαλε τα πολλά λεφτά». Αυτός βρέθηκε στο Πανεπιστήμιο και χαθήκαμε.
Τον είδα πριν από πέντε χρόνια. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Πάλι τα ίδια για τη χώρα και την πολιτική, για το πως «δεν πάμε καλά», πως «θα έπρεπε να γίνει αυτό και εκείνο», θα μπορούσε «ο υπουργός να …» κλπ. Τον άκουγα και μου φαινόταν ότι δεν είχε… καταλάβει, αν και είχε περάσει τα εξήντα. Η χώρα «του» πήγαινε στα βράχια, αλλά αυτός έκανε σχέδια και μελέτες στο Πανεπιστήμιο. Μελέτες που ανέθεταν υπουργοί για «ξεκάρφωμα» για να τις «ξεχάσουν» την επόμενη μέρα. Πριν από λίγες μέρες ιδωθήκαμε πάλι. Τελευταία είχε «ανακατευτεί» ανεπιτυχώς και με τις εκλογές, κάτι σαν μία «τελευταία προσπάθεια», μου είπε. Ηταν άλλος άνθρωπος.
Η απογοήτευση και η απελπισία σε έναν δημιουργικό και αισιόδοξο μέχρι αφέλειας άνθρωπο δεν «αντέχεται». Είναι σαν τα πνιγμένα μωρά που ξεβράζουν οι θάλασσες τελευταία, ένα έγκλημα με θύματα αλλά αόρατους «ενόχους» που κανείς δεν θέλει να δει.
Κατάλαβα ότι αυτός και η γυναίκα του, γνωστή επιστήμονας και αυτή, είχαν αρχίσει να αντιμετωπίζουν και κάποια οικονομική δυσκολία. Το πρόβλημά του, όμως, ήταν, κυρίως, η ηθική σήψη που έβλεπε να απλώνεται και ο κίνδυνος γενικής κατάρρευσης αξιών, θεσμών και λειτουργιών. Μου θύμισε την κουβέντα που είχε πει προ 30ετίας. Χωρίσαμε με υπόσχεση να «τα πούμε ξανά». Τον έβλεπα να απομακρύνεται, νόμισα ότι τον άκουσα να σφυρίζει κάτι σαν το «…μπήκαν στην Πόλη οι Οχτροί…». Πού το θυμήθηκε, σκέφτηκα.