Ε ι σ α γ ω γ ή: Είναι ο Ιούνιος του 1984 και ο Τζ. Αλμιράντε, ηγέτης του ΜSI, δηλ. του Ιταλικού Νεοφασιστικού Κόμματος, αφήνει ένα λουλούδι στη σορό του Μπερλινγκουέρ, που λίγες ώρες πριν είχε φύγει. Στις δηλώσεις του για τον Ενρίκο, αναγνωρίζει το μεγαλείο του νεκρού αντιπάλου και τις προσπάθειές του για την ανάταξη της παραπαίουσας ιταλικής κοινωνίας. Έτσι, για την Ιστορία, το 1988 πεθαίνει ο Αλμιράντε και τον διαδέχεται ο σημερινός επίδοξος αρχηγός της ενωμένης Κεντροδεξιας, Τζ. Φίνι. Στο μεταξύ, και οι δυο τους, Αλμιράντε και Φίνι, ήδη από τις αρχές του 1970 είχαν καταδικάσει ρητά και απερίφραστα τόσο τη στοχευμένη δολοφονική τρομοκρατία των Ερυθρών Ταξιαρχιών, όσο (κι εδώ είναι το εντυπωσιακό) και τα τυφλά μαζικά τρομοκρατικά χτυπήματα εξωκοινοβουλευτικών φασιστών ακτιβιστών. Είχαν σταδιακά εντάξει το MSI στο κοινοβουλευτικό τόξο, στα όριά του, σχηματοποιώντας το ως μια πολιτική λαϊκιστική δύναμη, που εντέλει
αποδέχεται τα στοιχειώδη μιας αστικής δημοκρατίας. Παρόλα αυτά, οι Ιταλοί, μερικά χρόνια αργότερα θρήνησαν δεκάδες θύματα από το τυφλό χτύπημα φιλοναζιστικών ομάδων στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Μπολόνια.
Θ έ μ α : Ήδη, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970, ο ιστός της Ιταλίας παρουσίαζε σημεία διάτμησής του, ενώ οι κυβερνήσεις συνεργασίας ήταν ασταθείς, περίπου εξάμηνης διάρκειας και ενέχονταν για διαπλοκές με τις μασονικές παρατράπεζες και τις μαφίες του Νότου. Κάπως έτσι φτιάχτηκε η πρώτη ατζέντα του ιστορικού συμβιβασμού, που έμελλε να μείνει ανολοκλήρωτος. Ο Άλντο Μόρο, ο έντιμος Καθολικός ηγέτης των Χριστιανοδημοκρατών και ο Ενρίκο Μπερλινγκουέρ, φυσικός ηγέτης τόσο του Ιταλικού Ευρωκομμουνισμού, όσο και της αναδυόμενης Δημοκρατικής Αριστεράς στην Ευρώπη, που εκ των πραγμάτων εφαπτόταν πια με τις καινούργιες αναζητήσεις της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας, προσπαθούν να συνάψουν ειλικρινή πολιτική συμμαχία (της οποίας την οριστική μορφή ποτέ δεν μάθαμε) για κάθαρση και διάσωση της δημοκρατίας. Ήσαν και οι δυο πανίσχυροι και η υλοποίηση της συμφωνίας μαζί και με μικρά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα, αντιστοιχούσε τότε στο 55% του εκλογικού σώματος. Το Μάιο του 1978, ο Μόρο απήχθη και λίγες εβδομάδες μετά βρέθηκε δολοφονημένος από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, φυσικά. Αυτό που πήγε να γίνει στην Ιταλία, στηρίχθηκε εξαρχής, αφενός στην ιεράρχηση στόχων και προτεραιοτήτων και αφετέρου στην ειλικρινή διάθεση πολιτικής συνεργασίας δύο κορυφαίων πολιτικών, με μόνο κίνητρο την ανόρθωση της πατρίδας.
