Με την ευκαιρία της επετείου των πενήντα χρόνων από τη Μεταπολίτευση του 1974, μεγάλη κυριακάτικη εφημερίδα κυκλοφόρησε βιογραφίες πολιτικών ηγετών της περιόδου: Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ανδρέας Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Χαρίλαος Φλωράκης. Δεν θα περίμενα ποτέ σε μια τέτοια λίστα (ή ακόμη και ευρύτερη) να συμπεριληφθεί ο Μπάμπης Δρακόπουλος (1917-1991). Ευλόγως από μια άποψη, καθώς ο Δρακόπουλος δεν ήταν ηγέτης, ήταν αντι-ηγέτης, το πρότυπο μεταπολιτευτικά του αντι-ηγέτη. Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ Εσωτερικού (από το 1969 έως το 1982), κυκλοφορούσε στα γραφεία της 3ης Σεπτεμβρίου σαν ένας από όλους τους άλλους. Σεμνός, προσηνής, απροσποίητος, χωρίς πόζες και τουπέ, νηφάλιος, καλλιεργημένος, μετριοπαθής (εξ ου και η κατηγορία για κεντρισμό που του προσήπταν). Eνα μέρος των αρετών του χαρακτήρα του ίσως να οφείλεται και στη θητεία του στη Χριστιανική Αδελφότητα Νέων (ΧΑΝ), στην οποία ήταν μέλος από δεκατριών χρόνων. Δεν είχε τη λάμψη του Κύρκου ούτε τη ρητορική δεινότητά του, το ήξερε και του παραχωρούσε την πρώτη θέση στις μεγάλες συγκεντρώσεις. Θα διηγηθώ ένα περιστατικό που φανερώνει έκτυπα τον χαρακτηρισμό «αντι-ηγέτης».
Εκδήλωση του ΚΚΕ Εσωτερικού σε καλοκαιρινό θέατρο της λεωφόρου Αλεξάνδρας. Ομιλητής ο Δρακόπουλος. Βρίσκεται στο βήμα, πάνω στη σκηνή, με τα χαρτιά της ομιλίας του. Φυσάει ένα ευεργετικό αεράκι, το οποίο φέρνει όμως σε δύσκολη θέση τον ομιλητή: του παίρνει τα χαρτιά. Ο Δρακόπουλος βρήκε την εξής λύση για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα: κάθε φύλλο που διάβαζε το τσαλάκωνε και το έχωνε στη δεξιά τσέπη του παντελονιού του. Η ομιλία όμως ήταν μεγάλη και η τσέπη δεν χωρούσε άλλα. Τότε ζήτησε να ανέβει πάνω στη σκηνή κάποιος από το ακροατήριο, διέκοψε την ομιλία του και άρχισε να βγάζει από την τσέπη του και να του δίνει αυτά τα κουβαριασμένα φύλλα. Θυμηδία στο ακροατήριο. Ευτυχώς που δεν υπήρχε τότε ο εφιάλτης των σόσιαλ.
Δεν έχω καμιά διάθεση να εξαγιάσω εδώ τον Μπάμπη Δρακόπουλο, ξέρω εξάλλου πολύ καλά τι είναι πολλές φορές αναγκασμένο να κάνει ένα κομματικό στέλεχος με μακρά διαδρομή, ακόμη και όταν διαφωνεί. Από τους πολιτικούς πάντως που γνώρισα στη νεότητά μου, είναι αυτός από τον οποίο διατηρώ τις καλύτερες αναμνήσεις και θα ήθελα φέτος που γιορτάζουμε τη Μεταπολίτευση να μην ξεχαστεί ολότελα η ευγενική μορφή του. Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης μπορεί να προσφύγει στο βιβλίο «Μπάμπης Δρακόπουλος. Eνας δημοκρατικός ηγέτης της Αριστεράς. Ανέκδοτες αναμνήσεις και πολιτικά κείμενα», επιμ. Aντα Κάπολα, ΑΣΚΙ, Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, Θεμέλιο, 2020.
Η κορυφαία πολιτική στιγμή του Δρακόπουλου θεωρείται, και είναι πράγματι, η απολογία του στο Εφετείο Αθηνών, τον Ιανουάριο του 1973. Το εκτενές κείμενο της απολογίας, που γράφτηκε στις φυλακές Κορυδαλλού τέλη 1971 και αρχές 1972 –εκδόθηκε το 1978 ως χωριστό βιβλίο: «Για την ανατροπή της δικτατορίας, για τη νίκη της δημοκρατίας. Απολογία στο 5μελές Εφετείο το 1972»–, είναι από τα ιδρυτικά και διαμορφωτικά κείμενα του ΚΚΕ Εσωτερικού, «ένας ύμνος στη Δημοκρατία. Μια τίμια απόρριψη των μεθόδων και της λογικής του ολοκληρωτικού σοσιαλισμού», όπως το χαρακτήρισε ο Κύρκος («Ανατρεπτικά», Προσκήνιο 1995, σ. 201). Διαβάζοντάς το σήμερα, μισό αιώνα αργότερα, βλέπει κανείς την ευγένεια, το ήθος, το δημοκρατικό φρόνημα και την αληθινή αγωνία για την κοινωνία και την πατρίδα που το διαπνέουν, αλλά ταυτόχρονα και όλες τις εγγενείς δεσμεύσεις που το ορίζουν, όσον αφορά κυρίως την κριτική του στον υπαρκτό σοσιαλισμό, οι οποίες δεν του επιτρέπουν να παραδεχθεί τον δικτατορικό χαρακτήρα των καθεστώτων αυτών. Το μανιφέστο αυτό του ΚΚΕ Εσωτερικού, σημαντικό αναμφισβήτητα στην ιστορία της ελληνικής αριστερής πολιτικής σκέψης, μας καλεί σήμερα να συζητήσουμε και ένα άλλο γενικότερο ζήτημα.
Η Μεταπολίτευση δεν αποτελεί απλή αποκατάσταση του προδικτατορικού κοινοβουλευτισμού, αλλά μετάβαση σε μια άλλη Δημοκρατία, ευρύτερη και πληρέστερη, χωρίς μοναρχία, αληθινά ευρωπαϊκή. Οσοι το κατάλαβαν αυτό, όποια και αν ήταν η ρητορική τους, ίδρυσαν νέα κόμματα, και δεν επανασύστησαν τα προδικτατορικά: ο Κωνσταντίνος Καραμανλής τη Νέα Δημοκρατία και ο Ανδρέας Παπανδρέου το ΠΑΣΟΚ. Τα κόμματα που κυριάρχησαν στη Μεταπολίτευση ήταν ακριβώς αυτά, τα νέα κόμματα. Τα άλλα, ή εξαφανίστηκαν (Ενωση Κέντρου, ΕΔΑ) ή συνέχισαν να υπάρχουν περιχαρακωμένα στο περιθώριο της πολιτικής ζωής (ΚΚΕ). Οι πρωταγωνιστές της ανανεωτικής Αριστεράς δεν έκαναν το ίδιο, δεν ίδρυσαν νέο κόμμα, αλλά αγωνιούσαν μη χαθεί από το κόμμα τους το ιερό γράμμα Κάπα. Οι λόγοι είναι πολλοί. Πρώτα πρώτα υποκειμενικοί: ο Δρακόπουλος και τα άλλα ιστορικά στελέχη ήταν κομμουνιστές, με ό,τι αυτό σήμαινε στην Ελλάδα – διώξεις, φυλακές, εξορίες, καταδίκες σε θάνατο. Ενα τέτοιο προσωπικό παρελθόν δεν μπορείς εύκολα να το απαρνηθείς. Στον κομμουνισμό και στα σύμβολά του χτυπούσε η καρδιά τους, ήταν πιστοί (με τη θρησκευτική έννοια της λέξης). Ο Καραμανλής, θα αντιτείνει κανείς, το έκανε σε μεγάλο βαθμό, υπερέβη την προσωπική πολιτική βιογραφία του. Ασφαλώς ναι, αλλά ήταν ευκολότερο για αυτόν, καθώς το έκανε από τη θέση του νικητή. Ο δεύτερος λόγος ήταν σοβαρότερος: είχε δημιουργηθεί το ΠΑΣΟΚ, που κατέλαβε ακριβώς τη θέση που θα μπορούσαν να καταλάβουν εκείνοι. Ετσι, η ανανεωτική δημοκρατική Αριστερά στριμώχτηκε ασφυκτικά μεταξύ του σταλινικού ΚΚΕ και του ΠΑΣΟΚ, πασχίζοντας κάθε φορά με την ψυχή στο στόμα να καταφέρει να μπει στη Βουλή. Υπάρχει και τρίτος λόγος: η ριζοσπαστικοποίηση της νεολαίας. Ολες οι εκδοχές της Αριστεράς είχαν ως προνομιακό χώρο δράσης τους τη νεολαία, οπότε μια πλήρης εγκατάλειψη της κομμουνιστικής ρητορικής και των παραδοσιακών συμβόλων της θα περιόριζε την απήχηση των οργανώσεων και παρατάξεων της δημοκρατικής Αριστεράς. Μπορούμε σήμερα να κρίνουμε, με ύστερη σοφία, όσο αυστηρά θέλουμε τις επιλογές της. Οι πολιτικές αποφάσεις όμως δεν λαμβάνονται στην ηρεμία του σπουδαστηρίου, αλλά μέσα στη βουή της ιστορίας, σε δεδομένες συνθήκες και συσχετισμούς. Δεν ξέρω αν ο Μπάμπης Δρακόπουλος και οι σύντροφοί του μπορούσαν να κάνουν τότε κάτι πολύ διαφορετικό από αυτό που τελικά έκαναν – και έχασαν.
Πηγή: www.kathimerini.gr