Αντίθετα, στην Ελλάδα, τα κόμματα σύρθηκαν κυριολεκτικώς την τελευταία στιγμή εκόντα-άκοντα στην κυβερνητική συνεργασία, με πλήθος καχυποψιών το ένα προς το άλλο, ο ένας προς τον άλλον. Ήδη από την πρώτη απόπειρα συνύπαρξης στην κυβέρνηση Παπαδήμου , τα δόντια είχαν φανεί, ενώ ο άλλος σημερινός εταίρος απείχε από αυτά που σήμερα εκ των πραγμάτων εφαρμόζει, πασχίζοντας, είναι αλήθεια, για τη σμίκρυνση των αρνητικών επιπτώσεων.
Παρόλα αυτά, ό,τι έγινε, έγινε. Επιβάλλεται το συντομότερο να αναπτυχθούν τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της συγκυβέρνησης, ώστε αυτή να είναι στ’ αλήθεια της μακρότερης δυνατής πνοής κι όχι μια φοβική διακυβέρνηση ειδικού σκοπού, για μία φορά ακόμα. Στα πλαίσια αυτά, όταν οι καιροί το επιτρέψουν, πρέπει να αξιολογήσει ως πρωτεύουσας σημασίας τις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και ως τέτοιες μπορούν να θεωρηθούν αυτές που αναφέρονται στη φυσική και πολιτική αναγκαιότητα των κυβερνήσεων συνεργασίας.
Η καθιέρωση συστήματος απλής αναλογικής βοηθά έμπρακτα στις σημερινές συνθήκες στην παιδεία συναίνεσης και συνέργειας ανάμεσα στα κόμματα και τους πολίτες, ενώ πρέπει με κάποιο τρόπο να σταματήσει το διηνεκές καλαμπούρι της διεξαγωγής εκλογών, αντί στο τέλος της τετραετίας, όποτε μας βολεύει. Όσο πιο πολύ σταθεροποιείται το σύστημα κι όσο συντομότερα δημιουργηθεί συγκροτημένο κίνημα μεταρρυθμίσεων, τόσο θα αρχίσει να δημιουργείται σε μακρόχρονη βάση ένα ισχυρό αντι-ολοκληρωτικό μέτωπο, που κάθε στιγμή, ο επίδοξος βιαστής της Πολιτικής Δημοκρατίας αλλά και της Δημιουργίας του Λόγου, θα βλέπει να ορθώνεται μπροστά του. Στις κατευθύνσεις ελευθερίας λόγου και εξάλειψης του ρατσιστικού, οφείλουν, σε συνεννόηση με την Πολιτεία, να εμπλακούν τα θεσμικά όργανα των υπαρχόντων θρησκευτικών δογμάτων.
Η αστάθεια των κομμάτων και κυρίως η παρακμή του ΠΑΣΟΚ, είναι ανασχετικός παράγοντας στην αξιοπιστία της συναίνεσης, καθώς ενίοτε υπαρξιακά άγχη τορπιλίζουν τις κυβερνητικές βεβαιότητες. Πάντως, στην παρούσα φάση, «μην πυροβολείτε τον πιανίστα» περισσότερο από τα φάλτσα που του αναλογούν. Πλήττεται η συνοχή της Κυβέρνησης.
Χρειάζονται στέρεα κόμματα για την επιτυχία των κυβερνήσεων συνεργασίας, γενικότερα, και σ’ αυτήν την κατεύθυνση είναι αναγκαία η ανασυγκρότηση του ριζοσπαστικού Κέντρου της Σοσιαλδημοκρατίας και η επανοριοθέτηση της μη εθνολαϊκιστικής Κεντροδεξιάς. Σιγά-σιγά έτσι μπορεί κι ο γνωστός λαϊκός σύνδεσμος να επιστρέψει εκεί όπου ανήκει, κατά τον αφορισμό ορθοδόξου ιερωμένου, στη «μαύρη νύχτα».